Dagblaðið Vísir - DV - 05.09.2014, Blaðsíða 12

Helgarblað 5.–8. september 201412 Fréttir
700 milljónir
frá ESB
Samtals munu um 700 millj-
ónir króna renna frá Evrópu-
sambandinu til íslenskra
menntastofnana á árinu. Þetta
kemur fram í tilkynningu sem
Rannís sendi frá sér en samn-
ingar um 337 milljónir króna
voru undirritaðir á fimmtudag.
Síðar í haust munu svo bætast
við aðrar 360 milljónir króna til
samstarfsverkefna, eða alls um
700 milljónir króna sem munu
renna í formi styrkja til íslenskra
menntastofnana. Samningurinn
á fimmtudag var undirritaður í
Norræna húsinu.
Aðalmeðferð
á næsta ári
Máli hjúkrunarfræðingsins á
Landspítalanum, sem ríkissak-
sóknari hefur ákært fyrir mann-
dráp af gáleysi, var frestað, þegar
það var tekið fyrir í Héraðs-
dómi Reykjavíkur á fimmtudag.
Verjandi hjúkrunarfræðingsins
óskaði eftir frekari gögnum í mál-
inu, sem verið er að afla. Mbl.
is greinir frá því að málið verði
tekið fyrir að nýju í október en
að aðalmeðferð muni ekki fara
fram fyrr en á næsta ári. Hjúkr-
unarfræðingurinn hefur lýst
yfir sakleysi í málinu. Samhliða
ákæru ríkissaksóknara hafa fjór-
ar einkaréttarkröfur verið sett-
ar fram í málinu, að því er mbl.
is greinir frá. Krafist er miska-
bóta sem og kostnaðar við útför
mannsins sem lést á spítalan-
um. Samtals nema kröfurnar 14,5
milljónum króna. Maðurinn lést,
samkvæmt ákæru, eftir að hjúkr-
unarfræðingurinn tók manninn
úr öndunarvél án þess að tæma
loft úr kraga barkarraufarrennu,
svokallaðri. Maðurinn gat því
ekki komið frá sér lofti og lést
skömmu síðar.
Grefur undan
náttúrunni
n Verðum að huga að heildarmyndinni n Ísland stendur sig vel
E
f ferðamenn koma hingað til
lands til að skoða náttúruna en
á sama tíma troðast á henni,
þá grefur það undan henni,“
segir Brendan Gillespie, for-
stöðumaður umhverfisúttekta OECD.
Áttatíu prósent þeirra ferðamanna
sem heimsækja Ísland koma hingað til
lands vegna íslenskrar náttúru. Það er
því mikilvægt að vernda ferðamanna-
svæði og koma upp kerfi sem tryggir
framtíð þeirra og þar með straum
ferðamanna sem hana vilja sjá.
Árið 2012 komu hingað 673 þús-
und ferðamenn, eða rúmlega tvöfald-
ur íbúafjöldi landsins. Mikill ágang-
ur ferðamanna á stuttu tímabili, en
flestir þeirra heimsækja landið að
sumri til, getur haft alvarleg áhrif
til framtíðar. Þetta kemur fram í ít-
arlegri skýrslu Efnahags-og fram-
farastofnunarinnar (OECD – The
Organization for Economic Co-oper-
ation and Development) sem kynnt
var á fimmtudag.
Þriðja heildarúttektin
Um er að ræða heildarúttekt á stöðu
og þróun umhverfismála á Íslandi á
tímabilinu 2001–2013. Þetta er þriðja
slíka úttektin sem OECD gerir hér á
landi. Í skýrslunni er meðal annars
farið yfir stöðu og stefnumörkun í
umhverfismálum á Íslandi og sjónum
beint að orkugeiranum, ferðaiðnað-
inum og sjálfbærri fiskveiðistjórnun
sem og vexti græna hagkerfisins. Far-
ið er yfir bæði styrkleika og veikleika
kerfisins og setur stofnunin fram 28
atriði sem mælt er með að farið verði
yfir. Sérfræðingar OECD setja skýrsl-
una saman í samstarfi við íslensk yfir-
völd, en hún er svo yfirfarin af nefnd
allra aðildarríkja OECD áður en hún
er kynnt og sett fram.
Það voru Simon Upton, yfirmað-
ur umhverfissviðs OECD og Brend-
an Gillespie, forstöðumaður um-
hverfisúttekta, sem kynntu skýrsluna
á fimmtudag, auk Sigurðar Inga Jó-
hannssonar, umhverfis- og auðlinda-
ráðherra og Berglindar Ásgeirsdóttur,
sendiherra í París.
