Dagblaðið Vísir - DV - 21.12.2011, Blaðsíða 16

16 Umræða 21.–27. desember 2011 Jólablað
Grímur Ólafsson: Er bloggið þitt
mistúlkað, eða var þér alvara með allt
sem þú sagðir sem hefur mikið verið
gagnrýnt nýlega?
 Þórhallur: Mér var alvara með að þykja
það miður að börnum væri bannað að fara
með Faðirvorið í skólaheimsókn í Bústaða-
kirkju. En annað held ég nú að hafi verið
oftúlkað, alla vega eins og skrifað var um
það hér í DV – og blessaður inn sem fyrsti
sendandi, Grímur.
Freyr Gústavsson: Eiga ómótuð börn
rétt á að fá menntun án íhlutunar
trúfélaga?
 Þórhallur: Algerlega – skólinn er ekki
trúboðsstofnun.
Bergur Thor Arnason: Hvernig getur
Guð verið algóður ef hann leyfir að
börn fæðist með ólæknandi
sjúkdóma?
 Þórhallur: Þessi er erfið, Bergur. Eins og
gátan „Getur Guð skapað svo stóran stein
að hann geti ekki loftað honum?“ Og er
Guð þá almáttugur ef ekki? Ég held að Guð
gráti yfir hverju veiku barni.
Ingólfur Kristjánsson: Ef Biblían er orð
Guðs hvernig er, af hverju er ekki farið
eftir henni í einu og öllu en ekki
handpikkað úr henni sem hentar hverju sinni?
 Þórhallur: Sæll, Ingólfur. Eins og ég sé það
er hún orð Guðs til manna, sem menn hafa
skrifað niður og túlkað í þúsundir ára. Við
þurfum því að lesa allt í samhengi við sögu
og aðstæður til að skilja hvað við erum að
lesa – og túlka það svo fyrir okkar samtíma.
Fundarstjóri: Finnst þér samfélagið
eða tíðarandinn hér hafa breyst eftir
hrun – og þá hvernig?
 Þórhallur: Mér fannst það um tíma –
meiri samstaða – nú þykir mér halla
undan fæti – aldrei séð eins mikla
misskiptingu auðsins eins og í dag. Það
er stöðugur straumur af allslausu fólki
til kirkjunnar á hverjum degi um leið og
aðrir vita ekki aura sinna tal. Og það er
stöðugt erfiðara að fá fólk til að hjálpa –
sem var ekki 2009–2010.
Guðrún Jónsdóttir: Sæll, Þórhallur.
Hvað þykir þér um aðskilnað ríkis og
kirkju?
 Þórhallur: Ég held að kirkjan ætti að leita
eftir meira frelsi frá ríkinu – gott fyrir hana
og þjóðina – en við þurfum að skilgreina
hvað átt er við með aðskilnaði og hversu
mikill hann er nú þegar. En svo ég hljómi
ekki eins og pólitíkus – ég styð aðskilnað
ríkis og kirkju.
Jóla Óskar Leppalúðason: Stæði
þjóðkirkjan ekki mun sterkari fótum í
dag af biskup Íslands hefði sagt af sér
þegar háar raddir þjóðarinnar óskuðu eftir því?
 Þórhallur: Það er spurning sem ég get
ekki svarað en biskup verður sjálfur
að svara því. Það fór margt úrskeiðis
undanfarin ár – vonandi er kirkjan að
vinna sig út úr því.
Sólrún Ragnarsdóttir: Hvernig finnst
þér kirkjan hafa tekið á kynferðis-
brotamálum?
Þórhallur: Eins og við vitum öll tók hún rangt á
þessum málum þegar þau komu fyrst fram
upp úr 1996. Nú held ég að kirkjan sé á réttri
leið með Fagráðið sem hefur unnið frábært
starf. Stefnan er að kirkjan sé öruggur
staður. Alltaf. Annað er ólíðandi.
