Peningamál - 21.05.2014, Blaðsíða 65

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
4
•
2
65
Hreinar þáttatekjur lyfjafyrirtækja, sem lengi vel vógu þungt í þátta­
tekjujöfnuði þjóðarbúsins, voru jákvæðar í fyrra í fyrsta sinn eftir fjár­
málakreppuna og námu tæpum 29 ma.kr. en höfðu verið neikvæðar
um 38 ma.kr. árið áður. Að sama skapi voru neikvæð áhrif stóriðju
á þáttatekjujöfnuð minni á árinu í samanburði við fyrri ár. Samfelld
lækkun álverðs frá árinu 2012 hefur leitt til þess að hagnaður stóriðju­
fyrirtækja hefur dregist saman. Minni arðsemi þeirra hefur jákvæð
áhrif á þróun þáttatekjujafnaðar.
Rekstrarframlög námu um 12 ma.kr. í fyrra og jukust um 1,8
ma.kr. frá fyrra ári og var undirliggjandi þáttatekjujöfnuður að með­
töldum rekstrarframlögum því neikvæður um 21 ma.kr. eða sem
nemur 1,2% af landsframleiðslu, samanborið við 55 ma.kr. halla árið
2012.
Betri horfur um undirliggjandi viðskiptajöfnuð í ár en í
febrúarspánni
Jöfnuður á vöru­ og þjónustuviðskiptum var jákvæður um 132 ma.kr.
á síðasta ári og undirliggjandi þáttatekjujöfnuður ásamt rekstrarfram­
lögum neikvæður um 21 ma.kr. Undirliggjandi viðskiptajöfnuður var
því jákvæður um tæpa 111 ma.kr. í fyrra eða sem nemur 6,2% af
landsframleiðslu ársins. Það er um 1 prósentu meiri afgangur en gert
hafði verið ráð fyrir í febrúar og skýrist af hagstæðari þróun undir­
liggjandi þáttatekjujafnaðar, einkum vegna hagfelldari áhrifa beinnar
erlendrar fjárfestingar eins og áður hefur verið rakið.
Eins og áður hefur komið fram er gert ráð fyrir að afgangur af
vöru­ og þjónustuviðskiptum verði um 5½% af landsframleiðslu í ár.
Talið er að undirliggjandi þáttatekjuhalli verði minni en gert var ráð
fyrir í febrúarspánni en töluvert meiri en í fyrra þar sem ekki er reiknað
með að sá bati sem varð á jöfnuði ávöxtunar hlutafjár á síðasta ári sé
varanlegur enda byggðist hann að stórum hluta af einskiptisáhrifum
erlendra lyfjafyrirtækja á þáttatekjujöfnuðinn. Þá er gert ráð fyrir að
skipti á búum fyrirtækja í slitum verði einum ársfjórðungi seinna en
áætlað var í febrúarspánni og eru neikvæð áhrif á þáttatekjujöfnuð
minni í ár sem því nemur.1 Vaxtajöfnuður sem hlutfall af landsfram­
leiðslu verður hins vegar óbreyttur í ár frá fyrra ári. Áætlað er að undir­
liggjandi þáttatekjujöfnuður með rekstrarframlögum verði neikvæður
um sem nemur 4,8% af landsframleiðslu í ár. Því verður undirliggjandi
viðskiptajöfnuður jákvæður um 0,7% af landsframleiðslu sem er
nokkru minni afgangur en í fyrra en svipaður afgangur og gert var ráð
fyrir í febrúarspánni.
1. Spá um undirliggjandi þáttatekjujöfnuð gengur út frá þeirri forsendu að eignum fyrirtækja
í slitameðferð, sem skilgreind eru sem innlendir aðilar, sé skipt á milli kröfuhafa samkvæmt
kröfuhafaskrá (þar sem 95% kröfuhafa eru erlendir aðilar) og er áætluðum tekjum og
gjöldum sem af skiptunum leiðir bætt við þáttatekjujöfnuð. Þetta hefur þau áhrif að undir­
liggjandi þáttatekjujöfnuður verður neikvæðari en ella frá og með öðrum ársfjórðungi í ár
þegar áhrif fyrirtækja í slitameðferð á undirliggjandi þáttatekjujöfnuð fara frá því að vera
engin í að hafa full áhrif á jöfnuðinn. Tímasetning á skiptum búanna er forsenda og segir
ekki hvenær þau munu eiga sér stað í raun. Eftir að slitin hafa átt sér stað verður enginn
munur á opinbera þáttatekjujöfnuðinum og undirliggjandi þáttatekjujöfnuði. Eins og rakið
er í Peningamálum 2013/3 er lyfjafyrirtækið Actavis ekki lengur undanskilið við mat á
undirliggjandi þáttatekjujöfnuði þar sem hrein skuldastaða fyrirtækisins hefur ekki lengur
sömu áhrif á þáttatekjujöfnuðinn og áður. Staðan hefur batnað verulega í kjölfar sölunnar til
bandaríska lyfjarisans Watson Pharmaceuticals og ef það væri undanskilið við mat á undir­
liggjandi þáttatekjujöfnuði hefði undirliggjandi viðskiptajöfnuður verið 4,6% í fyrra í stað
rúmlega 6%.