Dagblaðið Vísir - DV - 22.07.2011, Blaðsíða 13

Fréttir | 13Helgarblað 22.–24. júlí 2011
Litla bifhjólaprófið fylgir fyrstu 5 hjólunum, eða 30 þús. kr. afsláttur!
Ekta Vespa fæst
aðeins hjá Heklu!
www.vespur.is
Piaggio Vespa S 125, verð aðeins: 629.000 kr.
Piaggio Vespa LX 125, verð aðeins: 599.000 kr.
Piaggio Vespa LXV 125 - Afmælisútgáfa, verð: 689.000 kr.
25% afsláttur
af öllum vespum og aukahlutum
Sumarútsala
471.750 kr.
449.250 kr.
516.750 kr.
Betra verð en á Ítalíu
Einstakt tækifæri
Örfá hjól eftir
Vísar ásökunum á bug
S
kuldir íslenska ríkisins nema
í dag yfir 1.400 milljörðum
króna eða um 93 prósentum
af vergri landsframleiðslu.
Hagfræðingarnir Carmen M.
Reinhart og Kenneth S. Rogoff skrif-
uðu grein sem birtist á fréttasíðu
Bloom berg í síðustu viku. Samkvæmt
rannsókn þeirra er talið að í löndum
þar sem hið opinbera skuldar meira
en 90 prósent af vergri landsfram-
leiðslu sé mikil hætta á að hagvöxtur
geti ekki aukist og að forsendur fjár-
málalegs stöðugleika verði lakari.
Þessa niðurstöðu byggja þau á töl-
fræðilegum gögnum 44 landa síð-
ustu 200 árin sem þau skoðuðu og
birt voru í grein þeirra „Growth in a
time of debt“ árið 2010 eða hagvöxt-
ur á tímum skulda. Var Ísland eitt
fimm landa sem þau töldu að hefði
lent í „kerfislegri fjármálakrísu“ á ár-
unum 2007 til 2009. Auk þess verði
að taka tillit til þess að skuldbinding-
ar hins opinbera í flestum löndum
hafi aukist mikið undanfarin ár, þá
sérstaklega útgjaldaliðir eins og elli-
lífeyrir og heilbrigðiskostnaður.
Eins og sést í töflu með frétt er ís-
lenska ríkið eitt það skuldugasta í Evr-
ópu. Lönd eins og Grikkland, Ítalía, Ír-
land og Portúgal, sem hafa verið mikið
í fréttum, skulda þó meira. Ísland og
Írland eiga það þó sameiginlegt að
skuldir landanna hafa vaxið mest af
þeim sex skuldugustu á árunum 2007
til 2010. Skuldir írska ríkisins hafa
hækkað um 385 prósent og íslenska
ríkisins um 364 prósent. Þau Reinhart
og Rogoff telja að þó að einhver lönd
Efnahags- og framfarastofnunarinnar
(OECD) fari í greiðsluþrot, eða þurfi
að endursemja um opinberar skuldir
sínar áður en fjármálakreppunni ljúki
á evrusvæðinu, sé stærsta hættan sú
að opinberar skuldir ríkja hlaðist upp
sem verði til þess að forsendur fyrir
hagvexti bresti alfarið.
Ríkissjóður semji um skuldir
Segja má að viðhorf þeirra Reinhart
og Rogoff sé svipað og hjá þeim Har-
aldi Líndal Haraldssyni hagfræð-
ingi og Kristjáni Þór Júlíussyni, þing-
manni Sjálfstæðisflokksins, sem þeir
lýstu í samtali við DV, vegna úttektar
blaðsins á skuldastöðu íslenska rík-
isins, sem birtist í síðasta helgarblaði
DV. „Ég hef verið þeirrar skoðunar og
kom þeirri skoðun á framfæri þegar í
byrjun árs 2009, að skuldir ríkissjóðs
væru orðnar það miklar, að það væri
ekki hægt að bæta við þær. Það hefur
ekkert komið fram sem sýnir að ann-
að hafi verið mögulegt,“ sagði Har-
aldur Líndal í umræddri úttekt. Lagði
hann það til að ríkissjóður semdi
um lækkun skulda sinna við lánar-
drottna sína.
