Peningamál - 01.06.2005, Qupperneq 38

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PEN INGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
5
•
2
38
Verðbólguspá og greining á efnahagshorfum er einn af hornsteinum í
ákvörðunarferli Seðlabankans í peningamálum. Vegna tímatafa í miðl-
unarferli peningastefnunnar er mikilvægt fyrir bankann að hafa sem
gleggsta sýn á líklega framvindu verðbólgu og efnahagsmála á hverj-
um tíma.
Frá því að verðbólgumarkmið var tekið upp í mars 2001 hefur
Seðlabankinn birt verðbólguspá til tveggja ára í ársfjórðungsriti sínu,
Peningamálum. Spáin hefur verið birt með mati á óvissu spárinnar
enda ríkir jafnan mikil óvissa um efnahagsframvinduna og því að vissu
leyti villandi að birta eingöngu punktspá. Með óvissubilinu er tekið
tillit til ýmissa þátta sem geta leitt til verulegra frávika frá punktspánni.
Nefna má breytingar í heimsbúskapnum og þróun gengis auk ýmissa
innlendra efnahagsþátta. Seðlabankinn leggur jafnframt áherslu á að
við mat á verðbólguhorfum til næstu tveggja ára og ákvörðun um
möguleg viðbrögð peningastefnunnar við spánni sé horft til áhættu-
mats spárinnar ekki síður en til punktspárinnar.
Seðlabankinn birtir einu sinni á ári samantekt á skekkjum í verð-
bólguspám sínum, síðast í Peningamálum 2004/2. Við mat á verð-
bólguspám er horft á meðalskekkju (bjögun) og staðalfrávik spá-
skekkju. Meðalskekkja sýnir hvert meðalfrávik spánna frá eiginlegri
verðbólgu er og þar með hvort verðbólgu hefur kerfisbundið verið of-
eða vanspáð. Staðalfrávik er mælikvarði á hversu langt spágildið er frá
réttu gildi að meðaltali.
Seðlabankinn hefur um árabil birt verðbólguspár allt að einu ári
fram í tímann. Tafla 1 sýnir meðalskekkju og staðalfrávik í verðbólgu-
spám bankans frá árinu 1994. Bæði meðalskekkja og staðalfrávik auk-
ast eftir því sem spárnar ná lengra fram í tímann, enda eykst óvissan
því lengra sem horft er fram á veginn. Engin merki eru þó um að Seðla-
bankinn hafi kerfisbundið van- eða ofspáð verðbólgu á þessu tímabili.
Frá því að verðbólgumarkmið var tekið upp í mars 2001 hefur
Seðlabankinn einnig birt verðbólguspár tvö ár fram í tímann. Tafla 2
sýnir meðalskekkju og staðalfrávik spáskekkja frá því að bankinn tók
upp verðbólgumarkmið. Eins og sjá má er lítill munur á meðalskekkju
eins og tveggja ára spánna en staðalfrávik spáskekkju tveggja ára
spárinnar virðist heldur minna. Það gæti skýrst af því að peninga-
Viðauki 1
Skekkjur í verðbólguspám
Seðlabanka Íslands
Tafla 1 Skekkjur í verðbólguspám Seðlabankans
1. ársfj. 1994 – 1. ársfj. 2005
einn tvo þrjá fjóra
% ársfj. ársfj. ársfj. ársfj.
Meðalskekkja 0,0 -0,1 -0,2 -0,3
Staðalfrávik 0,4 0,8 1,3 1,6
Spá fram í tímann um