Peningamál - 21.05.2014, Blaðsíða 8

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
4
•
2
8
vöxtur á árinu í heild verði 3,7%, drifinn áfram af kröftugum vexti
einkaneyslu og atvinnuvegafjárfestingar. Líkt og í öðrum þróuðum
ríkjum er því gert ráð fyrir að innlend eftirspurn verði í vaxandi mæli
drifkraftur hagvaxtar.
Hagvaxtarhorfur fyrir árið í ár hafa því batnað töluvert frá
febrúarspá bankans en þá var reiknað með 2,6% hagvexti á árinu í
heild (mynd I­9). Skýrast betri horfur fyrst og fremst af því að nú er
talið að fjárfesting muni aukast mun hraðar en áður var talið í takt við
fjölda vísbendinga um fjárfestingaráætlanir fyrirtækja.
Meðalhagvöxtur á spátímanum nokkru meiri en að meðaltali
síðustu þrjátíu ár
Hagvaxtarhorfur til næstu tveggja ára eru lítið breyttar frá febrúarspá
bankans. Gert er ráð fyrir 3,9% hagvexti á næsta ári þar sem saman
fer áframhaldandi kröftugur vöxtur einkaneyslu og fjárfestingar. Líkt
og í febrúar er talið að heldur hægi á hagvexti árið 2016 þegar hægir
á vexti innlendrar eftirspurnar. Gert er ráð fyrir 2,7% hagvexti á því ári
en í febrúar var spáð að hann yrði 3%.
Gangi spáin eftir verður meðalhagvöxtur 3,4% á ári á spátíman­
um sem er um ½ prósentu meiri vöxtur en gert var ráð fyrir í febrúar­
spánni og nokkru umfram 2,7% meðalhagvöxt síðustu þrjátíu ára. Til
samanburðar er áætlað að meðalhagvöxtur í helstu viðskiptalöndum
Íslands verði 2,2% á þessu tímabili (mynd I­5). Nánari umfjöllun um
innlenda eftirspurn einkageirans og hins opinbera og hagvaxtarþróun
og ­horfur er að finna í köflum IV og V.
Áframhaldandi bati á vinnumarkaði
Árstíðarleiðrétt skráð atvinnuleysi var 3,8% á fyrsta fjórðungi þessa
árs og hafði minnkað um tæplega 1 prósentu frá sama tíma í fyrra og
4½ prósentu frá því að það var hæst um mitt ár 2009. Atvinnuleysi
samkvæmt Vinnumarkaðskönnun Hagstofunnar var hærra eða 5,2%
og var nánast óbreytt frá sama tíma í fyrra en tæplega 3 prósentum
minna en það var þegar það var mest. Störfum hélt áfram að fjölga
umfram fjölgun fólks á vinnufærum aldri og því hækkaði hlutfall starf­
andi. Meðalvinnutími lengdist einnig nokkuð á fyrsta fjórðungi og
því fjölgaði heildarvinnustundum um 3% frá fyrra ári, sem er lítillega
meiri vöxtur en spáð var í febrúar. Atvinnuþátttaka hélt einnig áfram
að aukast, fólki utan vinnumarkaðar að fækka og langtímaatvinnuleysi
að minnka. Batinn á vinnumarkaði hefur verið kröftugri en að jafnaði
meðal annarra OECD­ríkja (mynd I­10).
Vísbendingar eru um að enn sé einhver slaki á vinnumarkaði.
Hann mun hverfa á næstunni en óvissa er töluverð varðandi tíma­
setningu þess. Gert er ráð fyrir að atvinnuleysi haldi áfram að minnka
og verði 3,3% á síðasta fjórðungi þessa árs og 3,2% árið 2016 (mynd
I­11). Í takt við betri hagvaxtarhorfur mun heildarvinnustundum
einnig fjölga nokkru hraðar en spáð var í febrúar.
Hækkun launakostnaðar undanfarin tvö ár minni en áður var
áætlað en horfur svipaðar og í febrúar
Þrátt fyrir að nýjar tölur Hagstofunnar gefi til kynna að hækkun
launakostnaðar á framleidda einingu hafi verið minni síðustu tvö ár
en fyrri tölur sýndu, hefur hlutfall launa af þáttatekjum haldið áfram
Heimildir: Hagstofa Íslands, OECD.
Ársbreyting (%)
Mynd I-8
Hagvöxtur í ýmsum OECD-ríkjum 2013
-4
-3
-2
-1
0
1
2
3
4
G
rik
kl
an
d
Ít
al
ía
Fi
nn
la
nd
Po
rt
úg
al
Sp
án
n
Ev
ru
sv
æ
ði
ð
Ír
la
nd
Fr
ak
kl
an
d
D
an
m
ör
k
Þý
sk
al
an
d
N
or
eg
ur
H
el
st
u
vi
ðs
k.
lö
nd
O
EC
D
-r
ík
i
Sv
íþ
jó
ð
Ja
pa
n
Br
et
la
nd
Ba
nd
ar
ík
in
Sv
is
s
K
an
ad
a
Á
st
ra
lía
N
ýj
a-
Sj
ál
an
d
Ís
la
nd
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Mynd I-9
Hagvöxtur - samanburður við PM 2014/1
Breyting frá fyrra ári (%)
PM 2014/2
PM 2014/1
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
2016201520142013201220112010 ‘17
1. Árstíðarleiðréttar tölur. 2. Fjöldi starfandi sem hlutfall af mannfjölda
15-64 ára. 3. Fjöldi atvinnulausra sem hlutfall af vinnuafli (alþjóðlega
samræmdur mælikvarði OECD).
Heimild: OECD.
Mynd I-10
Hlutfall starfandi og atvinnuleysi1
1. ársfj. 2007 - 4. ársfj. 2013
% af mannfjölda 15-64 ára
Ísland Bandaríkin Evrusvæðið
OECD-ríki
Hlutfall starfandi2 Atvinnuleysishlutfall3
% af mannafla
60
65
70
75
80
85
90
2
4
6
8
10
12
14
‘13‘12‘11‘10‘09‘08‘07‘13‘12‘11‘10‘09‘08‘07