„Ég hefði ætlað að miðað við
stöðu ríkissjóðs þyrfti ríkið að semja
um skuldir sínar við lánardrottna.
Ríkissjóður er mjög skuldsettur. Þótt
öðru hafi verið haldið að fólki þá
hafa skuldir hans verið að aukast. Ef
það er ætlunin núna að skera niður
í öllum rekstri ríkisins til þess að ná
hallalausum fjárlögum þá liggur það
fyrir að allt annað en vaxtakostnaður
í útgjaldaliðnum verður skorið nið-
ur,“ sagði Kristján Þór.
Alltaf sömu mistökin
Þau Carmen M. Reinhart og Kenn-
eth S. Rogoff skrifuðu bókina This
Time Is Different: Eight Centuries
of Financial Folly, sem kom út árið
2009. Helsti boðskapur þeirrar bók-
ar er að mannkynið virðist aldrei
læra af reynslunni. Sömu mistökin
séu gerð aftur og aftur. Ofurtrú á að
í þetta skiptið verði þetta öðruvísi
vegna nýrra aðferða í fjármálaheim-
inum sem síðan kemur í ljós að lúta
sömu lögmálum og fjármál gerðu
áður. Í grein sinni sem birtist á vef-
síðu Bloom berg í síðustu viku vara
þau ríki við „í þetta skiptið verður
þetta öðruvísi“-heilkenninu. Rein-
hart starfar sem prófessor í hagfræði
við University of Maryland í Banda-
ríkjunum og Rogoff er prófessor í
hagfræði við Harvard-háskólann og
fyrrverandi aðalhagfræðingur Al-
þjóðagjaldeyrissjóðsins (AGS).
90 prósent skuldir
ógna hagvextinum
n Skuldir íslenska ríkisins 93 prósent í hlutfalli við verga landsframleiðslu n Carmen M. Reinhart og Kenneth
S. Rogoff telja 90 prósent hlutfall skulda, eða hærra, hamli hagvexti n Íslenska ríkið semji um skuldir
Annas Sigmundsson
blaðamaður skrifar as@dv.is
Hækkun opinberra skulda hjá ESB-ríkjum
og Íslandi 2007–2010.
Land 2007 2008 2009 2010
1. Grikkland 105 111 127 143
2. Ítalía 104 106 116 119
3. Belgía 84 90 96 97
4. Írland 24 44 66 96
5. Portúgal 68 72 83 93
6. Ísland 23 44 88 84
7. Þýskaland 65 66 74 83
8. Frakkland 64 68 78 82
10. Bretland 45 54 70 80
14. Holland 45 58 61 63
16. Spánn 36 40 53 60
18. Finnland 35 34 44 48
19. Lettland 9 20 37 45
20. Danmörk 28 35 42 44
22. Svíþjóð 40 39 43 40
27. Lúxemborg 7 14 15 18
28. Búlgaría 17 14 15 16
29. Eistland 4 5 7 7
Hækkun skulda
„Ég hefði ætlað að
miðað við stöðu
ríkissjóðs þyrfti ríkið að
semja um skuldir sínar við
lánardrottna.
Mest hækkun opinberra skulda
2007–2010:
Land Hækkun
1. Lettland 497%
2. Írland 385%
3. Ísland 364%
4. Lúxemborg 275%
5. Rúmenía 244%
HæKKun Í HLutfALLi við veRgA LAndSfRAMLeiðSLu
Mesta hækkun
Allt of miklar skuldir Rannsókn hagfræðinganna Carmen M. Reinhart og Kenneths S. Rogoff sýnir að þegar skuldir hins opinbera fara yfir
90 prósent af vergri landsframleiðslu minnka líkur á hagvexti töluvert.