Peningamál - 01.11.2007, Síða 41

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
7
•
3
41
VI Vinnumarkaður og launaþróun
Spenna á vinnumarkaði virðist síst minni en við síðustu útgáfu
Peningamála. Dregið hefur enn frekar úr atvinnuleysi og skorti á
vinnuafli hefur að mestu leyti verið mætt með innflutningi vinnuafls.
Það hefur þó ekki dugað til og hafa atvinnurekendur þurft að keppa
um starfsmenn með yfirboðum. Launaskrið er því enn töluvert og
launakostnaður hefur aukist meira en reiknað var með í síðustu spá
Seðlabankans. Horfur eru á að launakostnaður aukist töluvert meira
en samrýmist verðbólgumarkmiði Seðlabankans á næstu tveimur árum
en úr vextinum dragi eftir því sem atvinnuleysi eykst og að hann verði
í samræmi við verðbólgumarkmiðið á seinni hluta spátímabilsins.
Atvinnuleysi undir einni prósentu
Atvinnuleysi hefur að undanförnu verið hverfandi og svipað og það
varð minnst á toppi síðustu uppsveiflu. Atvinnuleysi að teknu tilliti til
árstíðarsveiflu hefur verið um 1% það sem af er ári. Því er spáð að
atvinnuleysi verði minna framan af spátímanum en í síðustu spá bank-
ans en aukist eftir því sem dregur úr umsvifum í þjóðarbúskapnum í
u.þ.b. 4% á árunum 2009-2010. Það er heldur lægra atvinnuleysi en
spáð var í síðustu Peningamálum.
Nær helmingur fyrirtækja vill fjölga starfsmönnum
Niðurstöður könnunar sem gerð var meðal 400 stærstu fyrirtækja
landsins í september sýna að eftirspurn fyrirtækja eftir starfsfólki er
enn mikil eða svipuð og þegar sambærileg könnun var gerð í maí.1
Nær helmingur fyrirtækja vildi fjölga starfsfólki á næstu sex mánuðum
eða álíka hlutfall og í maí. Áhugi á að fjölga fólki virðist einna mest
meðal fyrirtækja í þjónustu.
Á hinn bóginn voru fyrirtæki sem vildu fækka starfsmönnum á
næstu sex mánuðum hlutfallslega fleiri í september en í maí nema í
samgöngu- og flutningageiranum. Hlutfall fyrirtækja sem vildu fækka
starfsmönnum var þó svipað og í desember sl. Mest breyting varð hjá
fyrir tækjum í iðnaði, sjávarútvegi og bygginga- og mannvirkjagerð.
Eftir sem áður voru fyrirtæki sem vildu fjölga starfsmönnum mun fleiri
en þau sem vildu fækka nema í sjávarútvegi. Því bendir fátt til aukins
atvinnuleysis á næstu mánuðum.
Töluverður munur var á afstöðu fyrirtækja til fækkunar starfs-
manna eftir staðsetningu, ólíkt niðurstöðum könnunarinnar í maí.
Fimmtungur fyrirtækja á landsbyggðinni vill fækka starfsmönnum en
aðeins tíundi hluti fyrirtækja á höfuðborgarsvæðinu. Í maí taldi aðeins
1½% fyrirtækja á landsbyggðinni og höfuðborgarsvæði að fækka
þyrfti starfsmönnum. Niðurskurður aflaheimilda, hátt raungengi og
lok stóriðjuframkvæmda á Austurlandi skýra líklega meiri vilja til fækk-
unar starfsmanna á landsbyggðinni. Atvinnuleysi kann því að aukast
á sumum svæðum á landsbyggðinni á vetrarmánuðum þrátt fyrir að
þriðjungur fyrirtækja þar vilji fjölga starfsfólki.
1. Könnunin hefur verið gerð reglulega frá því í september 2002 fyrir Seðlabanka Íslands,
fjármálaráðuneytið og Samtök atvinnulífsins.
0
1
2
3
4
5
6
7
8
‘07‘05‘03‘01‘99‘97‘95‘93‘91
Heimildir: Vinnumálastofnun, Seðlabanki Íslands.
Mynd VI-1
Atvinnuleysi janúar 1991 - september 2007
% af mannafla
Atvinnuleysi
Atvinnuleysi (árstíðarleiðrétt)
Heimild: Capacent Gallup.
Mynd VI-2
Hlutfall fyrirtækja sem vilja fjölga eða fækka
starfsmönnum á næstu 6 mánuðum
%
Hlutfall fyrirtækja sem vilja fjölga starfsmönnum
Hlutfall fyrirtækja sem vilja fækka starfsmönnum
0
10
20
30
40
50
20072006200520042003‘02
Se
pt
.
Se
pt
.
Fe
b.
Se
pt
.
Fe
b.
O
kt
.
Fe
b.
M
aí
Fe
b.
Se
pt
.
D
es
.
Fe
b.
Jú
ní
Se
pt
.
Heimild: Capacent Gallup.
Mynd VI-3
Hlutfall fyrirtækja sem vilja fjölga eða fækka
starfsmönnum á næstu 6 mánuðum
%
-20
-10
0
10
20
30
40
50
60
70
80
La
nd
sb
yg
gð
H
öf
uð
bo
rg
Y
m
is
s
ér
hæ
fð
þ
jó
nu
st
a
Fj
ár
m
ál
a-
o
g
t
ry
gg
in
ga
st
ar
fs
.
By
gg
in
ga
-
st
ar
fs
. o
g
ve
itu
r
Sa
m
g.
, fl
ut
ni
ng
ar
og
f
er
ða
þj
ón
.
Sj
áv
ar
-
út
ve
gu
r
V
er
sl
un
Ið
na
ðu
r
og

fr
am
le
ið
sl
a
Ö
ll
fy
rir
tæ
ki
Fjölga
Fækka
Fjölga umfram fækka