Bændablaðið - 03.04.2014, Blaðsíða 12

12 Bændablaðið | Fimmtudagur 3. apríl 2014
Fréttir
Stundum virðumst við gleyma
því að tíminn er takmörkuð
auðlind. Enginn er maður
svo máttugur að geta stöðvað
tímans hjól eða fjölfaldað
sjálfan sig til að nýta sama
tímann oft eða að vera á
mörgum stöðum í einu. Flestir
upplifa að þeir hafi ekki tíma
til að koma öllu í verk sem
þeir óska sér hvort sem það
er tengt vinnu, félagsstarfi,
áhugamálum eða samskiptum
við annað fólk.
• Sannleikurinn er sá að eitt
af því sem er alveg öruggt í
tilverunni hér á þessari jörð
er tíminn. Klukkustundirnar
í sólarhringnum eru þekkt
stærð og það sem meira er
hér ríkir algjört jafnrétti, við
höfum öll jafn mikinn tíma á
meðan við erum á lífi.
Við getum öll notið lífsins í 24
klukkustundirnar á sólarhring og
168 klukkutíma á viku. Enginn
fær fleiri klukkustundir en annar.
Samt segja sumir að þeir hafi
engan tíma og að það sé alltaf
brjálað að gera. Þeir eru sífellt
að barma sér yfir tímaleysi eða
mikla upp sinn eigin tímaskort.
Hvað þýðir það eiginlega?
Er ekki í raun kjánalegt og
sjálfmiðað að kvarta sí og æ
yfir tímaleysi. Við höfum jú
öll sama tímann á hverjum
degi, í hverri viku og hverjum
mánuði. Tímaskortur verður til
vegna þess að við yfirhlöðum
lífsvagninn okkar, viljum engu
sleppa, höfum ekki bein í nefinu
til að segja nei, hvorki við okkur
sjálf né aðra og ekkert svigrúm
fyrir það óvænta í lífsdansinum.
• Þeir sem eru að bugast af
tímaskorti þurfa að horfast
í augu við þá staðreynd að
tíminn er takmörkuð auðlind,
hann er alveg þekkt stærð
og hvorki umsemjanlegur né
teygjanlegur.
Tímastjórnun snýst í einfaldri
mynd um að ná taki á eigin
hugsun og hegðun þannig að við
njótum tímans í stað þess að hafa
sífellt áhyggjur af því að okkur
vanti hann. Til þess þurfum við
að setja mörk og skipuleggja
okkur á skynsamlegan hátt í stað
þess að bæta í tímapottinn þó
þegar flæði upp úr.
Höfum hugfast að ef við
upplifum sífellt tímapressu veldur
það viðvarandi streituástandi
sem er afar óhollt bæði fyrir
líkama og sál. Viðvarandi streita
virkar eins og gróðrarstía fyrir
önnur heilsufarsvandamál, bæði
líkamleg og andleg.
Ef þú upplifir að þú hafir ekki
stjórn á tíma þínum og hlaupir
í gegnum lífið yfirkeyrður,
spenntur og stressaður er mál að
staldra við og hugsa sinn gang.
Sumir sækja í að vera allt í öllu
eða ætla sér um of vegna þess að
það þá hafa þeir á tilfinningunni
að þeir séu ómissandi, mikils
virði, vel metnir eða að litið sé
upp til þeirra. Höfum þá í huga
ljóðlínu Magnúsar Eiríkssonar,
kirkjugarðar heimsins geyma
ómissandi fólk.
• Auðvitað er mikilvægt
að leggja sitt af mörkum
bæði í vinnu, einkalífi og
samfélaginu en þetta er þinn
tími og hver klukkustund
kemur aðeins einu sinni.
Núna, strax í dag er kjörið að
líta aðeins á eigin tímastjórnun.
Hvernig nýtur þú tímans sem
þú til umráða á hverjum degi?
Hvert er svigrúmið? Í hvað ertu
að ráðstafa tímann í vinnunni og
utan hennar?