Atli Martin: „Lenínisminn, stalínism-
inn, maóisminn, nasisminn, Rauðu
kmerarnir… allt guðleysingjar sem
kostuðu hundruð milljóna mannslífa.“ Hvað
fær menntaðan mann til að hengja svona
lagað á guðleysi?
 Þórhallur Sæll, Atli. Það er spurning.
Alveg eins og fjöldamorð nasista eru
stundum hengd á kristindóminn. Það er
ekki guðleysið í sjálfu sér sem hafði þessar
afleiðingar. En alveg eins og margir frömdu
fjöldamorð í nafni kristninnar í gegnum
aldirnar, hafa menn framið fjöldamorð í
nafni guðleysis. Við þurfum alltaf að skoða
fólkið fyrst og fremst. Leiðtogana.
Guðrún Jónsdóttir: Er á einhvern hátt
réttlætanlegt að kirkja sé á fjárlögum?
 Þórhallur: Góð spurning, Guðrún.
Nú gæti ég flutt langan fyrirlestur. Hluti
þessara peninga fer til „kirkjunnar“ –
stofnunarinnar, hluti er eign safnaðanna
(líka annarra en þjóðkirkjunnar) og tæp-
lega 1/4 er kirkjugarðsgjöld. Og það sem fer
beint til þjóðkirkjunnar er samningur ríkis
og kirkju frá 1907. Auðvitað má skoða þetta
allt, en við verðum líka að horfa á hvað er á
bak við tölurnar.
Jóla Óskar Leppalúðason: Af hverju er
kirkjan svona hrædd við að taka á
vandamálunum? Er ekki dapurlegt að
vita af fjölda fólks yfirgefa kirkjuna vegna
einstaklinga innan hennar, frekar en breyttra
trúarskoðana?
 Þórhallur: Jú – ég veit ekki af hverju – þarf
ekki bara að breyta því?
Jóhann Páll Jóhannsson: Nýlega
skrifaðir þú grein þar sem þú sagðir
orðrétt að búið væri að „banna
fyrirgefninguna“ í grunnskólum Reykjavíkur.
Finnst þér í alvörunni kristnir menn eiga
einkarétt á fyrirgefningunni?
 Þórhallur: Nei, Jóhann – ég tók svona til
orða til að fá menn til að hugsa um hvað er
á bak við það sem við erum að tala um. T.d.
Faðirvorið – það hvetur til fyrirgefningar –
sem vill stundum gleymast í umræðunni.
Ég hef unnið með trúarbragðafræði allt frá
árinu 1990 þegar ég fór í framhaldsnám í
þeim fræðum, og á fjölmarga vini í öllum
trúfélögum. Spurðu Salman Tamini hjá
múslímum um mínar skoðanir.
Fundarstjóri: Þessi spurning barst frá
lesanda í gegnum tölvupóst: Munu
meðlimir mannréttindaráðs
Reykjavíkurborgar líða fyrir afstöðu sína til
boðunar kristinnar trúar á æðsta degi?
 Þórhallur: Nú er ég ekki Guð almáttugur
– en leyfi mér að efast um það. Þetta er
allt ágætis fólk – en þarf nú líka að geta
tekið gagnrýni – þó hún sé stundum
hvöss.
Indíana Hreinsdóttir: Er meira álag á
hjónabönd um hátíðarnar, hvernig á
fólk að forðast uppnám?
 Þórhallur: Já, því miður. Eins og skilnaðar-
samtölin í janúar sýna. Reynum að láta
ekki auglýsingarnar og verslunaræðið ná
tökum á okkur. Jólin eru ekki „að ná öllu“
heldur að vera saman, gefa jólaæðinu
langt nef.
Pétur Jónsson: Kirkjan ræður sínum
málum sjálf. En samt eru menn að tala
um að skilja að ríki og kirkju. Var það
ekki gert rétt fyrir aldamótin? Hvaða þátta
ertu að horfa til þegar þú talar um aðskilnað?
