Peningamál - 21.05.2014, Blaðsíða 36

P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
4
•
2
36
IV Innlend eftirspurn og framleiðsla
Efnahagsbatanum óx meira ásmegin í fyrra en búist var við í febrú­
arspá Peningamála og hagvaxtarhorfur fyrir þetta ár hafa sömuleiðis
batnað verulega, einkum vegna aukinnar atvinnuvegafjárfestingar.
Hagvöxtur síðasta árs var einkum knúinn áfram af útfluttri þjónustu
en útlit er fyrir að innlend eftirspurn verði megindrifkraftur efnahags­
batans í ár. Vísbendingar eru um kröftugan vöxt einkaneyslu á fyrsta
fjórðungi ársins en vöxturinn í fyrra var nokkru minni en vænst var.
Samneysla jókst í fyrra í fyrsta sinn frá árinu 2008 og búist er við
áframhaldandi vexti samneyslu og opinberrar fjárfestingar út spá­
tímabilið. Framleiðsluslakinn hefur minnkað ört að undanförnu og gert
er ráð fyrir að framleiðsluspenna taki að myndast á þessu ári.
Meiri hagvöxtur í fyrra en vænst var og einkum knúinn áfram af
útflutningi
Hagstofa Íslands birti í mars sl. þjóðhagsreikninga fyrir fjórða árs­
fjórðung síðasta árs og um leið fyrir árið í heild ásamt endurskoðun
á fyrri tölum. Hagvöxtur á ársfjórðungnum var 3,8% frá fyrra ári en
í febrúar var spáð 2,7% vexti á tímabilinu. Á árinu í heild var 3,3%
hagvöxtur sem er 0,3 prósentum meiri vöxtur en búist var við í
febrúarspá Peningamála, sem gerði þó ráð fyrir umtalsvert meiri vexti
en nóvemberspá bankans (mynd IV­1). Á síðasta ári var framlag utan­
ríkisviðskipta til hagvaxtar umtalsvert meira en gert hafði verið ráð
fyrir en af 3,3% hagvexti ársins mátti rekja 3,2 prósentur til þeirra.
Þetta má að miklu leyti rekja til útfluttrar þjónustu sem á undanförnum
misserum hefur lagt stóran hluta til þess efnahagsbata sem orðið hefur
(mynd IV­2). Þá var samdráttur fjárfestingar minni en búist var við og
innflutningur minni er spáð var. Á móti þessu vó að einkaneysla jókst
minna en vænst var.
Þessa þróun má einnig sjá í bráðabirgðatölum fyrir vergar þátta­
tekjur samkvæmt framleiðsluuppgjöri þjóðhagsreikninga síðasta árs.1
Vergar þáttatekjur jukust um 3,1% á síðasta ári en aukin umsvif í
ferðaþjónustu skýra umtalsverðan hluta þess vaxtar. Aðrir geirar skila
minna en þó eru farin að sjást merki viðsnúnings í öllum megingeirum
þjóðarbúskaparins, einnig í byggingariðnaði og fjármálaþjónustu en þeir
geirar drógust mest saman í kjölfar fjármálakreppunnar (mynd IV­3).2
Heldur minni vöxtur einkaneyslu á síðasta ári en búist var við …
Vöxtur einkaneyslu nam 1,2% á síðasta ári sem er um ½ prósentu
minni vöxtur en spáð var í febrúar. Við endurskoðun þjóðhags­
reikninga í mars var vöxturinn á þriðja ársfjórðungi færður niður auk
þess sem vöxturinn milli þriðja og fjórða ársfjórðungs var minni en
1. Framleiðsluuppgjör þjóðhagsreikninga sýnir í hvaða atvinnugreinum landsframleiðslan
myndast en ráðstöfunaruppgjör sýnir skiptingu hennar eftir ráðstöfun í einkaneyslu, sam­
neyslu, fjármunamyndun og utanríkisverslun. Vergar þáttatekjur atvinnuveganna mæla
virði þeirrar framleiðslu af vörum og þjónustu sem á sér stað í þjóðarbúskapnum. Sá munur
er á vergri landsframleiðslu og vergum þáttatekjum að óbeinir skattar eru ekki taldir með
í þáttatekjum enda ekki hluti af tekjum fyrirtækja en framleiðslustyrkir eru með. Enn liggja
ekki fyrir vergar þáttatekjur á föstu verði fyrir árið 2013 en hægt er að nota magnvísitölur
sem Hagstofan birtir til að áætla þróunina á síðasta ári.
2. Undir liðinn ferðaþjónustu falla ferðaskrifstofur, ferðaskipuleggjendur og önnur bókunar­
þjónusta, rekstur gististaða og veitingarekstur og leigustarfsemi (þó ekki fasteignaleiga).
Mynd IV-1
Þjóðhagsreikningar 2013 og mat
Seðlabankans
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Breyting frá fyrra ári (%)
PM 2013/4
PM 2014/1
Hagstofa Íslands
-6 -4 -2 0 2 4 6
VLF
Innflutningur
Útflutningur
Þjóðarútgjöld
Fjárfesting
Samneysla
Einkaneysla
Mynd IV-2
Framlag undirliða landsframleiðslu
til efnahagsbata1
1. Árstíðarleiðréttar tölur. Frá fyrri hluta 2010 til 4. ársfj. 2013.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
-10 -5 0 5 10 15
Þjónusta Vörur
Önnur
fjárfesting
ÞjónustaVörur
Innflutningur
Samneysla
Birgða-
breytingar
Fjárfesting
Einkaneysla
Útflutningur
Atvinnu-
vegir
Vörur
Prósentur
Mynd IV-3
VLF og framleiðsla ýmissa atvinnugreina
Vísitala, 2005=100
Framleiðsla (19%)¹
Byggingarstarfsemi (5%)²
Fjármálaþjónusta (7%)³
Önnur þjónusta einkaaðila, þ.m.t. ferðaþjónusta (39%)4
VLF
1. Framleiðsla, námugröftur, veitustarfsemi og meðhöndlun úrgangs.
2. Byggingarstarfsemi og mannvirkjagerð. 3. Fjármálaþjónusta og
vátryggingastarfsemi. 4. Heildsala, verslun, samgöngur og geymslusvæði,
veitinga- og gististaðir, upplýsingar og fjarskipti, fasteignaviðskipti og
ýmis sérhæfð þjónusta. Tölur í svigum sýna hlutdeild viðkomandi
atvinnugreinar í vergum þáttatekjum árið 2013.
Heimild: Hagstofa Íslands.
50
60
70
80
90
100
110
120
130
140
201320122011201020092008200720062005