Hjá flestum taka föst störf
ákveðin tíma og mörg þeirra
viljum við hafa áfram á sínum
stað en ef til vill ekki öll.
Skoðaðu málið. Er hægt að
stytta þann tíma sem þú nýtir
við þau störf á búinu eða í
annarri vinnu sem gefa þeir
minnsta ánægju eða eru mest
slítandi? Til dæmis með einhvers
konar tækni, hagræðingu eða
samvinnu? Er hægt að breyta
einhverju í hversdeginum á
heimilinu þannig að minni tími
fari í endurtekna hluti sem ekki
skapa þér uppbyggilega ánægju?
Hvernig er með félagslíf og
félagsstarf? Félagsleg heilsa
er mikilvæg og þess vegna er
rétt að skoða hvernig þú verð
tíma þínum í félagslífi, er
hann gefandi og hæfilegur? Er
saumaklúbburinn, kóræfingin,
fundurinn, spjallið við bóndann
á næsta bæ skemmtilegt og
uppbyggjandi? Er það þess virði
að nýta takmörkuðu auðlindina
þína, tímann í það?
• Gleymum því ekki að við
erum öll einstök og þurfum
ekki að kjósa að nýta tíma
okkar á sama hátt og fólkið á
næsta bæ. Við erum frjáls og
sjálfstæð og þetta er okkar
líf.
Skoðum daginn og verkefnin
með alveg opnum huga,
glöggu gestsauga. Einn af
lyklum hamingjunnar er að
hlaða ekki svo miklu á dagana
sína að við gleymum að njóta
tímans og förum eingöngu að
nota hann, alveg upp til agna.
Annar lykill felst í því að hafa
alltaf bæði daglega og vikulega
tómar stundir á dagskrá, ekki
tómstundir heldur tómar stundir.
Til þess bara að vera til og
og eiga tímarúm til að ráðstafa
í núinu. Stundir sem við getum
nýtt í takt við daginn, bara þegar
að honum kemur.
• Staðreyndin er sú að ef
við upplifum okkur með
yfirfulla dagskrá, bundin í
báða skó, öllum stundum
er ekkert eftir til að grípa
óvænta töfra dagsins.
Ekkert eftir fyrir nú
framtíðardagsins, þegar það
kemur, viljum það?
Það er sífelld áskorun að leika
sér á jafnvægislínunni í dansi
lífsins, ekki of mikið ekki of
lítið bara mátulegt... og nú er ég
bókuð hjá tannlækninum mínum
eftir korter, löngu ákveðið
stefnumót sem tekur sinn tíma
af 24 klukkustundum þessa
sólarhrings, engin fjölföldun í
boði, ég verð að mæta.
Heimildir:
J. S. Beck og R. B. Noyes.
Listin að lifa – geðheilsa
Kristín Linda Jónsdóttir sálfræðingur
Tíminn
Erindi um landbúnaðartengda ferðaþjónustu á Landsýn:
Ferðaþjónusta þrífst best í öflugu samfélagi
– segir Ragnhildur Sigurðardóttir, lektor við Landbúnaðarháskóla Íslands
Landsýn, Vísindaþing land-
búnaðarins, var haldið á Hvanneyri
7. mars síðastliðinn. Þar fluttu þær
Ragnhildur Sigurðardóttir, lektor
við Landbúnaðarháskóla Íslands,
og Arnheiður Hjörleifsdóttir, ferða-
þjónustubóndi á Bjarteyjar sandi
á Hvalfjarðarströnd, erindi um
landbúnaðartengda ferðaþjónustu.
Þær eru báðar umhverfisfræðingar
og sauðfjárbændur og hafa starfað
saman að nokkrum verkefnum á þessu
sviði á undanförnum árum. Í erindinu
fóru þær yfir stöðu landbúnaðartengdrar
ferðaþjónustu á Íslandi í dag, tóku
innlend og erlend dæmi og horfðu til
framtíðar.
