Dagblaðið Vísir - DV - 05.09.2014, Blaðsíða 27

Helgarblað 5.–8. september 2014 Umræða 27
Styrkjum fjölmiðlaumhverfið
E
nn og aftur er tekist á um
eignarhald og ítök í ís-
lenskum fjölmiðlum. Lög
eru sniðgengin þegar fjöl-
miðlanefnd er ekki einu
sinni upplýst um breytingar
á eignarhaldi, en gagnsætt
eignarhald er forsenda þess að al-
menningur geti metið trúverð-
ugleika fjölmiðla. Fjárfestar til-
kynna að þeir vilji láta reka þennan
eða hinn og virðist sama um rit-
stjórnarlegt sjálfstæði fjölmiðla.
Þetta er alls ekki nýtt, en nú er það
grímulaust.
Aðgerðir stjórnvalda veikja
fjölmiðlaumhverfið
Staða almannaútvarpsins vek-
ur líka áhyggjur. Fyrsta verk nýrr-
ar ríkisstjórnar var að setja að nýju
pólitíska stjórn yfir Ríkisútvarpið
og hverfa þannig til fortíðar. Næsta
verk var að skerða rekstrargrunn
Ríkisútvarpsins, með því að taka
hluta nefskattsins (útvarpsgjalds-
ins) sem almenningur í landinu
leggur til Ríkisútvarpsins og taka
þá fjármuni til annarra nota, þó að
það sé þvert á allt sem sagt er um
gagnsæi. Og þótt slík skerðing á
tekjustofnum almannafjölmiðla sé
óheimil í löndunum sem við berum
okkur saman við, (nema sama gildi
um allar aðrar grunnstoðir þjóðfé-
lagsins) þar sem skerðing gengur
gegn grundvallarrétti almennings,
Það kæmi ekki á óvart ef kjörorð
ríkisstjórnarinnar væri Aftur til for-
tíðar; á öllum sviðum vilja ráðandi
öfl hverfa aftur til fyrirhrunsáranna.
Skorið er niður hjá fjölmiðlanefnd
sem ætlað er að hafa eftirlit með
fjölmiðlamarkaði og ýmsir þing-
menn stjórnarflokkanna hafa bein-
línis sagst vilja þessa mikilvægu
nefnd feiga. Þegar tryggt hafði verið
með lögum að Ríkisútvarpið fengi
útvarpsgaldið heilt og óskipt var
þeim lögum breytt. Aðgerðir stjórn-
valda hafa því markvisst veikt inn-
lent fjölmiðlaumhverfi.
Fjölmiðlar mikilvægir lýðræðinu
Í lýðræðissamfélagi gegna fjöl-
miðlar því mikilvæga hlutverki að
veita aðhald, hvort sem er hinu þrí-
eina rikisvaldi eða stórfyrirtækjum.
Einmitt þess vegna hafa fjölmiðl-
ar átt undir högg að sækja í hinum
vestræna heimi þar sem ekki síst
stórfyrirtæki hafa herjað á fjölmiðla
og einstaka blaðamenn, krafist lög-
banns, farið í mál og reynt að þagga
niður óþægilega umfjöllun.
Því miður er útlitið ekki nógu
bjart. Í Evrópu hefur blaða- og
fréttamönnum farið ört fækkandi
(en almannatenglum fer fjölgandi).
Margir fjölmiðlar heyja baráttu
upp á líf og dauða og fjórða valdið
stendur því veikt. Það er lýðræðinu
skeinuhætt því lýðræðið þrífst illa án
öflugrar upplýsingagjafar og rann-
sóknablaðamennsku. Þar munar
engu um fréttir af golfmótum stjórn-
málaflokka, umfjöllun um hvað
frægur sagði við frægan á barnum
eða annað efni sem iðulega birtist
undir fyrirsögninni „Mest lesið“. Það
er ekki nóg að framleiða eitthvert
efni til að rækja hið lýðræðislega
hlutverk, það þarf að sinna þessu
aðhaldi með ríkjandi valdhöfum í
viðskiptalífinu og stjórnmálunum.
