Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2007, Blaðsíða 97

95
Tímarit um menntarannsóknir, 4. árgangur 2007
skólans sem stofnunar og þurfi að leggja fram
til faglegrar umfjöllunar hugmyndir sínar um
námsmarkmið, kennsluaðferðir, viðfangsefni
og önnur fagleg úrlausnarefni (bls. 196 -197).
Trausti gerði rannsókn á einkennum
fagmennsku meðal 285 kennara á Norðurlandi
eystra og birti í M.Ed.-ritgerð 2001. Í ljós kom
að meirihluti taldist bera einkenni „samvirkrar
fagmennsku“, margir féllu undir skilgreiningu
„sjálfstæðrar fagmennsku“, en sárafáir töldust
„ósjálfstæðir fagmenn“. Þessu virðist öfugt
farið með viðmælendur okkar í rannsókninni.
Af svörum þeirra og starfsháttum að dæma
virðast þau flest flökta á milli „sjálfstæðrar
fagmennsku“ og „ósjálfstæðrar fagmennsku“.
Þótt úrtakið hér sé lítið má leiða að því líkum
að viðhorf og starfshættir kennaranna fimm
séu að nokkru marki dæmigerð fyrir íslenska
náttúrufræðikennara og ef til vill má segja að
eðli fagsins geri þá að meiri einyrkjum en ella:
„… maður er svona eyland, þá hefur maður
engar hugmyndir annars staðar frá,“ segir
Saga á einum stað. Þegar Jakob er spurður um
samstarf við annan kennara vegna verklegs
náms segir hann: „… ég er í allt öðrum gír en
hann svo ég geri þetta bara sjálfur og hef mínar
hugmyndir um þetta.“ Á öðrum stað segir
hann: „… það vantar svolítið utanumhald um
þetta og margir eðlisfræðikennarar eru svolítið
týndir í þessu,“ sem bendir til að kennarar í
náttúruvísindum nái ekki heldur saman um
sín mál.
Að lokum
Ekki má horfa fram hjá því að grunnskólinn
er ætlaður öllum, sem felur það í sér að
við verðum að haga námi og kennslu í
náttúruvísindum í samræmi við þarfir allra.
Þótt viðmælendur okkar séu þokkalega að
sér í markmiðum og efnisþáttum fagsins þarf
meira til þegar svo djúpt, breitt og síbreytilegt
fagsvið er annars vegar og þar að auki ætlað
margbreytilegum nemendahópi með misjafnar
þarfir. Starf náttúrufræðikennara er ögrandi
og krefjandi, en jafnframt gefandi. „Samvirkri
fagmennsku“ fylgja skuldbindingar og ábyrgð
gagnvart samstarfsfólki og skólakerfinu sem
heild, en ekki síður nemendum sjálfum þar
sem reynir mjög á samskipti og skilning á því
að nám gerist ekki nema með virkri þátttöku
og jafnt innri sem ytri áhugahvöt nemenda.
Niðurstöður rannsóknarinnar benda vissulega
til þess að spenna fylgi því að reyna að uppfylla
bæði þarfir nemenda og kröfur kerfisins um
námsárangur, en ljóst er að allir viðmælendur
okkar leggja alúð við störf sín á þessu sviði
og taka mið af því mikilvæga sjónarmiði sem
Strike og Soltis lögðu áherslu á: „Siðferðileg
hugsun og ákvarðanataka felast ekki eingöngu
í því að fylgja lögum og reglum.“4
Abstract - Summary
Five public school teachers’ conceptions
about science learning and teaching
This research addressed the underlying ideas
of five Icelandic public school teachers about
science learning and teaching. Professional
ideas were solicited through individual
interviews with five purposively selected
teachers and their classroom practices were
observed once as a precursor to short follow-
up interviews.
It was hypothesised that teachers experience
stress in at least two areas. One source of
stress is the demands made by the national
curriculum, the other an obligation to meet the
needs of diverse groups of students.
The revised national curriculum in 1999
introduced detailed goals, aims and objectives
and content coverage, along with the res-
umption of centralised testing in science in the
10th grade. Three sets of goals were presented
in the 1999 curriculum: The nature and role
of science, methods and skills of science, and
science content, which itself was split into
physical, earth and life sciences.
The research reported here and that being
carried out by Rúnar Sigþórsson (2007)
indicates that the demands made in the 1999
curriculum for extensive content coverage
and new types of knowledge and skills put
4 Ethical thinking and decision making are not just following the rules. (Strike og Soltis 1985/2004, bls. 1)
Sýn fimm grunnskólakennara á nám og kennslu í náttúruvísindum