Ferðaþjónustan stendur frammi
fyrir mörgum áskorunum
Þar kom fram að ferðaþjónusta á
Íslandi er vaxandi atvinnugrein og
mikilvæg með tilliti til gjaldeyris- og
atvinnusköpunar. Spár gera ráð fyrir
enn frekari fjölgun ferðamanna til
landsins næstu ár og því að mörgu að
hyggja varðandi uppbyggingu innviða
og þjónustu í tengslum við þennan vöxt.
Ferðaþjónustan er tiltölulega ung grein
á Íslandi og í raun ekki svo ýkja langt
síðan Íslendingar fóru sjálfir að ferðast
að einhverju ráði – hvort heldur um
eigið land eða um önnur lönd. Þessi
unga atvinnugrein stendur frammi
fyrir margvíslegum áskorunum og er
nærtækast í því samhengi að vísa til
mikillar umræðu um þolmörk svæða og
gjaldtöku á ferðamannastöðum.
Ragnhildur hefur sjálf farið með
hópa innlendra og erlendra gesta í
sögufylgd um Snæfellsnes í mörg ár
og hefur tekið þátt í mörgum verkefnum
sem miða að því að efla svæðið. Þar
má nefna vinnu að Svæðisgarði á
Snæfellsnesi (svaedisgardur.is). Þar
er um sóknaráætlun að ræða þar sem
sveitarfélög, fulltrúar atvinnulífs og
frjálsra félagasamtaka leggjast á eitt
við að efla lífsgæði og atvinnulíf.
„Snæfellingar hafa um nokkurt skeið
unnið að eflingu byggðar og sjálfbæru
samfélagi. Heimamenn úr sveitunum á
sunnanverðu Snæfellsnesi, frá Hítará að
Hellnum, hittast til dæmis aðra hverja
viku og vinna að verkefnum um sitt
heimasvæði, safna upplýsingum og
finna leiðir til að nýta þessa þekkingu
til uppbyggingar og nýsköpunar
í ferðaþjónustu á svæðinu,“ segir
Ragnhildur um þetta verkefni.
„Landbúnaðartengda ferða þjónustu
er hægt að skilgreina einfaldlega
sem „ferðaþjónustu sem tengd er
landbúnaði“,“ segir Ragnhildur þegar
hún er beðin um að útskýra hugtakið. „Í
flestum tilfellum er um að ræða reynslu
eða upplifun af því að heimsækja
bóndabæ eða annað landbúnaðartengd
fyrirtæki þar sem tilgangurinn er fræðsla,
skemmtun, afþreying eða einhvers
konar þátttaka í því sem fram fer. Það
er hægt að markaðssetja frið og ró þótt
það hljómi eins og þversögn. Hægt er að
bjóða upp á ferskan, árstíðabundinn mat
og innsýn í líf sem annars væri mörgum
algerlega ókunnugt.“
Samvinna í samkeppni
Í erindi þeirra stallsystra kom fram
að ferðaþjónusta þrífist best í öflugu
samfélagi með sterka innviði. Algengt
sé að fólk fari út í ferðaþjónustu til
að viðhalda ákveðnum lífsstíl, til að
geta lifað af áhugamáli sínu eða til að
skapa sér búsetugrundvöll á tilteknu
svæði.
Ferðaþjónusta hefur skapað
eftirsóknarverð störf víða um land
og leitt til fjölbreyttari þjónustu sem
landsmenn geta nýtt sér. En hvaða
framtíðarsýn hefur Ragnhildur
fyrir greinina – eru til að mynda
einhver tækifæri fyrir nýja þjónustu?
„Með aukinni samvinnu milli
ferðaþjónustuaðila og annarra
atvinnugreina kæmi meiri kraftur
í vöruþróun. Eftirspurn eftir
landbúnaðartengdri ferðaþjónustu
er til staðar og ferðaskipuleggjendur
eru í auknum mæli að nýta sér það
sem er í boði og þróa nýjar vörur og
þjónustu. Heimagisting, hestaleigur,
húsdýragarðar, gönguferðir og
margt fleira getur flokkast sem liður
í landbúnaðartengdri ferðaþjónustu.