Horfið aftur til fortíðar
Hvað er til ráða? Öflugt almanna-
útvarp getur verið lykilþáttur í heil-
brigðu fjölmiðlaumhverfi – al-
mannaútvarp með traustan og
gagnsæjan rekstrargrunn til lengri
tíma og faglega stjórn. Einnig þarf
eðlilegt lagaumhverfi þar sem upp-
lýst er um eignarhald fjölmiðla (eins
og nú er gert ráð fyrir í lögum) og
stjórnvöld sem tryggja að því hlut-
verki sé sinnt. Og best væri að stefna
að því að almannaútvarp þyrfti ekki
að treysta á auglýsingatekjur sem
sömuleiðis gæfi öðrum miðlum
meira rými á þeim markaði. Einka-
reknir fjölmiðlar eiga ekki að líta á
almannaútvarpið sem ógn við til-
veru sína heldur sem forsendu öfl-
ugs og heilbrigðs fjölmiðlaumhverf-
is.
Í skýrslu Rannsóknarnefndar Al-
þingis voru ýmsar ábendingar settar
fram um fjölmiðlaumhverfið og þar
hafa stjórnvöld hlutverki að gegna.
Meðal annars til að bregðast við
skýrslunni réðst síðasta ríkisstjórn í
ýmsar umbætur til að tryggja eðli-
legt fjölmiðlaumhverfi og treysta
þannig grunnstoðir lýðræðisins. Sú
ríkisstjórn sem nú situr sneri því
miður af þeirri braut en hún get-
ur enn snúið af villu síns vegar. Það
þarf að tryggja eðlilegt fjölmiðlaum-
hverfi; Ríkisútvarpið verður að fá
nefskattinn óskertan, strax á fjár-
lögum þessa hausts, og endurskoða
þarf stjórnarfyrirkomulagið að nýju.
Eignarhald einkarekinna fjölmiðla
verður að vera öllum ljóst og fjöl-
miðlanefnd þarf að hafa burði til að
sinna hlutverki sínu. n
„Eignarhald einka-
rekinna fjölmiðla
verður að vera öllum ljóst
og fjölmiðlanefnd þarf
að hafa burði til að sinna
hlutverki sínu.
Katrín Jakobsdóttir
formaður VG
Aðsent
„Ég held að Þórunn
Þórarinsdóttir
sé í afneitun. Ég
hef heyrt að það sé í rauninni
alveg hryllilegt að vinna hjá
Stígamótum og sennilega gerir
hún sér bara enga grein fyrir því
hvað hún á bágt. Hún telur sig
kannski vera hamingjusama
hórubjörgunarkonu en í þessum
aðstæðum er hún engan veginn
fær um að leggja mat á það.“
Eva Hauksdottir dró í efa orð
konu á sextugsaldri sem selur
sig og segist vera hamingjusöm.
Vinsæl
ummæli
við fréttir DV í vikunni
60
„Nú hefur maðurinn
verið nafngreindur,
og margir líklegast
alvarlega að íhuga að svala
einhverri ofbeldisfíkn og fara og
„ræða“ við manninn. Þess vegna
vil ég biðja ykkur um að staldra
aðeins við, og hugsa. Þessi
einstaklingur er bersýnilega
virkilega andlega truflaður.
Hann þarf á mikilli hjálp að
halda. Hann ætti ekki að fara
í fangelsi, hann ætti að fara í
nauðungarvist á geðsjúkrahúsi
þar sem hann fær þá hjálp sem
hann þarfnast.“
Ingibjörg Axelma Axelsdóttir
reyndi að vera rödd skynsem-
innar við frétt um Erlend Þór
Eysteinsson sem hefur hrellt fyrrum
sambýliskonu sína um nokkurt skeið.
64
„Skrítiðđ hvaðđ fólk
sem vitnar í guðđ
í annarri hverri
setningu virđðist vera þröngsýnt
og illa innrætt. Eðđa getur verið
aðđ trúarbrögðđ láti gott fólk gera
vonda hluti.“
Maron Bergmann Jónasson
tengdi saman skelfileg
viðbrögð fjölskyldu eftir að ungur
maður kom út úr skápnum og guðsótta
fjölskyldunnar.
38
„Enginn ætti
að skrifa undir
skuldabréf nema
allar tölur séu endanlegar.
Verðtryggingin er ekki annað en
óútfyllt ávísun.“
Ásgeir Guðbjörn Överby
hefur sterka skoðun á
verðtryggingu líkt og flestir
landsmenn. Hann tjáði þá skoðun við
frétt um stökkbreytt lán Öglu Þyri
Kristjánsdóttur.
