Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2007, Síða 139

Tímarit um menntarannsóknir, 4. árgangur 2007
137
Með fjölmenningarlegu samfélagi er átt við
samfélag fólks af ólíku þjóðerni og af ólíkum
menningar- og trúarlegum uppruna, samfélag
fólks sem býr yfir ólíkri reynslu, getu og
hæfni. Innan samfélagsins er litið á mis-
munandi verðmætamat, viðhorf og lífsmáta á
jákvæðan hátt en umgjörð samfélagins þurfa
allir að viðurkenna. James A. Banks (2002)
heldur því fram að fjölmenningarlegt samfélag
viðurkenni og lögleiði réttindi og þarfir
þegnanna svo þeir geti viðhaldið tengslum og
skuldbindingum innan eigin þjóðarbrots og
menningar, sem og innan samfélagsins alls.
Fjölmenningarleg kennsla tekur til þriggja
þátta: (1) kennslufræðilegrar nálgunar sem
miðar að því að skapa jöfn tækifæri til náms
fyrir alla nemendur; (2) hugmyndafræði sem
miðar að því að raungera lýðræðishugmyndir,
svo sem jafnræði, réttlæti og mannréttindi; (3)
litið er á kennsluna sem endalaust ferli eða
ferðalag því líklega mun alltaf verða ósamræmi
á milli lýðræðishugsjóna og þess sem fram fer í
skóla og samfélagi (Banks, 2002:123).
Markmið rannsóknarinnar sem hér er greint
frá var að afla upplýsinga um hvernig kennarar
í Manitoba í Kanada, í Noregi og á Íslandi eru
undir það búnir að kenna nemendum af ólíkum
uppruna; hvernig þeir mæta einstaklingsþörfum
nemendanna og hvernig þeir telja að þessir
nemendur aðlagist nýju samfélagi. Í formlegum
viðtölum var spurt um menntun kennaranna,
kennslureynslu og hvernig þeir væru undir
Fjölmenningarleg kennsla í Manitoba
í Kanada, í Noregi og á Íslandi
Kristín Aðalsteinsdóttir og Guðmundur Engilbertsson, Háskólanum á Akureyri
Ragnheiður Gunnbjörnsdóttir, Verkmenntaskólanum á Akureyri
Fjölmenningarlegt samfélag er samfélag fólks af ólíku þjóðerni og ólíkum menningar- og
trúarlegum uppruna, samfélag fólks sem býr yfir ólíkri reynslu, getu og hæfni. Fjölmenningarleg
kennsla tekur til þriggja þátta: kennslufræðilegrar nálgunar, hugmyndafræði og ferlis þar
sem leitast er við að mæta lýðræðishugsjónum og námsþörfum nemenda. Markmið þessarar
rannsóknar, sem gerð var í Manitoba í Kanada, í Noregi og á Íslandi, var að afla upplýsinga um
hvernig kennarar eru undir það búnir að kenna nemendum af erlendum uppruna; hvernig þeir
mæta einstaklingsþörfum þessara nemenda og hvernig þeir telja að nemendunum gangi að aðlagast
nýju menningarsamfélagi. Gögnum var safnað með viðtölum og vettvangsnótum. Niðurstöður
sýndu að viðhorf kanadísku kennaranna sem rætt var við til nemenda af erlendum uppruna er
frábrugðið viðhorfum norsku og íslensku kennaranna. Í Manitoba virtist skilningur viðmælenda
á fjölmenningarlegri kennslu meiri en í hinum löndunum tveimur. Niðurstöður benda til þess að
flestir íslensku og norsku kennararnir sem þátt tóku í rannsókninni hafi ekki öðlast þennan skilning
og séu ekki nægilega undir það búnir að mæta þörfum barna af erlendum uppruna í skólanum.
Tímarit um menntarannsóknir, 4. árgangur 2007, 137–156
Hagnýtt gildi: Það hefur margvíslegt gildi fyrir menntamálayfirvöld og kennara að varpað sé ljósi
á fjölmenningarlega kennslu. Það hefur hagnýtt gildi að afla upplýsinga um hvernig kennarar eru
undir það búnir að kenna nemendum af ólíkum uppruna, hvernig þeir mæta einstaklingsþörfum
nemendanna og hvernig þeir telja að nemendurnir aðlagist nýju samfélagi. Þá er einnig gagnlegt
að varpa ljósi á hvernig ytri skilyrði, svo sem stefnur, lög og hefðir, geta mótað viðhorf til
fjölmenningarlegrar kennslu og fá innsýn í þróun hennar í mismunandi löndum þar sem skilyrðin
eru um sumt lík en um annað ólík.