Dagblaðið Vísir - DV - 05.09.2014, Blaðsíða 36

Helgarblað 5.–8. september 201436 Fólk Viðtal
„Það er allt hægt“
Á
miðvikudag verður sýnd á
RÚV heimildarmyndin Ó
borg mín borg Chicago, sem
Þorsteinn J. Vilhjálmsson
gerði og fjallar um Matthildi.
Matta á að baki ótrúlegt lífshlaup
sem hún að stórum parti hefur lifað
í Chicago í Bandaríkjunum en þang-
að fluttist hún á sjöunda áratug síð-
ustu aldar. Síðustu tæplega þrjá ára-
tugi hefur Matthildur starfað við að
hjálpa langt leiddum sprautufíklum
og hefur fengið fjölda viðurkenninga
fyrir óeigingjörn störf sín í þágu þeirra
verst stöddu.
„Ég er enn að reyna að bjarga ein-
um eða tveimur, það er það sem ég
elska. Að reyna að hjálpa fólki, gefa
þeim von. Ég fer einn til tvo daga í
viku þó ég sé formlega hætt. Ég er í
nálaskiptingum, ég elska það. Það er
ekki skemmtilegt en mér finnst gam-
an að tala við fólk sem er enn að nota
eiturlyf og geta sagt þeim að hvað sem
þau gera, þá eigi þau að gera það á ör-
uggan hátt þannig að þegar þau koma
úr neyslunni þá hafi þau enn heils-
una,“ segir Matta þegar blaðamað-
ur nær sambandi við hana. Hún býr
í Chicago þar sem hún hefur búið í
nærri því fimmtíu ár. „Ég segi samt
alltaf að Ísland sé heima. Fólk spyr
mig af hverju ég segi enn heima þegar
ég tala um Ísland þó ég hafi búið leng-
ur hér úti heldur en á Íslandi,“ seg-
ir hún hlæjandi. Matta er formlega
komin á eftirlaun en á þó erfitt með
að slíta sig frá starfinu.
Var að hlaupa í burtu
Líf Matthildar hefur langt því frá ver-
ið dans á rósum en sögu hennar voru
gerð skil í ævisögunni Í viðjum vímu
og vændis sem systir hennar skrifaði
og kom út árið 1993. Fyrstu rúm tutt-
ugu ár lífsins bjó hún á Íslandi en flutti
til Bandaríkjanna eftir það.
„Ég flutti hingað árið 1967, held
ég,“ segir Matta. Hún hafði kynnst am-
erískum hermanni heima á Íslandi og
ákvað að flytja út til hans. „Þegar ég
hugsa til baka var ég líklega að hlaupa
í burtu,“ segir hún. Stritið hafði ver-
ið mikið á Íslandi. Hún var einstæð
móðir og lífið hafði ekki leikið hana
vel. Hún leit á Ameríku sem drauma-
land tækifæranna, þar myndi hún
hefja nýtt líf. „Ég hélt að hér væri allt
svo flott og allir svo ríkir. Ég keypti mér
bara miða út og var með 20 dollara í
vasanum. Þetta var síðan allt öðruvísi
en ég hafði ímyndað mér. Það hefði
einhver átt að skjóta mig heima!“ segir
hún og hlær að sjálfri sér.
Allt öðruvísi
Hún skildi Pétur son sinn, sem þá
var nokkurra ára gamall, eftir heima
og fór til Bandaríkjanna að hefja nýtt
líf með bandaríska hermanninum
sem hún hafði kynnst á Íslandi. Líf-
ið í Ameríkunni var þó allt annað en
hún hafði vonað. Fögur fyrirheit her-
mannsins stóðust ekki og glanslífið
í Ameríkunni var allt annað en hún
hafði ímyndað sér. Þegar hún kom út
var hermaðurinn trúlofaður annarri
en sleit því sambandi því að Matta
var komin út og ekki hafði hún efni
á að fara aftur heim. „Þetta var alveg
svakalega erfitt. Ég kunni enga ensku
og vissi ekkert hvað ég var að gera.
Ég hélt það myndi breyta lífi mínu
að fara út, þegar ég lít til baka þá sé
ég að ég var bara að hlaupa í burtu.
Þetta var allt öðruvísi en ég hélt en
maður gerði það besta úr því,“ seg-
ir hún. „Ég hugsaði alltaf að hlutirnir
myndu breytast. Kannski gæti ég far-
ið aftur heim til Íslands, kannski gæti
ég látið senda eftir syni mínum. En
það breyttist ekkert. Einn dagur rann
í annan,“ segir hún.
Byrjaði að nota heróín
Matta eignaðist tvö börn með her-
manninum, þau Angelique og Kevin
en hjónabandið var ekki mjög ham-
ingjuríkt né farsælt. Þegar þau skildu
varð Matta einstæð móðir í Ameríku
og eignaðist síðan sitt þriðja barn,
Michelle, með öðrum manni sem
hún hætti fljótlega með. Hún viður-
kennir að þetta hafi ekki verið auð-
velt en hún hafi líka verið frelsinu
fegin eftir erfitt hjónaband með fyrri
manni sínum. „Ég var svo ung þá og
þó það væri erfitt þá var það samt
ekki hræðilega erfitt,“ segir hún.
Matta bjó með börnunum sínum
í fjölbýlishúsi þar sem hún kynntist
mikið af alls konar fólki. Hún hafði
ekkert stuðningsnet í Bandaríkjun-
um og treysti því á sjálfa sig og það
fólk sem hún kynntist. „Ég var svo
saklaus og vissi ekkert hvað þetta
fólk var að gera,“ segir hún. Þegar
Michelle, yngsta dóttir hennar, var
Matthildur Kelley Jónsdóttir hefur
líklega lifað viðburðaríkari ævi en flestir. Fyrir um
26 árum síðan sneri hún vörn í sókn, sagði skilið við
eiturlyf og vændi og sneri sér að því að hjálpa fíklum.
Viktoría Hermannsdóttir heyrði í Möttu í gegnum
landlínu til Chicago og fékk að heyra af viðburðaríkri
ævi og hvernig hún hefur reynt að hjálpa fólki sem er
í sömu sporum og hún var einu sinni í.
Viktoría Hermannsdóttir
viktoria@dv.is
Fyrsta heimsóknin Þorsteinn og Matta á kaffihúsi árið 1994 þegar Þorsteinn og Einar
Falur heimsóttu hana í fyrra skiptið. Mynd EinAr FAlur ingólFsson
20 árum síðar Á sama kaffihúsi og fyrri myndin er tekin, bara tuttugu árum síðar. Mynd EinAr
FAlur ingólFsson
„Þó að þú eigir
hvergi heima og
eigir enga peninga þá er
það samt hægt.
„Þegar ég hugsa til
baka var ég líklega
að hlaupa í burtu.
Matta Hér er Matthildur á skrif-
stofunni sinni. Mynd EinAr FAlur ingólFsson