Gripla - 20.12.2012, Qupperneq 155

153
atburðr, af því at honum var hann kunnastr, ok beið hann því, svá sem lað-
aðs manns, hans jarteina.“53 í ljósi þess sem þeir Guðmundur höfðu rætt
áður virðist athugasemdin um að ormi hafi ekki „komið á óvart“ þessi
atburður nánast jafngilda viðurkenningu á íhlutun kapelluprestsins í vitrun
Þorvalds prests, sem kemur auðvitað eins og pöntuð fyrir klerka.
í Guðmundar sögu A segir enn nákvæmar frá því sem vitraðist Þorvaldi
presti „ok mǫrgum ǫðrum“, og hvernig og af hverjum vitrunin var skráð, í
kafla sem vísar einmitt til bréfa Brands biskups sem hann sendi Páli bisk-
upi til alþingis sumarið 1198:
Þeɴa uetr varð uitron um helge Þorlacs byskups. at þat uitraðiz Þor-
uallde preste lunda. ok morgum øðrum firi norðan land. su uitron
var søgð orme preste eyiolfs s(yne). er var kapalin thorl(aks)
byskups. Hann var þa at Holum með Brande byskupi. Eɴ hann
sende þegar. rit um vitronina G(uðmunde) preste Ara s(yne). þui at
þeim hafðe orðit aðr rẻtt um helgina T(horlaks) byskups. ok s(agðe)
G(uðmundr) prestr orme preste. at t(horlakr) byskup uar hinn
helgazste maðr. ok var af þui þau missere. mioc heitit a hinn sẻla
t(horlak) byskup firi norðan land af morgum mønnum.54
Hér segir ótvírætt að Þorvaldr prestur lundi hafi sagt ormi kapellán
þessa vitrun en ormur ritað sjálfur eða látið annan skrá hana og sent ritið
Guðmundi presti Arasyni, sem virðist hafa safnaði saman efninu um
Þorlák og haft yfirumsjón með undirbúningi. Þá er komin skýring á því
hvern þátt ormur prestur átti í vitrun Þorvalds: hann skrifaði hana sjálfur,
og þar með hin örlagaríku fyrirmæli draummannsins um hvað klerkar
skyldu aðhafast.
vitrun Þorvalds prests er lykiltexti í því ferli sem leiddi til helgunar
Þorláks því í henni koma fram bein fyrirmæli, talin vera frá hinum andaða
biskupi sjálfum, um hvað klerkar skuli taka sér fyrir hendur. Þessum fyrir-
mælum að handan, skráðum af ormi kapellán, fylgja klerkar út í ystu æsar
á komandi misserum. verður að teljast sennilegt að vitrun Þorvalds hafi
verið meðal þeirra sem Guðmundur sendi til Gunnlaugs á Þingeyrum vorið
1198 að hann skyldi „dikta“, þ.e. endurskrifa á formlegri kirkjulatínu til þess
53 sama rit, 194.
54 stefán karlsson 1983, 91–92.
REVELACIONES THORLACI EPISCOPI