Gripla - 20.12.2012, Qupperneq 347

345
Hér sést munurinn enn betur. textarnir frá 15.–18. öld eru að verulegu
leyti þýðingar (riddarasögur, trúarrit) eða undir sterkum erlendum áhrifum
(t.d. Reisubók Jóns Indía fara). Hlutfallsleg tíðni orðsins einn á þessum
öldum er meira en tvöföld á við tíðnina á öld unum á undan og eftir. Það
er athyglisvert að hlutfallið á 12.–14. öld og 19.–21. öld er nokkurn veginn
hið sama. Það gæti bent til þess að í raun og veru hafi engin breyt ing orðið
á notkun einn í „ómengaðri“ íslensku – sú hækkun sem sést í rituðum
textum frá 15.–18. öld stafi af eðli textanna en beri ekki vott um neina
raunveru lega mál breytingu.5
um þetta er þó ekkert hægt að fullyrða án nákvæmari skoðunar sem
ekki er á dag skrá hér. tilgangur þessarar athugunar er ekki sá að fara
í saumana á notkun einn sem e.k. óákveðins greinis, heldur að benda á
hvernig hægt er að nota trjá bankann til setningafræðilegra athugana og
kalla á svipstundu fram niðurstöður sem áður hefði tekið óratíma að kom-
ast að.
6. opin og frjáls dreifing
við teljum að opinn aðgangur að rannsóknargögnum og niðurstöðum sé
mjög mikil vægur fyrir eflingu vísinda og fræða og lögðum því frá upphafi
áherslu á að bankinn yrði sem flestum að sem mestu gagni. við settum
fram 10 viðmið þar að lútandi:
1. Hægt er að sækja frumgögn í heild af netinu (gögnin eru ekki falin
bak við leitar viðmót).
2. opinn vefaðgangur er að allri skjölun.
3. notendur þurfa ekki að skrá sig eða auðkenna eða skrifa undir
samning til að fá aðgang.
4. smíðaferlið notar eingöngu frjáls og opin hugbúnaðartól svo að
hægt sé að endur nýta ferlið á gagnsæjan hátt.
5 Ritrýnir nefnir að forvitnilegt væri að skoða hvort notkun einn sé mismunandi eftir
textaflokkum. Vegna þess að fjöldi texta í flokkunum er mjög mismunandi eftir öldum
– frá 15. öld t.d. einvörðungu frásagnartextar – er ekki hægt að sýna marktækar tölur um
þetta. Tafla 2 sýnir þó að hlutfall einn er nokkuð svipað frá 15. til 18. aldar, þrátt fyrir ólík
hlutföll textategunda á þessum öldum, og bendir það til þess að textategundin skipti ekki
meginmáli.
SÖGULEGI ÍSLENSKI TRJÁBANKINN