Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2007, Blaðsíða 141

139
Tímarit um menntarannsóknir, 4. árgangur 2007
Fjölmenningarleg kennsla í Manitoba í Kanada, í Noregi og á Íslandi
Þó að hinum tvítyngda ramma hafi verið
hafnað í lögum ríkjasambandsins frá árinu
1988 og áhersla verið lögð á fjölmenningu
hefur aðeins ensku- og frönskumælandi fólk
þann rétt að börn þeirra fái kennslu á eigin
tungumáli. Í Kanada ríkir fjölmenning en innan
ramma tveggja tungumála (Young, 2006a).
Í þeim efnum er litið fram hjá þjóðabrotum
sem eru verulega stór hluti Kanadamanna, svo
sem Þjóðverjum, Ítölum og Úkraínumönnum
(Aoki, Werner, Dahlie og Connors, 1999).
Segja má að markmið síðari ára sé að laga líf
innflytjenda að ríkjandi aðstæðum.
Eftir að fjölmenningarlegri stefnu stjórnvalda
var komið á í Kanada kom í ljós að fylkin
sem bera ábyrgð á menntamálum brugðust
við með mismunandi hætti og á ólíkum
tíma. Úrræðin endurspegluðu gjarnan sögu
fylkjanna í málefnum innflytjenda. Í nokkrum
fylkjum, svo sem Saskatchewan, Manitoba,
Ontario og Alberta, voru sett á laggirnar ítarleg
þróunarverkefni, en í öðrum fylkjum, t.d. á
austurströndinni, var þróunin hægari, m.a.
vegna þess að þar voru innflytjendur færri
(Young, 1995).
Young (2006b) heldur því fram að
kanadískir kennarar séu ekki undir það
búnir að kenna ólíkum nemendum, og það
eigi við um Manitoba jafnt og önnur fylki
landsins. Hann segir kennara þurfa að þekkja
menningarlegan bakgrunn nemenda sinna
en ekki síður að þekkja sig sjálfa, eigin
menningu, hugsunarhátt og viðhorf. Þá hafa
Orlikow og Young (2000) sýnt fram á að
kennaramenntunardeildir háskóla hafi haft lítið
fram að færa í baráttunni fyrir jafnræði innan
skólakerfisins og í fræðilegri umfjöllun hafi
athyglinni ekki verið beint að málefnum sem
snúa að fjölmenningu. Auk þess segir Young
(2006b) að margar kennaramenntunardeildir
við háskóla, t.d. í Manitoba, hafi ekki
sérfræðinga sem ráði við að búa kennaranema
undir það að kenna nemendum af ólíkum
uppruna. Þó megi finna undantekningar,
svo sem við Háskólann í Bristish Columbia
og Háskólann í Toronto, þar sem námskeið
um fjölmenningarlega kennslu hafa verið
þættir í námskrá síðustu áratugi. Young telur
mikla þörf á sérstökum námskeiðum um
fjölmenningu fyrir kennaranema en einnig
þurfi að fella kennsluna að almennri námskrá
kennaranáms.
Noregur
Samkvæmt upplýsingum frá Hagstofu
Noregs fengu 12.655 innflytjendur norskan
ríkisborgararétt árið 2005, en 5.050 árið 1991.
Hlutfall erlendra ríkisborgara í Noregi af
mannfjölda árið 2005 var alls 8,3%. Það ár
bjuggu í Noregi 387.000 erlendir ríkisborgarar,
en alls voru íbúar landsins þá um 4,7 milljónir
(Statistisk sentralbyrå, 2006).
Norsk stjórnvöld hafa markað skýra stefnu
í málefnum innflytjenda sem felst m.a. í því
að tryggja jafnvægi í hagkerfinu og félagslega
þróun. Jafnframt er haft í huga að uppfylla
alþjóðlegar skyldur, koma til móts við þörf
fyrir erlent vinnuafl og að vinna að fræðslu- og
menningarmálum (Arbeids- og Inkluderings-
departementet, 2006). Yfirvöld hafa lýst því
yfir að allir, óháð uppruna eða kyni, skuli
hafa sömu möguleika, réttindi og skyldur
í samfélaginu til að nýta krafta sína. Til
að ná þessu markmiði þurfi að vinna gegn
kynþáttahatri og mismunun í landinu (NOU,
2006).
Skólakerfið í Noregi hefur tekið miklum
breytingum í heild sinni síðasta áratug og
hefur almenn kennaramenntun verið lengd úr
þremur árum í fjögur. Í nýlegri þingsályktun
Stórþingsins um breytingatillögur í menntun
kennara er lögð áhersla á að hlutverk kennara
sé að sinna hverjum einstökum nemanda svo
hann fái að njóta sín í hvívetna. Þar segir
að félagsleg hæfni kennara felist í að taka
börn alvarlega, eiga tjáskipti við þau og eiga
gott samstarf við nemendur, samstarfsfólk
og foreldra. Til þess þarf kennarinn að vera
þroskaður og opinn einstaklingur sem vill
bera ábyrgð og deila þeirri ábyrgð. Þetta gerir
kröfur til kennarans um innsæi og þekkingu
á uppeldisaðstæðum nemenda, á menningu
þeirra og áhrifum menningar á nám og allar
aðstæður (St.meld, 2002).