 Þórhallur: Góð spurning, Pétur. Hún ræður
sumu. Öðru ekki. Þetta þarf einmitt að
ræða þegar við viljum tala um aðskilnað
ríkis og kirkju. Hvað eigum við við? Þú ert
að tala um samninginn frá 1907 sem var
staðfestur 1997. Hann kveður á um eignir
og skyldur. Kirkjan hér er mun frjálsari en
t.d. í Danmörku þó hún sé töluvert á eftir
sænsku kirkjunni.
Andri Sturluson: Telur þú að Jesú yrði
sáttur með að prestar hans hafi
töluvert hærri byrjunarlaun en
heilbrigðisstarfsfólk?
 Þórhallur: Ja, nú veit ég ekki. En ég vildi
alla vega óska að heilbrigðisstarfsfólk
hefði mun hærri laun en nú tíðkast. Eins
og flótti lækna og hjúkrunarfræðinga til
útlanda sýnir.
Tómas Þórðarson: Hvað finnst þér um
Vantrú.is og baráttumál aðstandenda
þeirrar síðu gegn trúnni?
 Þórhallur: Æ, Tómas, veistu, það hefur
svo mikið verið sagt og skrifað um þá að
undanförnu – ég held að þeirra eigin skrif
segi allt sem segja þarf og segi því pass.
Freyr Arnórsson: Þyrfti kirkjan e.t.v. að
taka frekara tillit til þeirra sem vinna á
nóttinni. Þá vísa ég til klukknahljóms,
sem er sérstaklega hávaðamikill á sunnu-
dögum t.a.m. Hallgrímskirkja er mjög slæm í
þessu.
 Þórhallur: Þetta var góð ábending hjá þér,
Freyr – vona að safnaðarstjórnin í Hall-
grímskirkju lesi þetta – og í öðrum kirkjum.
Það hlýtur að vera hægt að finna lausn á
þessu.
Þröstur Hrafnkelsson: Er helvíti til? Ef
svo, hverjir fara þangað?
 Þórhallur: Úff, Þröstur, þessi var erfið. Eins
og ég sé helvíti þá er það til hvar sem hið
illa hefur yfirhöndina. Það er helvíti víða
þegar í þessu lífi – ef þú ert að hugsa um
stað handan þessarar tilveru, þá hlýtur það
að vera sá staður þar sem hið góða fær ekki
að vera eða ráða. Vonandi velur sér enginn
slíkan dvalarstað.
Halldór Magus: Þú sagðir að
fjöldamorð hefðu verið framin í nafni
guðleysis. Geturðu nefnt dæmi?
 Þórhallur: Við getum einmitt tekið fjölda-
morð á trúuðu fólki bæði í Sovétríkjunum
á sínum tíma og í Kína þegar reynt var að
loka kirkjum og moskum og búdda-hofum.
Sú stefna sem þar fór með stjórnina,
kommúnisminn, afneitaði guðstrú í hverri
mynd. Auðvitað voru fjöldamorðin ekki
framin í nafni guðleysisstefnu, heldur af
einstaklingum sem aðhylltust guðleysi og
vildu afmá trúarstofnanir.
Halldór Magus: Myndi Þjóðkirkjan
hætta að geta sinnt sálgæslu ef
aðskilnaður kæmi til? Sjálfstæðir
söfnuðir geta sinnt henni án sérstakrar
ríkishjálpar.
 Þórhallur: Auðvitað myndi hún geta það.
Aðalatriðið er að hún gæti haldið uppi
sálgæslu um allt land, líka í fámennum
söfnuðum þar sem enga eða litla aðra
aðstoð er að fá. Það getur hún ef fyrri
samningar ríkis og kirkju standa. Og það er
engin ástæða fyrir því að þeir myndu ekki
standast áfram, þó ytra formi tengsla yrði
breytt.
Tómas Þórðarson: Stenst það að Guð
gefi Bent í Rottweiler alltaf „High five“
þegar hann biður bænir eins og kemur
fram í myndbandinu við lagið Gull af mönnum?
 Þórhallur: Ja, nú veit ég ekki, Tómas. Þú
verður að spyrja Bent sjálfan – ég þekki
hvorki myndbandið né hann.
