Peningamál - 21.05.2014, Blaðsíða 64

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
4
•
2
64
Útflutningur, mældur á föstu gengi, dróst saman um 5½% á fyrstu
þremur mánuðum þessa árs miðað við sama tímabil í fyrra, en inn­
flutningur jókst um 7% á sama tímabili. Afgangur af vöruviðskiptum,
mældur á sama hátt, nam því um 9 ma.kr. á fyrstu þremur mánuðum
þessa árs sem er tæpum 17 ma.kr. minni afgangur en á sama tíma
í fyrra. Vöruskiptajöfnuður án skipa og flugvéla reyndist einnig 17
ma.kr. minni á fyrstu þremur mánuðum ársins en á sama tíma fyrir ári,
en þá voru flutt inn skip og flugvélar að verðmæti 2,5 ma.kr. miðað
við gengi krónunnar í marsmánuði.
Eins og rakið er í kafla II er búist við að vöruútflutningur dragist
saman í ár sem að mestu má rekja til lakra horfa um útflutning sjávar­
afurða. Á móti kemur að gert er ráð fyrir meiri vexti í útfluttri þjónustu
en áður var spáð. Samkvæmt talningu Ferðamálastofu komu 35%
fleiri erlendir ferðamenn til landsins á fyrsta fjórðungi ársins miðað við
sama tíma í fyrra, sem er svipuð aukning og varð á fyrsta fjórðungi síð­
asta árs þegar ferðamönnum fjölgaði um 39%. Um þriðjungsaukning
frá fyrra ári hefur einnig orðið í fjölda gistinátta og greiðslukortaveltu
erlendra aðila á Íslandi það sem af er þessu ári. Því er gert ráð fyrir um
9% aukningu útfluttrar þjónustu í ár frá fyrra ári. Gert er ráð fyrir að
vöru­ og þjónustuútflutningur í heild aukist um 2,9% frá fyrra ári, sem
er um 1½ prósentu meiri vöxtur en í febrúarspánni. Þá er gert ráð fyrir
nokkru meiri vöruinnflutningi í ár en í febrúarspánni þar sem horfur
eru á að innflutningur á skipum og flugvélum verði 6 ma.kr. meiri að
nafnvirði, auk þess sem almennur innflutningur verði heldur meiri
en áður var spáð í takt við kröftugri vöxt innlendrar eftirspurnar og
útfluttrar þjónustu. Horfur eru því á að afgangur af vöru­ og þjónustu­
viðskiptum verði um 5½% af landsframleiðslu í ár, um ½ prósentustigi
minni afgangur en spáð var í febrúar. Horfur fyrir næstu tvö ár hafa
hins vegar batnað vegna betri horfa um útflutning og hagstæðari þró­
unar viðskiptakjara (sjá kafla II). Gert er ráð fyrir tæplega 5% afgangi
á næsta ári og um 3% árið 2016 eða um prósentu meiri afgangi en
spáð var í febrúar.
Undirliggjandi þáttatekjuhalli minnkaði mikið milli ára í fyrra
Undirliggjandi þáttatekjuhalli nam tæplega 9 ma.kr. á síðasta ári að
undanskildum rekstrarframlögum eða um ½% af landsframleiðslu.
Þetta er töluvert minni halli en var árið 2012 þegar hann var 45 ma.kr.
sem rekja má til aukinnar hreinnar ávöxtunar hlutafjár og minni halla á
vaxtajöfnuði (mynd VII­3). Vaxtagjöld hafa farið minnkandi frá árinu
2011 og náðu lágmarki á þriðja ársfjórðungi 2013. Nokkrar skýringar
eru á þessari lækkun: skuldastaða þjóðarbúsins hefur batnað, gengis­
lækkun ársins 2012 gekk til baka og vextir í viðskiptalöndum Íslands
hafa lækkað um tæplega 1 prósentu frá árinu 2011, en um helmingur
erlendra skulda þjóðarbúsins ber breytilega erlenda vexti.
Þáttatekjuhallinn var minni í fyrra en gert var ráð fyrir í síðustu
spá Peningamála sem má að miklu leyti rekja til betri ávöxtunar hluta­
fjár erlendis en það gefur til kynna að bein erlend fjárfesting Íslendinga
erlendis hafi gengið betur á árinu 2013 en búist var við (mynd VII­4).
Bata hreinnar ávöxtunar hlutafjár árið 2013 í samanburði við árið á
undan má hins vegar fyrst og fremst rekja til þess að erlendir aðilar
hafi notið minni arðsemi af beinni erlendri fjárfestingu hér á landi.
Mynd VII-3
Hreinar erlendar vaxtagreiðslur
1. ársfj. 2001 - 4. ársfj. 2013
% af VLF
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Hreinar vaxtagreiðslur (innlánsstofnanir í
slitameðferð) (v. ás)
Hreinar vaxtagreiðslur (aðrir) (v. ás)
Hreinar vaxtagreiðslur (h. ás)
Hreinar vaxtagreiðslur án innlánsstofnana í
slitameðferð (h. ás)
Ma.kr.
-160
-140
-120
-100
-80
-60
-40
-20
0
-40
-35
-30
-25
-20
-15
-10
-5
0
‘12 ‘13‘11‘10‘09‘08‘07‘06‘05‘04‘03‘02‘01
Mynd VII-4
Hrein arðsemi af beinni erlendri fjárfestingu
2009-2013
% af VLF
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Lyfjaiðnaður
Stóriðja
Innlánsstofnanir í slitameðferð
Annað
Hrein arðsemi af beinni erlendri fjárfestingu
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
20132012201120102009