26
„Stjórnvöld ættu
að gera eitthvað
í þessu heldur en
að þvælast á ráðstefnur, sem
ekkert kemur úr, BURT MEÐ
4FLOKKINN.“
Einar Már Gunnarsson taldi
að betra væri að stjórnvöld
kæmu til aðstoðar ungrar
stúlku sem seldi leikföng fyrir mat en að
funda erlendis.
25
Einfætti tjaldurinn
É
g hef lengi haft þann háttinn
á að ganga mikið. Göngutúrar
mínir eru af ýmsum toga. En
oftast geng ég hér í grenndinni
og eins gerist það að ég rölti um
fjörur og fjöll hér í nágrenni borg-
arinnar. Einhverju sinni gekk ég hjá
Gróttu og kom síðan að golfvellin-
um á Seltjarnarnesinu. En þar er
fuglalíf afar fjölskrúðugt. Og þarna
sá ég eitt sinn, síðla vors, tjald
nokkurn sem vappaði um með sér-
kennilegum hætti. Og næst þegar
ég sá hann á vappi, var annar tjald-
ur með honum. Og þegar ég gætti
betur að, sá ég að þarna myndi
vera um par að ræða. Og þegar ég
gætti enn betur að, sá ég að ann-
ar fuglinn var einfættur. Það var
svo, skömmu eftir að ég sá parið í
fyrsta skipti, að ég sá til ástarleikja
þess og þá varð mér ljóst að sá ein-
fætti myndi vera karlfuglinn. Alltaf
annað slagið sá ég hinn einfætta
fugl hoppa um og hann stóð stöð-
ugur á öðrum fæti þegar hann ým-
ist rak gogginn niður í leiru eða
tún. Hann virtist sinna öllum sín-
um störfum og það var einsog hans
heittelskaða væri fyllilega sátt við
fötlun herrans. Svo gerðist það, að
ég sá til þeirra, þar sem þau kúrðu
til skiptis í hreiðri. Ef frúin lá á eggj-
unum, þá gaf karlinn frá sér hvell-
in hljóð, einsog hann vildi reka
alla óvelkomna gesti frá hreiðrinu.
Alltaf hoppaði tjaldurinn einfætti
um tún og fjöru með sínu lagi, al-
gjörlega laus við sjálfsvorkunn. Það
var einsog stoltið gæfi honum mátt.
Sumarið kom, og þar eð ég átti leið
þarna um í hverri viku, fylgdist ég
með því þegar par þetta kom tveim-
ur ungum á legg. En áður hafði ég
oftsinnis séð tjald með einn unga.
Sá einfætti stóð sig stórkostlega,
hann gætti unganna vel og þeir uxu
og döfnuðu með eftirtektarverð-
um hraða. Og á meðan máfurinn
gæddi sér á kríuungum, stækkuðu
ungar tjaldsins við hvellið garg for-
eldranna. Hinn stolti faðir sótti mat
fyrir ungana og það gerði hin stolta
móðir einnig. Þau voru hvort hinu
fimara við þessa yndislegu iðju.
Þau sóttu ánamaðk í túnið og flær
og annað góðgæti í fjöruna. Sum-
arið leið og veturinn heilsaði. Nú
voru ungarnir enn í fylgd foreldr-
anna og voru orðnir fleygir. Hinn
stolti faðir leyfði hamingjunni að
gefa sér byr undir báða vængi. Ég
hugsa alltaf um þennan tjald ann-
að slagið. Hann vappaði ekki með
sama hætti og aðrir fuglar um túnið
og fjöruna. En hann flaug eins og
þeir sem aldrei hafa gert annað.
Hann kom sínum ungum á legg og
hann náði einhvern veginn í ósköp-
unum að halda jafnvægi á sínum
eina fæti. n
Vertu sálin sem þú ert
að sumri og að vetri
þótt ýmsir vilji að þú sért
önnur sál og betri.
Kristján Hreinsson
Skáldið
skrifar
Mynd SIGtryGGur ArI
Þyngdin er ekki
aðalatriðið
Svava Sigbertsdóttir kemur breskum stjörnum í form. - DV.
Ég var misnotuð
Heiða Þórðardóttir segir sögu sína. - DV.
Nafn mitt er handónýtt
Böðvar Birgisson býr í tjaldi á Akureyri.