Gripla - 20.12.2012, Page 30

GRIPLA28
fyrstu áratugina eftir siðaskipti voru skólameistarar latínuskólanna flestir
danskir, menntaðir í háskólum í Danmörku og Þýskalandi, og einhverjir
þeirra voru góðir söngmenn. um einn þeirra segir jón Halldórsson í
Hítardal, í skólameistaratali sínu frá 1719: „erasmus villatsson, þýzkur,
bezti söngmaður, brúkaði fyrstur Discant og þessháttar söng hér í landi.
svo er og margt af afkvæmi hans velraddað fólk.“50 í þeim þremur íslensku
handritum sem varðveita fjórradda söng er efsta röddin kölluð „discant“, en
svo virðist sem jón í Hítardal noti þetta orð almennt um tónsmíðar fyrir
fjórar raddir.51 varla kæmi á óvart þótt sá maður sem kynnti „discant“ fyrir
50 jón Halldórsson, Skólameistarasögur, útg. Hannes Þorsteinsson, sögurit 15 (Reykjavík:
sögufélag, 1916–1925), 16; njáll sigurðsson, „söngkennsla í latínuskólum,“ í Loftur Gutt-
ormsson, Kristni á Íslandi 3. Frá siðaskiptum til upplýsingar (Reykjavík: Alþingi, 2000), 159;
Guðlaugur R. Guðmundsson, Skólalíf. Starf og siðir í latínuskólunum á Íslandi, 1552–1846
(Reykjavík: Iðnú, 2000), 288. sjá einnig ÍÞ, 770.
51 AM 102 8vo: „Carminis genus. med tenor, discant, Bassa og Altum“; Lbs 508 8vo: „Dis-
cantus/Altus/tenor/Bassus“; íB 361 8vo: „D/A/t/B“. sópran- og altraddir laganna sem
Nótnadæmi 4: (a) francesco Corteccia, Madonn’io t’haggi amat’et amo assai,
upphaf (nótnagildi helminguð); (b) Vera mátt góður úr Rask 98, upphaf.
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
��
�
��
�
���
� � � � � � � �
����� �� ������� � ���� �� � ������
� � � � � � � �
� � � � � � � ��� � � � � � � �
� � � � � � � �
� ���� ��ð �� �� ���� þ�� ���
� � �
� ��
� ��
� � �� �
� �
����� ��
� � �
� � �
� � �
!
�
�
�
�
�
�
�
��
���
�
����
� � � � � � � �
��� ��� �� ��� ��� � ��� ��
� � � � � � �� � � � � � � �� � � � � � � �
� � � � � � � �
� þ�� �� ��ð� ����� þ�� ��� �ð
� �
�� ���
� ��
� �� �
� �
����� ��
� �
� �
� � �