Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2007, Side 69

67
Tímarit um menntarannsóknir, 4. árgangur 2007
háskólans og stefnumörkunar. Talið var að sú
tilhneiging háskólans að ráða fræðilega sterka
einstaklinga (með doktorsgráðu) til starfa við
háskólann gæti komið í veg fyrir tengsl á milli
háskólans og grunn- og framhaldsskóla. Þetta
fólk gæti haft tilhneigingu til að leggja meiri
áherslu á fræðilega þætti en minni á hagnýta
þekkingu á skólastarfi. Bent var á að fólk sem
hygðist sækja um nám við háskólann þyrfti
að fá skýrari upplýsingar um stefnu skólans
við inntöku nemenda og að bæta þyrfti
upplýsingastreymi innan háskólans. Hér á eftir
verður gerð grein fyrir því hvernig stjórnvöld
og kennaramenntunarstofnanir hafa tekið tillit
til ábendinga menntamálaráðuneytisins og
vísað verður til rannsókna á tilteknum sviðum
er breytingarnar snerta.
Matið á kennaramenntuninni í landinu
hefur haft mikil áhrif og hafa stjórnvöld og
háskólarnir tekið margar tillögur og ábendingar
til greina. Gerð hefur verið ítarleg áætlun um
þörf fyrir kennara í grunnskólum fram til
ársins 2010 (Menntamálaráðuneytið, 1999).
Könnuð var raunveruleg þörf fyrir nýliðun í
kennarastéttinni, árleg þörf á endurnýjun, hve
stórt hlutfall kennara með full réttindi væri
við kennslu og hve stór hluti nýútskrifaðra
kennara færi í kennslu á ári hverju. Þá var
könnuð þróun nemendafjölda og aldursdreifing
og áhrif aldursdreifingar í kennarastétt og
þau áhrif sem hár meðalaldur kennara hefur
á fjölda stöðugilda. Í spánni kom fram að
nemendum í grunnskólum myndi fjölga á
næstu 4–5 árum, sem reyndist rétt. Skólaárið
2005–2006 voru svo 173 grunnskólar starfandi
á landinu með alls 43.875 nemendur (Hagstofa
Íslands, 2007). Á fimm ára tímabili hafði
nemendum fjölgað um 1% en fram til ársins
2010 er áætlað að nemendum muni aftur fækka
(1,05%). Þörf fyrir kennara verður eðlilega í
samræmi við þessa hreyfingu. Í grunnskólum
voru árið 2006 4.469 stöðugildi kennara
(Hagstofa Íslands, 2007), sem er í samræmi við
spár þar um (Menntamálaráðuneytið, 1999)
og fjöldi nemenda á kennara árið 2006 var
9,5 nemendur (Hagstofa Íslands, 2007). Talið
er að um 70% nýútskrifaðra kennara skili
sér til kennslustarfa (Menntamálaráðuneytið,
1999). Áætlað er að þeim merka áfanga verði
náð að skortur á kennurum með lögboðin
réttindi til kennslu verði óverulegur eða úr
sögunni á næstu fimm árum, frá árinu 2003
(Ríkisendurskoðun, 2003), en haustið 2006
var réttindalaust fólk við kennslu 16% af öllum
kennurum í skólum landsins.
Allyson Macdonald, prófessor við
Kennaraháskóla Íslands, sat í umsjónarhópi
heildarmatsins á kennaramenntuninni. Hún
segir að unnið hafi verið markvisst að
samhæfingu laga á milli háskólanna
í landinu, þótt menntunin hafi ekki verið
samræmd milli stofnananna. Gerðir hafa
verið samstarfssamningar á milli háskólanna
um nemenda- og kennaraskipti og um störf
kennara, sem fela m.a. í sér að kennarar geta,
innan ákveðins ramma, kennt við aðra háskóla
sem eru aðilar að samstarfssamningnum
(Allyson Macdonald, 2005). Guðmundur
Heiðar Frímannsson (2005), deildarforseti
kennaradeildar Háskólans á Akureyri, segir
minna hafa orðið úr samstarfi en ætlunin
var, þrátt fyrir lög (nr.136/1997) þar um
en nokkuð sé um heimsóknir, skipst sé á
upplýsingum á milli allra háskólanna og
kennaranemar frá Háskólanum á Akureyri hafi
sótt einstök námskeið við Kennaraháskólann.
Nemendaskiptin virðast að einhverju leyti
stranda á ólíkri hugmyndafræði háskólanna
(Allyson Macdonald, 2005).
Við Kennaraháskóla Íslands er unnið eftir
stefnu um starf háskólans árin 2005–2010 sem
samþykkt var af háskólaráði 21. desember 2004.
Stefnan var sett fram á grundvelli samnings sem
gerður var í mars 2004 á milli Kennaraháskóla
Íslands og menntamálaráðuneytisins um
kennslu og rannsóknir til næstu fimm ára.
Þar er gert ráð fyrir endurskipulagningu allra
námsbrauta, bæði í grunn- og framhaldsnámi,
með það í huga að bæta námið. Meginmarkmið
breytinganna er að efla starfsmenntunina sem
háskólinn veitir, en jafnframt að bæta aðgang
ungs fólks að framhaldsnámi. Þessi markmið
falla að Bologna-samþykktinni, sem miðar að
því að prófgráður við háskóla í Evrópu verði
Að styrkja haldreipi skólastarfsins