Peningamál - 21.05.2014, Blaðsíða 57

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
4
•
2
57
í þessum hópi var orðin mjög mikil á þensluárunum 2006­2007.
Atvinnuþátttaka minnkaði einnig töluvert meira á höfuðborgar­
svæðinu en á landsbyggðinni. Hún hefur hins vegar aukist nokkuð í
öllum hópum eftir að efnahagsbatinn sótti í sig veðrið en mismikið og
er atvinnuþátttaka t.d. orðin meiri á landsbyggðinni en hún varð mest
fyrir efnahagskreppuna.
Á heildina litið jókst atvinnuþátttaka um ½ prósentu á fyrsta
fjórð ungi í ár frá sama tíma í fyrra og var þá 79,4% og fólki utan
vinnu markaðar fækkaði um 1 prósentu milli ára á fyrsta fjórðungi
ársins.
Fyrirtæki álíka bjartsýn á fjölgun starfsfólks og á sama tíma í
fyrra
Samkvæmt niðurstöðum könnunar Capacent Gallup, sem var fram­
kvæmd í mars sl. meðal 400 stærstu fyrirtækja landsins, vildu um 14
prósentum fleiri fyrirtæki fjölga starfsfólki á næstu sex mánuðum en
fækka (mynd VI­8). Niðurstaða könnunarinnar er mun jákvæðari en
í þeim könnunum sem gerðar voru á seinni árshelmingi í fyrra, en
þá vildu nánast jafnmörg fyrirtæki fjölga starfsfólki og fækka því, en
svipuð og fékkst úr þeim könnunum sem gerðar voru á fyrri hluta
síðasta árs þegar 10 prósentum fleiri fyrirtæki vildu fjölga starfsfólki
en fækka þeim.
Í öllum atvinnugreinum, nema sjávarútvegi og fjármála­ og
tryggingastarfsemi, er meiri vilji til að fjölga starfsfólki en var í síðustu
könnun sem framkvæmd var í desember og aðeins í fjármála­ og
tryggingastarfsemi og í verslun vilja fleiri fyrirtæki fækka starfsfólki nú
en í síðustu könnun. Fyrirtæki í þeim greinum þar sem vægi útflutnings
er líklega hvað mest (þ.e. samgöngum og ferðaþjónustu, iðnaði og
annarri þjónustu) eru almennt nokkru bjartsýnni en þau voru í síðustu
könnun og samanborið við könnunina sem gerð var fyrir ári.
Heildarvinnustundum fjölgar í öllum greinum nema
fjármálaþjónustu
Eins og fram kemur í mynd VI­9 hefur orðið nokkur bati frá botni
efnahagskreppunnar í þeim greinum þar sem heildarvinnustundum
fækkaði í efnahagshruninu að fjármálageiranum undanskildum og ef
marka má áform forsvarsmanna þar um fjölgun á næstu sex mánuðum
má gera ráð fyrir að sú þróun haldi áfram. Heildarvinnustundum fækk­
aði hins vegar ekki í þeim greinum þar sem ábati af lágu raungengi
hefur verið hvað mestur, þ.e. hótel­ og veitingarekstri og fiskveiðum
og ­vinnslu. Fjölgunin hélt áfram í fyrra í hótel­ og veitingarekstri en
í fiskveiðum og ­vinnslu fækkaði hins vegar heildarvinnustundum og
benda áform fyrirtækja í báðum greinum til að sambærileg þróun haldi
áfram á næstu mánuðum.
Samband atvinnuleysis og lausra starfa færist nær því sem það
var fyrir fjármálakreppuna
Það að langtímaatvinnulausir eigi ekki erfiðara með að finna vinnu en
þeir sem hafa verið atvinnulausir um skemmri tíma er í góðu samræmi
við það sem lesa má út úr þróun á Beveridge­ferlinum að undanförnu.
Ferillinn getur gefið vísbendingu um hvort aðlögun atvinnuleysis
sé í samræmi við bata í þjóðarbúskapnum eða hvort til staðar séu
Heimildir: Hagstofa íslands, Seðlabanki Íslands.
Mynd VI-7
Breytingar á atvinnuþátttöku eftir búsetu,
kyni og aldri
Prósentur
2007-2012
2007-2013
-6
-5
-4
-3
-2
-1
0
1
55-7425-5416-24KonurKarlarLands-
byggð
Höfuð-
borgar-
svæði
Alls
Heimild: Capacent Gallup.
Mynd VI-8
Fyrirtæki sem hyggja á starfsmanna-
breytingar á næstu 6 mánuðum
%
Fyrirtæki sem vilja fjölga starfsfólki
Fyrirtæki sem vilja fækka starfsfólki
Hlutfall fyrirtækja sem vilja fjölga starfsfólki
umfram þau sem vilja fækka því
-60
-40
-20
0
20
40
60
‘02 ‘04 ‘06 ‘07 ‘08 ‘09 ‘10 ‘11 ‘12 ‘13 ‘14
1. Fólk við vinnu í viðmiðunarvikunni. Hlutdeild atvinnugreinar í
heildarvinnustundum 2013 í sviga (%). 2. Mismunandi er eftir atvinnugrein
hvernær samdráttur varð mestur. Í nokkrum atvinnugreinum varð ekki
samdráttur og þar sýna tölurnar þróun frá 2008. 3. Byggingarstarfsemi og
mannvirkjagerð. 4. Opinber stjórnsýsla, fræðslustarfsemi, heilbrigðis-
þjónusta, menningarstarfsemi, fasteignaviðskipti og önnur þjónusta.
Heimild: Hagstofa Íslands.
%
Mynd VI-9
Breytingar á heildarvinnustundum 2008-20131
Breyting frá 2008
Breyting frá því að samdráttur varð mestur2
Breyting 2012-2013
-50
-40
-30
-20
-10
0
10
20
30
40
50
Ý
m
is
þj
ón
us
ta
(
43
)4
Fj
ár
m
ál
a-
þj
ón
us
ta
(
4)
Sa
m
gö
ng
ur
o
g
fja
rs
ki
pt
i (
7)
H
ót
el
o
g
ve
iti
ng
ah
ús
(
5)
V
er
sl
un
o
g
vi
ðg
er
ði
r
(1
3)
By
gg
in
ga
-
st
ar
fs
em
i (
8)
3
A
nn
ar
ið
na
ðu
r
(1
0)
Fi
sk
ve
ið
ar
o
g
vi
nn
sl
a
(6
)
La
nd
bú
na
ðu
r
(4
)
A
lls