„Ef þú átt mikið af einhverju, þá
telurðu þig geta eytt því“
Íslendingum er hælt mjög fyrir að hafa
mótað skýra stefnu varðandi stjórnun
umhverfismála og sjálfbæra þróun,
sérstaklega í fiskveiðistjórnun og nýt-
ingu endurnýjanlegra orkuauðlinda.
Þá eru gildi fyrir loft- og vatnsmeng-
un í sögulegu lágmarki. Ísland er með
hæsta hlutfall endurnýjanlegrar orku
af aðildarríkjum OECD. Ísland getur
skipað sér sess í fararbroddi í mótun
græns hagkerfis, en markmiðið kallar
á skýra stefnu um auðlindanýtingu.
Þar sem Íslendingar hafa nóg af orku,
nota þeir hana í miklum mæli óhikað.
„Ef þú átt mikið af einhverju,
þá telurðu þig geta eytt því,“ segir
Simon Upton. „Þetta er ekki fegurðar-
samkeppni, þetta snýst um að vera
heiðarleg og stuðla að sjálfbærni.“
Hann benti á að í stóra samhenginu,
það er á heimsvísu, væru aðstæður
þannig að auðlindir ættu undir högg
að sækja, og að álag á þær myndi
aukast eftir því sem fram liðu stund-
ir. Það þurfi því að huga að lausnum
til frambúðar.
Margar áskoranir
Samkvæmt skýrslunni eru helstu
áskoranir landsins meðal annars
taldar felast í veikri efnahagsstöðu
smærri sveitarfélaga sem aftri þeim
frá því að fylgja eftir öflugri um-
hverfisstefnu. Iðnaður á landinu er
sagður einsleitur og hann þarf bæði
ódýra og hreina orku vegna þess að
hann er orkufrekur. Landeyðing er
vandamál vegna ofbeitar og styrkja-
kerfi landbúnaðarins ýtir undir slíka
eyðingu. Þá er sívaxandi ferðamanna-
straumur mikið álag á viðkvæma
náttúru Íslands og lagt er til að skoðað
verði af fullum þunga að koma á nátt-
úrupassa eða sambærilegu kerfi. Það
hafi gefist vel í öðrum ríkjum.
Taka upp vörugjöld
Í skýrslunni er sem dæmi bent á að ís-
lenskar bílaleigur fá felld niður vöru-
gjöld af bílum að hluta til, að hámarki
eina milljón króna. Í skýrslunni er
bent á að þessi skattaafsláttur dragi
bæði úr fjármagni til ríkissjóðs og
valdi því að enginn ávinningur sé af
því fyrir bílaleigurnar að kaupa bíla
sem mengi minna. Það er því bæði
tap fyrir ríkissjóð sem og óumhverfi-
svænt. Þar sem bílaleigur kaupa hvað
mest af bílum á landinu er tapið veru-
legt. Lagt er til að dregið verði veru-
lega úr þessum skattafslætti, bæði
gagnvart bílaleigum sem og hjá öku-
kennurum og leigubílstjórum sem
njóta svipaðra kjara. Þá er það einnig
lagt til að álögur á orkugjafa verði
teknar til endurskoðunar þannig að
þau nái einnig til meðal annars jarð-
gasa. Þá eigi að auka skattheimtu á
bensín og dísil.
Horfa á rafbílavæðingu
Simon Upton benti einnig á að Ís-
lendingar ættu að horfa í auknum
mæli til rafbílavæðingar. Enginn
byggist við því að Íslendingar hefðu
smíði og þróun slíkra bifreiða, en
notkun þeirra ætti að vera bæði
þægileg fyrir íslenska neytendur sem
og hagkvæm, enda rafmagn ódýrt
hér á landi miðað við nágranna-
löndin. Kostnaðurinn við kaup á raf-
magnsbíl vex fólki oft í augum en
horfa þarf til fleiri sjónarmiða og alls
kostnaðar, þar á meðal bensínkostn-
aðar og hvað það kostar umhverfið,
að hans mati. n
Ásta Sigrún Magnúsdóttir
astasigrun@dv.is
Mikilvægt að
horfa á heildar-
myndina Simon
Upton, yfirmaður
umhverfissviðs
OECD, kynnti skýrsl­
una á fimmtudag.
Mynd SigTryggur Ari
Kynntu
skýrsluna
Sigurður Ingi
Jóhannsson
umhverfisráð­
herra ávarpaði
fundinn. Mynd
SigTryggur Ari
„Ef þú átt
mikið af ein-
hverju, þá telurðu þig
geta eytt því