Peningamál - 15.05.2013, Qupperneq 39

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
3
•
2
39
Búist við áframhaldandi vexti íbúðafjárfestingar
Fjárfesting í íbúðarhúsnæði hefur glæðst jafnt og þétt frá því að hún
náði lágmarki árið 2010. Íbúðafjárfesting jókst um tæp 7% í fyrra og
í ár er spáð 28½% vexti. Spáin byggist m.a. á áætlunum Samtaka
iðnaðarins um fjölda húsbygginga sem framkvæmdir verði hafnar við
á árinu auk þess sem tekið er tillit til þess að stór hluti þeirra íbúða
sem byrjað verður á verði dýrari eignir. Húsnæðismarkaðurinn ber þó
enn merki áhrifa fjármálakreppunnar á eftirspurn og framboð láns-
fjár. Þá sýna gögn Þjóðskrár Íslands að fermetraverð í fjölbýli er mjög
mismunandi eftir hverfum á höfuðborgarsvæðinu þannig að mismikill
hvati er til nýfjárfestingar milli hverfa, sé tekið mið af hlutfalli bygg-
ingarkostnaðar og söluverðs. Í spánni er áætlað að vöxtur íbúðafjár-
festingar á árunum 2014-15 verði um 11-26%, sem er heldur meira
en spáð var í febrúar. Hlutfall íbúðafjárfestingar af landsframleiðslu var
2,6% í fyrra en fer í 4,5% árið 2015, gangi spáin eftir, sem er nærri
meðaltali undanfarinna þrjátíu ára.
Horfur á minni fjárfestingu en vænst var
Vöxtur fjárfestingar í heild var um 4,4% í fyrra sem er um 10
prósentum minni vöxtur en árið áður. Vöxturinn var borinn uppi af
fjárfestingu í skipum, flugvélum og íbúðarhúsnæði. Almenn atvinnu-
vegafjárfesting stóð hins vegar í stað og verulegur samdráttur varð
í stóriðjutengdri fjárfestingu og fjárfestingu hins opinbera, eins og
rakið var hér að framan. Búist er við umskiptum í fjárfestingu hins
opinbera í ár og áframhaldandi vexti íbúðafjárfestingar. Þessi auknu
umsvif mega sín hins vegar lítils gagnvart tæplega fjórðungs sam-
drætti atvinnuvegafjárfestingar. Því er gert ráð fyrir 9,2% samdrætti
fjárfestingar í heild á þessu ári, en það litast mjög af því hversu mikið
fjárfesting í skipum og flugvélum dregst saman frá fyrra ári. Ef litið er
fram hjá skipum og flugvélum er því spáð að fjármunamyndun aukist
um 5% frá fyrra ári. Gert er ráð fyrir að fjárfesting sæki í sig veðrið
eftir því sem efnahagur heimila, fyrirtækja og hins opinbera styrkist
og afrakstur endurskipulagningar skulda skýrist. Þetta birtist í aukinni
fjárfestingu á árunum 2014-15, þegar nær allir undirliðir fjárfestingar
leggjast á sömu sveif. Vöxtur fjármunamyndunar fer í ríflega 20% á
næsta ári og vex litlu minna ári síðar.
Hlutdeild fjárfestingar í landsframleiðslu fer vaxandi á spátím-
anum þótt hún aukist ekki eins mikið og gert var ráð fyrir í síðustu
spá bankans. Samkvæmt spánni hækkar hún úr 14,4% í fyrra í ríflega
17% árið 2015, sem er rúmlega 3 prósentum undir meðaltali síðustu
þrjátíu ára.
Áþekkur vöxtur heildarfjárfestingar og á fyrri bataskeiðum
Samkvæmt spánni eykst fjármunamyndun að meðaltali um 3,2% á ári
á tímabilinu 2011-13. Vöxtur fjármunamyndunar hefur því verið minni
á yfirstandandi bataskeiði en í kjölfar samdráttarskeiða undanfarinna
tveggja áratuga, þegar umfangsmiklar stóriðjuframkvæmdir voru drif-
kraftur efnahagsbatans. Vöxtur fjármunamyndunar var hins vegar
svipaður og á tímabilum efnahagsbata í kjölfar samdráttarskeiða á
áttunda og níunda áratug síðustu aldar. Hér þarf einnig að hafa í huga
að skuldsetning heimila, fyrirtækja og hins opinbera er langtum meiri á
Mynd IV-12
Atvinnuvegafjárfesting í hlutfalli af
landsframleiðslu og væntingar fyrirtækja
1. Tekið er mið af 30 ára meðaltali hlutdeildar atvinnuvegafjárfestingar
af landsframleiðslu og meðaltalshlutfalli fyrirtækja frá ársbyrjun 2006 í
Capacent Gallup sem væntir ýmist aukinnar framlegðar eða hagnaðar.
Brúað er á milli kannana með línulegri nálgun.
Heimildir: Capacent Gallup, Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Frávik frá meðaltali (prósentur)1
Atvinnuvegafjárfesting í hlutfalli af VLF
Hlutfall fyrirtækja sem væntir aukinnar framlegðar
á næstu 6 mánuðum
Hlutfall fyrirtækja sem væntir aukins hagnaðar
frá fyrra ári
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
25
2012201120102009200820072006
Mynd IV-13
Íbúðafjárfesting 2000-20151
1. Grunnspá Seðlabankans 2013-2015.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
% af VLF
Íbúðafjárfesting PM 2013/2
Íbúðafjárfesting PM 2013/1
0
1
2
3
4
5
6
7
‘14‘12‘10‘08‘06‘04‘02‘00
1. Grunnspá Seðlabankans 2013-2015.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd IV-14
Þróun fjármunamyndunar og framlag
helstu undirliða hennar 2010-20151
Fjármunamyndun alls
Atvinnuvegir án stóriðju,
skipa og flugvéla
Stóriðja
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
25
30
201520142013201220112010
Skip og flugvélar
Íbúðarhúsnæði
Hið opinbera