Peningamál - 01.11.2007, Page 49

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
7
•
3
49
tæp 2% á síðustu tveimur mánuðum. Hluti verðhækkunarinnar átti
sér þó rætur í hækkun hrávöruverðs. Gengislækkunin í sumar gekk
fljótlega til baka og undanfarnar vikur hefur gengi krónunnar verið
hátt í sögulegu samhengi. Það mun að öðru óbreyttu halda aftur af
verðbólgu af erlendum toga.
Verðlag innlendrar vöru hefur hækkað nokkuð á undanförnum
mánuðum en það endurspeglar hækkun innlendra kostnaðarþátta og
hrávöruverðs. Innlend framleiðsla er í mörgum tilvikum háð innfluttu
hráefni sem hefur hækkað í verði. Verð innlendrar vöru hefur lækk-
að um rúm 3% síðastliðna tólf mánuði en að undanskilinni lækkun
neysluskatta hefur það hækkað um u.þ.b. 3%.
Væntingar um verðbólguhorfur til skamms tíma hafa ýmist hækkað
eða staðið í stað
Verðbólguálag á skuldabréfamarkaði hækkaði töluvert síðastliðið
haust í kjölfar gengislækkunar krónunnar og óróa á fjármálamörk-
uðum en lækkaði hins vegar á ný þegar gengislækkunin hafði gengið
til baka og óróinn minnkaði. Verðbólguálagið er nú aðeins lægra en
það var í júlí. Á tímabilinu 3. júlí til 30. október nam verðbólguálagið
að meðal tali 2,8%. Hins vegar þarf að hafa í huga að álagið sam-
anstendur af bæði verðbólguvæntingum og áhættuþóknun tengdri
verðbólgu. Því er líklegt að t.d. hækkunin í haust sé ekki að öllu leyti
hækkun verðbólguvæntinga heldur einnig vaxandi áhættuálag á
óverðtryggð skuldabréf.
Í könnun meðal stærstu fyrirtækja landsins í september sl.
reiknuðu stjórnendur þeirra að meðaltali með 3,8% verðbólgu á
næstu tólf mánuðum sem er eilítil aukning frá síðustu könnun í maí.
Verðbólguvæntingar almennings námu að meðaltali 4,8% í könnun
sem gerð var í október sl. og voru þær óbreyttar frá síðustu mælingu
í ágúst. Almenningur býst enn við meiri verðbólgu en forsvarsmenn
fyrirtækja.
Samkvæmt könnun á mati sérfræðinga á fjármálamarkaði sem
gerð var í október sl. (sjá viðauka 2) væntu þeir meiri verðbólgu á
þessu og næsta ári en í sambærilegri könnun í júní. Að meðaltali spá
sérfræðingarnir að verðbólga verði tæp 5% milli ársmeðaltala 2006 og
2007 eða ½ prósentu meiri en í síðustu könnun. Meðalspá þeirra fyrir
verðbólgu milli ársmeðaltala 2007 og 2008 hljóðar upp á 4,2% saman-
borið við 3,6% síðast. Spá fyrir árið 2009 er lítið breytt. Fyrir árið 2010
spá þeir að meðaltali að verðbólga verði tæplega 3%.
Mynd VIII-7
Nokkrir undirliðir vísitölu neysluverðs
júní 2004 - október 2007
Áhrif á þróun vísitölu neysluverðs sl. 12 mánuði
%
-2
-1
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
2007200620052004
Húsnæði
Opinber þjónusta
Almenn þjónusta
Innlendar vörur án búvöru og grænmetis
Innfluttar vörur án áfengis og tóbaks
Vísitala neysluverðs
Heimild: Hagstofa Íslands.
%
Mynd VIII-8
Verðbólguvæntingar
Vikulegar tölur 7. janúar 2003 - 30. október 2007
1. Verðbólguálag reiknað út frá ávöxtunarkröfu RIKB 13 0517 og
RIKS 15 1001. 2. Verðbólguálag reiknað út frá ávöxtunarkröfu RIKB
13 0517 og HFF150914. Verðbólguvæntingar almennings, fyrirtækja
og sérfræðinga á markaði miðast við verðbólgu eitt ár fram í tímann.
Heimildir: Capacent Gallup, Seðlabanki Íslands.
Verðbólguálag ríkisskuldabréfa1
Verðbólguvæntingar stærstu fyrirtækja
Verðbólguspár sérfræðinga á fjármálamarkaði
Verðbólguvæntingar almennings
.
1
2
3
4
5
6
7
8
20072006200520042003
Verðbólguálag ríkisskuldabréfa2
%
Mynd VIII-9
Yfirlit yfir spár sérfræðinga á fjármálamarkaði
um verðbólgu milli ársmeðaltala1
0
1
2
3
4
5
6
7
8
200720062005200420032002
*
*
*
*
2002
2003
2004
1. Punktar sýna raunverulega verðbólgu hvers árs.
Heimild: Seðlabanki Íslands.
2005
2006
2007
2008
2009
*