Peningamál - 01.11.2007, Qupperneq 52

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
7
•
3
52
áhættuþættir eru ekki óháðir hvor öðrum og gæti samspil gengislækk-
unar og verðtryggingarákvæða í kjarasamningum leitt til verulegra
frávika frá verðbólguferli grunnspárinnar.
Nokkrir aðrir óvissuþættir hafa einnig umtalsverð áhrif á áhættu-
matið. Eins og fjallað er um hér að framan hefur vöxtur útgjalda
hins opinbera að jafnaði verið nokkuð umfram markmið stjórnvalda,
jafnvel þegar sérstaks aðhalds átti að gæta. Í grunnspánni er því gert
ráð fyrir heldur meiri útgjaldavexti en í spám fjármálaráðuneytisins. Í
ljósi þess að kjarasamningar eru framundan og töluverð hætta talin á
meiri hækkun launa en reiknað er með í grunnspánni kunna útgjöld
hins opinbera eigi að síður að vera vanmetin, enda eru laun stærsti
útgjaldaliður hins opinbera. Dragi hægar úr framleiðsluspennu af
þeim sökum gæti verðbólga orðið meiri. Hið sama á við ef fleiri ál- og
orkuver verða byggð. Verðbólguáhrif þess yrðu þó ekki veruleg fyrr en
undir lok spátímans (sjá rammagrein IX-2 í Peningamálum 2007/2).
Þegar líða tekur á spátímabilið tekur vægi óvissuþátta sem gætu
dregið úr verðbólgu að aukast. Þótt grunnspá geri ráð fyrir nokk-
urri lækkun húsnæðisverðs gætu miklar hækkanir undanfarin ár og
söguleg sambönd húsnæðisverðs og grunnþátta húsnæðiseftirspurnar
bent til enn meiri lækkunar. Einnig er mögulegt að samdráttaráhrif
lækkunar húsnæðisverðs og bein áhrif á verðbólgu séu vanmetin í
grunnspá. Þá er hugsanlegt að miðlun peningastefnunnar verði hrað-
ari en nú er reiknað með. Í því tilfelli gætu lægri stýrivextir náð sömu
markmiðum og í grunnspánni, eða að hægt yrði að ná þeim fyrr. Meiri
hækkun alþjóðlegra vaxta en reiknað er með í grunnspá myndi legg-
jast á sveif með aðhaldssamri peningastefnu og vinna á móti áhrifum
þeirra á gengi krónunnar undir lok spátímabilsins.
Tafl a IX-1 Helstu ósamhverfi r óvissuþættir grunnspár
Óvissuþáttur Skýring
Gengisþróun Hátt raungengi, mikill viðskiptahalli og endurmat
alþjóðlegra fjárfesta á áhættu gætu skapað þrýsting til lækk-
unar á gengi krónunnar umfram það sem gert er ráð fyrir í
grunnspá.
Launakostnaður Launahækkanir í komandi kjarasamningum eru hugs-
anlega vanmetnar.
Einkaneysla Lækkun eignaverðs og vaxandi greiðslubyrði gætu
valdið samdrætti einkaneyslu umfram það sem gert er ráð
fyrir.
Opinber fjármál Aðhald hugsanlega minna en gert er ráð fyrir, t.d.
vegna komandi kjarasamninga.
Áform um Ákvarðanir um stóriðjuframkvæmdir geta aukið
stóriðjuframkvæmdir bjartsýni og stutt við gengi og eftirspurn sem á end-
anum leiðir til aukins verðbólguþrýstings þegar upphafl eg
áhrif á gengi ganga til baka.
Eignaverð Eignaverð gæti lækkað meira en í grunnspá og lækkun
húsnæðisverðs haft meiri áhrif til lækkunar á verðbólgu.
Miðlunarferli Verði miðlun peningastefnunnar skilvirkari getur
peningastefnunnar verðbólga minnkað hraðar og þar með stýrivextir.