Peningamál - 15.05.2013, Síða 7

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
3
•
2
7
í fyrra. Eins og fjallað er um síðar í þessum kafla getur þessi forsenda
tekið miklum breytingum á milli spágerða og er núverandi forsenda í
hærri kantinum miðað við fyrri spár bankans. Óvissan um þessa for-
sendu er því talsverð. Frekari umfjöllun um þróun á gjaldeyrismarkaði
og gengisþróun er að finna í köflum II og III.
Horfur um þróun viðskiptakjara hafa versnað frá því í febrúar en
útflutningshorfur batnað vegna kraftmeiri þjónustuútflutnings
Heldur hefur hægt á alþjóðlegum efnahagsbata frá útgáfu síðustu
Peningamála. Óvissa hefur þó minnkað nokkuð vegna stuðningsað-
gerða stjórnvalda helstu iðnríkja en þær hafa stuðlað að jákvæðari við-
horfum á alþjóðlegum fjármálamörkuðum (sjá nánari umfjöllun síðar
í þessum kafla). Búist er við að alþjóðlegur hagvöxtur taki að glæðast
nokkuð þegar líða tekur á þetta ár, þótt áfram sé reiknað með fremur
hægfara efnahagsbata. Gert er ráð fyrir tæplega 1% hagvexti meðal
helstu viðskiptalanda Íslands í ár en um 2-2½% á ári næstu tvö ár.
Þótt horfur séu á lægra hrávöru- og olíuverði á næstunni en gert
var ráð fyrir í febrúar hafa horfur um þróun viðskiptakjara haldið áfram
að versna. Verð sjávarafurða hefur lækkað nokkuð og er nú gert ráð
fyrir enn frekari lækkunum á næstu tveimur árum í takt við almenna
þróun alþjóðlegs hrávöru- og matvælaverðs og hægan hagvöxt á
helstu markaðssvæðum. Álverð hefur að sama skapi verið töluvert
óhagstæðara en spáð var í febrúar. Á móti lakari viðskiptakjarahorfum
vegur að nú er spáð heldur meiri vexti útflutnings meginhluta spá-
tímans. Skýrist það af auknum þjónustuútflutningi en horfur um
vöruútflutning hafa versnað. Spáð er að útflutningur vöru og þjónustu
vaxi um tæplega 3% í ár og ríflega 2% á ári að meðaltali á næstu
tveimur árum. Þrátt fyrir rýrnun viðskiptakjara vaxa útflutningstekjur
allt tímabilið. Hagstæðari útflutningshorfur og hægari vöxtur innflutn-
ings í takt við hægari innlend efnahagsumsvif gera það að verkum að
framlag utanríkisviðskipta til hagvaxtar verður nokkru hagstæðara í
ár og á næstu tveimur árum en í febrúarspánni. Nánar er fjallað um
alþjóðleg efnahagsmál, útflutning og ytri skilyrði í kafla II.
Gert ráð fyrir minni afgangi af viðskiptum við útlönd en í febrúar-
spánni
Talið er að afgangur á vöru- og þjónustujöfnuði verði tæplega 7%
af vergri landsframleiðslu í ár, sem er lítillega minni afgangur en spáð
var í febrúar. Vegast þar á fyrrgreind áhrif lakari viðskiptakjara og
hagstæðara framlags utanríkisviðskipta til hagvaxtar. Horfur eru á að
afgangurinn minnki á næstu tveimur árum einkum sakir versnandi
viðskiptakjara. Gert er ráð fyrir afgangi er nemur 4½% af landsfram-
leiðslu á næsta ári og tæplega 3½% árið 2015.
Samkvæmt opinberu uppgjöri er áætlað að halli á viðskiptajöfn-
uði nemi 1½% af landsframleiðslu í ár. Hins vegar er talið að ríflega
4% afgangur verði á undirliggjandi viðskiptajöfnuði (þ.e. jöfnuði þar
sem leiðrétt hefur verið fyrir reiknuðum tekjum og gjöldum innláns-
stofnana í slitameðferð og áhrifum uppgjörs búa þeirra og fyrir lyfja-
fyrirtækinu Actavis). Spáð er að undirliggjandi afgangur á viðskipta-
jöfnuði minnki heldur er líður á spátímann, sem endurspeglar að aukn-
ing þjóðhagslegs sparnaðar nær ekki að halda í við vöxt innlendrar
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Mynd I-4
Hagvöxtur á Íslandi og í helstu viðskiptalöndum
Breyting frá fyrra ári (%)
Ísland
Helstu viðskiptalönd
-8
-6
-4
-2
0
2
4
2015201420132012201120102009
-6,6
-3,8 -4,1
2,6 2,9
1,7 1,6
0,8
1,8
0,9
3,0
1,9
3,5
2,6
1. Viðskiptakjör eru hlutfallslegt verð út- og innflutnings vöru og
þjónustu. Kaupmáttur útflutningstekna er skilgreindur sem útflutningur
vöru og þjónustu staðvirtur með verðlagi innflutnings vöru og þjónustu.
Grunnspá Seðlabankans 2013-2015.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Mynd I-5
Viðskiptakjör og kaupmáttur útflutningstekna1
Breyting frá fyrra ári (%)
Viðskiptakjör
Kaupmáttur útflutningstekna
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
‘14‘12‘10‘08‘06‘04‘02‘00
Mynd I-6
Viðskiptajöfnuður 2000-20151
% af VLF
Undirliggjandi viðskiptajöfnuður2
Fjárfesting
Undirliggjandi þjóðhagslegur sparnaður2
1. Grunnspá Seðlabankans 2013-2015. 2. Leiðrétt fyrir reiknuðum
tekjum og gjöldum innlánsstofnana í slitameðferð og áhrifum uppgjörs
búa þeirra og Actavis.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
-30
-20
-10
0
10
20
30
40
‘14‘12‘10‘08’06‘04‘02‘00