Gripla - 20.12.2012, Page 29
27
ítalski. Corteccia gerir sér far um að líkja eftir krákukrunki með fallandi
tónapörum á orðunum „cra cra cra cra“, en þetta fer fyrir lítið þegar sungið
er „seinna“ og „loksins“ á sömu nótum. íslenski textinn breytir aukinheldur
út af samspili tóna og texta miðað við frumgerðina. í villanellunni er seinni
hlutinn (frá „Et sempre dʼoggʼin crai“) sunginn tvisvar, en í Vera mátt góður
er nýr texti settur við endurtekninguna þannig að kvæðið er lengra þótt
lagið standi óbreytt:49
vera mätt gödur ef vilt þar til stunda
vanti þig ei Guds stirk þar til ad skunda
en ef þu þann veg þeinker
seirna, seirna, seirna, seirna
sett hef eg mier nijann lifnad ad biria
lijf þitt stutt og liot afdrif huer mun spiria.
enn ef þu þeinker þannin
loksins, loksins, loksins, loksins
lijf mitt vil eg med Guds hjalp bæta
leingur munt lifa og æ lucku mæta.
nóturnar í Melódíu eru nær fullkomlega samhljóða ítalska nótnaprentinu.
Hendingarnar „sett hef ég mér nýjan lifnað að byrja“ og „líf mitt vil ég með
Guðs hjálp bæta“ eru þær einu sem fylgja frumgerðinni ekki nákvæmlega,
þótt ekki skeiki þar miklu. í fyrra tilfellinu eru nóturnar í stökkunum ekki
þær sömu en í seinni hendingunni vantar tvær nótur upp á, enda er íslenski
textinn hér tveimur atkvæðum styttri en sá ítalski. Lækkunarmerki vantar
auk þess á tveimur stöðum fyrir framan nótuna e, á fyrra atkvæði orðanna
„þenkir“ og „þannin“ í þriðju og sjöundu hendingu. í heild verður þó ekki
annað sagt en skrifara Melódíu takist hér vel upp, og virðist hann hafa verið
kunnáttumaður með aðgang að traustum heimildum.
Það getur vart verið tilviljun að lög úr þremur nótnaprentum sem gefin
voru út á meginlandinu á áratug – forster 1539, Willaert 1545, Lupi 1548
– skuli hafa ratað til íslands. vaknar þá sú spurning hvort hér hafi verið
meðvituð sókn til að kynna fyrir landsmönnum nýjan söng úr miðstöðvum
menningarinnar, bæði þýskan, franskan og ítalskan. erlendir menningar-
straumar voru sterkir á síðari hluta 16. aldar og það virðist hafa átt við um
tónlist sem annað.
49 Rask 98 (nr. 138), 43r-v.
fIMM „ÜtLenDskeR tonAR“ í RAsk 98