Peningamál - 21.05.2014, Blaðsíða 22

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
4
•
2
22
Raungengið ekki mælst hærra frá því að fjármálakreppan skall á
Raungengi miðað við hlutfallslegt verðlag hækkaði um tæp 12% á
fyrsta fjórðungi ársins frá fyrra ári (mynd II­13). Hækkunin skýrist
fyrst og fremst af hærra nafngengi krónunnar en verðbólga hefur
einnig verið um 1½ prósentu meiri hér en í helstu viðskiptalöndum
Íslands. Raungengið hefur ekki mælst eins hátt og í febrúar sl. frá því
að fjármálakreppan skall á af fullum þunga haustið 2008. Raungengi
á fyrsta ársfjórðungi var engu að síður 11% lægra en meðalraungengi
undanfarinna þrjátíu ára miðað við hlutfallslegt verðlag og 13% lægra
miðað við hlutfallslegan launakostnað.
Vaxandi kraftur í alþjóðaviðskiptum og eftirspurn helstu
viðskiptalanda
Spár um alþjóðaviðskipti gera ráð fyrir að verulega bæti í vöxt þeirra á
þessu og næsta ári eftir því sem efnahagsbatanum vindur fram. Búist
er við því að árlegur vöxtur innflutnings helstu viðskiptalanda Íslands
verði um 3,7% á þessum tveimur árum en minnki svo í tæp 3% árið
2016. Þetta er ríflega ½ prósentu meiri vöxtur á ári á árunum 2015­
2016 en gert var ráð fyrir í síðustu spá Peningamála og felur í sér
veruleg umskipti frá þeim 1% vexti sem var í fyrra. Þessi þróun endur­
speglar að hluta að efnahagsbatinn í helstu viðskiptalöndum Íslands
er í auknum mæli knúinn áfram af innlendri eftirspurn í stað framlags
utanríkisviðskipta.
Útflutningshorfur betri en í febrúar þrátt fyrir minni vöxt
útflutnings sjávarafurða
Horfur um útflutning eru þó nokkru betri fyrir spátímabilið í heild sinni
en í febrúar, ekki síst vegna þróttmeiri þjónustuútflutnings. Gert er
ráð fyrir að rýr loðnuvertíð leiði til um 1½ prósentu meiri samdráttar
í útflutningi sjávarafurða í ár miðað við febrúarspána. Er það megin­
ástæða u.þ.b. ½ prósentu meiri samdráttar vöruútflutnings (mynd
II­14). Hins vegar er búist við að næsta loðnuvertíð verði betri og að
veiði verði þá í takt við sögulega reynslu, en það skýrir meginþorra
þess 2½% vaxtar í útflutningi sjávarafurða sem gert er ráð fyrir á
næsta ári. Um þessa forsendu ríkir nokkur óvissa, m.a. í ljósi þess að
aflaheimildir fyrir næsta fiskveiðiár (sem hefst þann 1. september nk.)
liggja ekki fyrir. Þá eru horfur um álútflutning taldar nær óbreyttar frá
því í febrúar: búist er við tæplega 1½% vexti í ár og 1­2% á næstu
tveimur árum.
Ör vöxtur hefur einkennt útflutta þjónustu en hún hefur verið
mikilvægur burðarás efnahagsbatans í kjölfar fjármálakreppunnar.
Vísbendingar eru um áframhaldandi vöxt og jafnvel kröftugri en
áður var vænst. Komum erlendra ferðamanna til landsins fjölgar enn
umtalsvert eða um liðlega þriðjung milli ára á fyrsta fjórðungi ársins.
Þá eykst framboð flugferða til landsins enn. Loks skiptir máli að
efnahagsbatinn í þróuðum ríkjum hefur sótt örar í sig veðrið en vænst
var, eins og fjallað var um hér á undan, þótt á móti geti vegið hækkun
raungengisins undanfarið. Gert er ráð fyrir um 9% vexti útfluttrar
þjónustu í ár, sem er nokkru meiri vöxtur en í febrúarspánni. Einnig er
spáð ívið meiri vexti á næsta ári. Í ár vega betri horfur í ferðaþjónustu
þyngra en minni vöxtur útflutnings sjávarafurða. Heilt á litið er því
búist við að útflutningur aukist um 3% í ár og á næsta ári, sem er
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Vísitala, meðalt. ‘00 = 100
Mynd II-13
Raungengi og viðskiptakjör
1. ársfj. 2000 - 1. ársfj. 2014
Raungengi (hlutfallslegt verðlag, v. ás)
Viðskiptakjör (h. ás)
60
70
80
90
100
110
120
80
84
88
92
96
100
104
Vísitala, meðalt. ‘00 = 100
‘13‘12‘11‘10‘09‘08‘07‘06‘05‘04‘03‘02‘01‘00
1. Grunnspá Seðlabankans 2014-2016.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd II-14
Þróun útflutnings og framlag undirliða hans
2010-20161
Útflutningur vöru og þjónustu
Sjávarafurðir
Ál
Þjónusta
Skip og flugvélar
Annar vöruútflutningur
-3
-2
-1
0
1
2
3
4
5
6
7
2016201520142013201220112010
1. Grunnspá Seðlabankans 2014-2016.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Macrobond, OECD, Seðlabanki Íslands.
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd II-15
Útflutningur og alþjóðaviðskipti 2005-20161
Útflutningur vöru og þjónustu
Útflutningur Íslands án skipa og flugvéla
Innflutningur helstu viðskiptalanda Íslands
Alþjóðaviðskipti
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
‘16‘15‘14‘13‘12‘11‘10‘09‘08‘07‘06‘05