Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2007, Síða 143

141
Tímarit um menntarannsóknir, 4. árgangur 2007
Fjölmenningarleg kennsla í Manitoba í Kanada, í Noregi og á Íslandi
skólans sem þurfa að þjóna öllum nemendum
og taka þarf fullt tillit til uppruna, hæfni og
getu allra barna (Ainscow, 1991; Ainscow og
Hart, 1992; Kristín Aðalsteinsdóttir, 1992;
Ramasut, 1989).
Hvert barn hefur sín einkenni sem greinir
það frá öðrum börnum, hvert barn býr yfir
sínum hæfileikum og persónueinkennum. Það
er ekki einungis geta þeirra og hæfni sem er ólík
heldur einnig reynsla þeirra, áhugi og viðhorf.
Öll börn hafa sömu grunnþarfir en þroskast
með ólíkum hætti og afla sér þekkingar með
ýmsu móti (Boland, Letschert, Stevens og
Veen, 1999; Tomlinson, 1995). Nemendur
temja sér ákveðnar námsvenjur og þær geta
meðal annars farið eftir ólíkum uppruna þeirra
og menningu (Davidman og Davidman, 2001).
Í umræðunni um skóla án aðgreiningar hefur
mikil áhersla verið lögð á að öll börn fái jöfn
tækifæri til að þroska persónulega hæfni sína
og getu, hvert á sínum forsendum, sem felur í
sér mikla skuldbindingu af hálfu skóla.
Rannsóknir sýna að ef nemendur þekkja
vel uppruna sinn eflir það sjálfsvirðingu og
dregur úr fordómum. Slík þekking er til þess
fallin að auka umburðarlyndi gagnvart öðrum
og eyða fordómum og hatri; kunnáttan leiðir
til aukinnar víðsýni og hæfileika til að taka
þátt í fjölmenningarlegu lýðræðisþjóðfélagi
(Davidman og Davidman, 2001; Tiedt og
Tiedt, 2002). Gay (2000) heldur því fram að
markmiðum í námi nemenda af erlendum
uppruna verði aðeins náð ef tekið er tillit til
þess sem þeir hafi fram að færa, bæði sögulega
og menningarlega og litið sé til kringumstæðna
þeirra eins og þær blasa við hverju sinni.
Davidman og Davidman (2001) segja að til
þess að svo megi verða þurfi kennarar að virða
bæði einstaklinginn og þann félagslega hóp
sem hann tilheyrir. Pollard og Tann (1993) telja
að slík vitneskja auki öryggi kennara við val á
viðfangsefnum og geti stuðlað að innihalds- og
árangursríkari samskiptum milli heimilis og
skóla.
Viðhorf kennara og það umhverfi sem þeir
skapa nemendum skiptir miklu máli. Kennarar
eru í lykilstöðu og geta ráðið miklu um hvernig
skólaganga nemenda fer fram. Þeir geta dregið
úr fordómum með fjölmenningarlegri kennslu.
Það gera þeir með markvissu skipulagi, góðri
fyrirmynd, vali á viðeigandi námsefni, jöfnum
tækifærum nemenda og samskiptum sem
viðurkennd eru í lýðræðissamfélagi (Ainscow,
1999; Banks, 2002; Davidman og Davidman,
2001; Lawrence-Brown, 2004).
Nám og kennsla
Markmið fjölmenningarlegrar kennslu er að
stuðla að því að öll börn verði umhyggjusamir,
ábyrgðarfullir og virkir einstaklingar í þjóð-
félaginu sem þeir búa í (Banks, 2002). Fjöl-
menningarleg menntun felur í sér ákveðna
hugsun og viðhorf. Kennarar þurfa sífellt að
spyrja sig hvort kennslan og hugsunin að baki
henni sé fjölmenningarleg og örvi nemendur
til að þróa og þroska með sér hugsun sem gerir
þá færa um að taka þátt í fjölmenningarlegu,
lýðræðislegu þjóðfélagi (Davidman og
Davidman, 2001). Menntun felur í sér aðstoð
við hvern nemanda svo hann megi þroska með
sér jákvæða sjálfsvirðingu og samhygð með
öðrum og sanngjörn tækifæri fyrir alla (Tiedt
og Tiedt, 2002).
Nám er virkast þegar það á sér stað í
samhengi við það sem nemendur áður þekkja
og þegar um hæfilega áskorun eða hæfilega
erfitt námsefni er að ræða. Börn þurfa
ögrandi viðfangsefni en þegar nám verður
þeim óyfirstíganlegt verður það ógnun. Það
sama á við um námsumhverfið, það verður
að vera tilfinningalega öruggt. Fjandsamlegt
námsumhverfi eða of erfið viðfangsefni
valda börnum óöryggi, þau geta fundið fyrir
höfnun og athygli þeirra beinst að sjálfsvörn
og undanhaldi fremur en námi (Tomlinson,
1999). Því er mikilsvert að búa börnum öruggt
en ögrandi námsumhverfi; nám sem fléttar
saman námslega og félagslega þætti og styður
við alhliða þroska.
Markmið fjölmenningarlegrar kennslu eru
uppeldisleg og félagsleg ekki síður en námsleg.
Leitast þarf við að þroska fjölmenningarlega
vitund og jákvæð tengsl milli nemenda,
hvort sem nemendahópurinn er einsleitur