Dagblaðið Vísir - DV - 22.07.2011, Blaðsíða 37

Skrýtið | 37Helgarblað 22.–24. júlí 2011
Á
rið 1987 tilkynntu
stjórnvöld í Hong Kong
að til stæði að jafna ein-
hverja furðulegustu
borg veraldar við jörðu.
Útlagasamfélag sem staðið hafði
um áratugaskeið við útjaðar
Hong Kong og þrifist í einhvers
konar sjálfstæðri lögleysu frírík-
is. Þegar stjórnvöld kynntu þessi
áform sín bjuggu um 33 þús-
und manns í einu mesta þéttbýli
sögunnar, á rúmlega 26 þúsund
fermetrum, í Veggjaborginni
Kowloon.
Borgin var upphaflega reist
sem kínverskt hervirki Song-
keisaraættarinnar (960–1279)
en nokkrum öldum síðar, í
síðari heimsstyrjöldinni, hóf
að rísa þar byggð hústöku-
fólks sem fjölgaði mjög á þeim
tíma. Háir veggir virkisins,
sem hafði fjóra innganga, um-
kringdu borgina og þar fyrir
innan, og síðar í staðinn fyrir
þá virkisveggi, risu byggingar
sem mynduðu gríðarlega þétt-
an byggðarkjarna. Þar bjuggu
íbúar í þrengslum og myrkri
þar sem lítið sem ekkert dags-
ljós slapp inn á milli hárra og
þéttra bygginganna á hinu tak-
markaða landsvæði. Íbúar leit-
uðu birtu á húsþökum sem
urðu einnig samkomustaðir.
Nær allar 350 byggingar borg-
arinnar voru rúmlega tíu hæð-
ir en þó aldrei hærri en fjórtán
hæðir vegna Kai Tak-flugvallar-
ins í nágrenninu.
Ótrúlegt þéttbýli
Erfitt er að tala um að götur hafi
verið að finna í borginni. Nær
er að tala um húsasund sem oft
voru ekki breiðari en 1–2 metr-
ar. Íbúar komu sér þó bygginga
á milli með stigum og tengi-
brúm sem tengdu saman þök
og efri hluta bygginganna. Svo
umfangsmikið var þetta hálofta-
samgöngukerfi að hægt var að
ferðast þvert yfir borgina, frá
norðri til suðurs, án þess að stíga
fæti á jörðina.
Eins og gefur að skilja bjuggu
allir þessir 33 þúsund við krapp-
an kost. Um 60 prósent íbúð-
anna í Veggjaborginni voru að-
eins 23 fermetrar að stærð og
var um að ræða einn allra þétt-
býlasta byggðarkjarna veraldar.
Um áratugaskeið frá sjötta til
áttunda áratugar síðustu aldar
var borgin á valdi hópa glæpa-
samtaka. Vændi, fjárhættuspil
og fíkniefnaneysla var umfangs-
mikil í borginni enda var hún á
þeim tíma svo til utan allra laga
og lögsögu bæði Breta og Kín-
verja. Yfirráðum glæpahópa
lauk ekki fyrr en um 1974 eftir að
2.500 höfðu verið handteknir og
2 tonn af fíkniefnum haldlögð í
ótal rassíum lögreglu. Með að-
stoð nýrrar kynslóðar innan
borgarinnar sem þráði betri tíð
tókst að koma verulegum bönd-
um á glæpastarfsemi í borginni.
Árið 1983 var því lýst yfir að glæ-
patíðnin væri loks innan ásætt-
anlegra marka.
Þrátt fyrir að vera gróðrarstía
fyrir glæpastarfsemi þá voru
flestir íbúa Kowloon friðsamir
einstaklingar sem lifðu sínu lífi,
ráku sín fyrirtæki og gerðu það
af samheldni eins og stór frírík-
isfjölskylda.
Stjórnvöld fengu nóg
Á níunda áratug síðustu ald-
ar var borgin þó orðinn þyrnir
í augum breskra og kínverskra
stjórnvalda. Lífsgæði í Kowloon
– sérstaklega skortur á hrein-
læti – þóttu ekki boðleg í sam-
anburði við Hong Kong. Árið
1984 hófu menn undirbúning
að endalokum borgarinnar. Í
janúar 1987 var það formlega
tilkynnt að hin dimma útlaga-
borg yrði jöfnuð við jörðu.
Í tengslum við rýmingaráætl-
un stjórnvalda þurfti að greiða
33 þúsund íbúum Veggjaborg-
arinnar samtals 2,7 milljarða
Hong Kong-dala í bætur næstu
árin í kjölfarið. Ófáir sættu sig
ekki við bæturnar og voru born-
ir út með valdi á árunum 1991–
1992. Í apríl 1994 var Veggja-
borgin Kowloon horfin og vinna
hafin við að reisa þar almenn-
ingsgarð sem er þar enn þann
dag í dag. Einstaka minnisvarð-
ar standa þó enn í og við garðinn
til að þessi ótrúlega en furðulega
borg myrkurs og veggja falli ekki
í gleymsku. mikael@dv.is
Hin týnda borg
myrkurs og veggja
n 33 þúsund manns bjuggu á 26 þúsund fermetrum n Vændi, fjárhættuspil
og fíkniefnaneysla voru áberandi n Útlagaborgin var jöfnuð við jörðu árið 1994
Veggjaborgin Kowloon Borgin
stóð um áratugaskeið við útjaðar
Hong Kong. Þegar ákveðið var að
rífa hana bjuggu þar 33 þúsund
manns á lygilega litlu svæði.
Ekkert skipulag Meirihluti íbúð-
anna var aðeins um 23 fermetrar að
stærð.
Virki Kowloon var áður hervirki en varð síðan virki bygginga sem troðið
var á lítinn reit.
Í dag Veggjaborgin varð að víkja fyrir almenn-
ingsgarði í byrjun tíunda áratugar síðustu aldar.