Hanna Ólafsdóttir: Hefurðu áhyggjur
af því hvert þjóðin stefnir? T.d.
umræðan á netinu?
 Þórhallur: Sæl, Hanna og takk fyrir góða
spurningu. Já, eins og ég sagði áðan finnst
mér við ekki á góðri leið eftir hrunið.
„Nýja Ísland“ sem talað var um 2009 er
að gleymast. Umræðan á netinu og í fjöl-
miðlum sýnir það. Allir skamma alla og allir
þvo hendur sínar af öllu – en enginn virðist
vilja taka höndum saman til jákvæðrar
uppbyggingar. Því miður.
Indíana Hreinsdóttir: Hvernig geta
foreldrar útskýrt fyrir börnum sínum
að ekki séu til peningar til að kaupa
stórar flottar gjafir eins og vinirnir kannski fá?
 Þórhallur: Sæl, Indíana – foreldrar verða
að reyna að gefa börnum sínum ást og
kærleika og gjafir sem skipta raunverulegu
máli. Hvort sem þeir eru ríkir eða fátækir.
En þessi staða sem margir foreldrar upplifa
nú sýnir því miður þessa sorglegu mis-
skiptingu sem fer vaxandi hér dag frá degi.
Rökkvi Vésteinsson: Finnst þér í lagi
kennsla Bjarna Randvers um að
Vantrú séu eineltissamtök sem ýti
undir Gyðingahatur?
 Þórhallur: Sæll, Rökkvi – ég verð að vísa
þessu til Bjarna. Og svo verður Vantrú sjálf
að skýra orð sín um „einelti“ og „heilagt
stríð“. Ég segi pass.
Arnar Guðmundsson: Í hvaða mánuði
telja sagnfræðingar og biblíufræðingar
líklegast að Jesú hafi fæðst? Á hvaða
öld var sú ákvörðun tekin að tengja fæðinguna
Satúrnalía hátíðinni undir lok desember?
 Þórhallur: Sæll, Arnar. Það veit enginn í
hvaða mánuði hann fæddist. Satúrníalhá-
tíðin eða sólarhátíð Rómverja „sló í gegn“
í Rómaveldi um 300 eftir Krist. Um svipað
leyti var kristin trú „að slá í gegn“. Þessi
tenging hefur átt sér stað um 3–400 í
Vesturkirkjunni svokölluðu. En í Austur-
kirkjunni (grísk orþodox) hafa menn haldið
upp á fæðingardag Jesú 6. janúar frá upp-
hafi slíks hátíðahalds á 1. og 2. öld.
Halli Egils: Ætlar þú að bjóða þig fram
til biskups?
 Þórhallur: Maður býður sig nú ekki fram
eins og í pólitíkinni til slíks . Slíkt „fram-
boð“ verður til ef áhugi og vilji er til þess í
kirkjunni og samfélaginu.
„Ég styð aðskilnað
ríkis og kirkju“
Þórhallur Heimisson, sóknarprestur í Hafnarfjarðarkirkju, var á Beinni línu hjá DV.is á mánudaginn. Hann sagði aðspurður að börn
ættu rétt á því að fá menntun án íhlutunar trúfélaga og að lýðræði væri að aukast innan þjóðkirkjunnar. Þórhallur hvetur fólk til að láta
verslunaræðið ekki ná tökum á sér um jólin og útilokar ekki framboð til embættis biskups.
Nafn: Þórhallur Heimisson.
Aldur: 50 ára.
Starf: Sóknarprestur í
Hafnarfjarðarkirkju.
Menntun: Lauk kandidatsprófi
í guðfræði frá HÍ 1988. Stundaði
framhaldsnám í trúarbragðafræð-
um við Árósarháskóla í Danmörku
1990–1992 og við Uppsalaháskóla í
Svíþjóð 1993–1996. Sótti námskeið
í hjónabandsráðgjöf hjá sænsku
kirkjunni.