Smalahundasýningar eru gott dæmi
um spennandi nýsköpun og svo
má nefna Green Care, sem er í
mikilli sókn víða erlendis, en það er
samstarf bænda við dvalarheimili eða
sjúkrastofnanir.
Það liggja mörg tækifæri í því að
tvinna betur saman landbúnað og
ferðaþjónustu. Nokkur íslensk dæmi
og mörg erlendis frá má finna um
vel heppnuð verkefni og af þeim
má læra. Það verður að byggja á
sjálfbærum grunni og hugmyndafræði
umhverfisvænnar ferðaþjónustu,
leggja áherslu á dýravelferð,
sjálfbærni, fræðslu, fagmennsku og
samvinnu í samkeppni. Uppbygging
í ferðaþjónustu þarf líka að nýtast
íbúum. Við eigum að byggja á
sérstöðu Íslands og hvers svæðis.
Sem dæmi má nefna náttúruna,
jafnrétti, menningu og sögu og síðast
en ekki síst litríku búfjárkynin sem
hafa verið hér allt frá landnámi.“
Rætt hefur verið um að búa til
formlegan samstarfsvettvang um
landbúnaðartengda ferðaþjónustu.
Ég skora hér með á stjórn Ferða-
þjónustu bænda, Beint frá býli
og Opins landbúnaðar að búa til
ákveðinn verkramma fyrir samstarf.
Skólarnir eru í fræðsluhlutverki
og mikilvægt að virkja bæði
Landbúnaðarháskóla Íslands og
Háskólann á Hólum enn betur á
þessu sviði.“ /smhRagnhildur fræðir hóp á Búðum árið 2011.
Ragnhildur Sigurðardóttir
Fréttabréf Sláturfélags Suðurlands:
Góð afkoma SS skilar bændum 2,7 prósenta viðbót
Í nýútkomnu fréttabréfi Slátur-
félags Suðurlands (SS) er fjallað
um afkomu félagsins á liðnu ári.
Samstæða SS skilaði 572 m.kr.
hagnaði fyrir skatta sem er besta
afkoma í 107 ára sögu félagsins og
22 m.kr. betri afkoma en fyrra ár.
Vegna hinnar góðu afkomu verður
bændum greitt 2,7 prósenta viðbót
á afurðaverð liðins árs.
Stjórn félagsins samþykkti í
fyrra svokallaða viðbótarstefnu sem
felur í sér að 30 prósent af afkomu
félagsins verður greitt til eigenda og
innleggjenda. Þetta er gert með þeim
hætti að fyrst er greitt í lögbundna
sjóði auk vaxta á A deild stofnsjóðs
og verðbóta og arðs á B deild. Það
sem umfram er upp í 30 prósent af
hagnaði er greitt til bænda, sem viðbót
á innlegg liðins árs.
Félagið hefur undanfarin þrjú ár
skilað mjög góðri afkomu. Efnahagur
félagsins er traustur, með yfir 50
prósent eiginfjárhlutfall, og mjög
sterka greiðslustöðu.
Eldi nauta – tilraunasamstarf við
danskt fóðurfyrirtæki
SS hefur hrundið af stað tilrauna-
verkefni í samvinnu við danska
fóðurfyrirtækið Dlg, til að komast
að niðurstöðu um það hvort og þá
hver ávinningurinn sé af kraftmeiri
fóðrun á íslenskum nautkálfum.
Ástæða þess að ráðist er í verkefnið
er knappt framboð á nautakjöti
undanfarin ár. Er kjötskorturinn
einkum rakinn til þess að skortur
hefur verið á mjólk sem leiðir af sér
að bændur halda kúm tímabundið
lengur. Þá er ekki næg arðsemi af
eldi, eins og það er stundað, og hefur
það líka haft áhrif á kjötframboðið.
Samkvæmt gögnum frá danska
fóðurfyrirtækinu Dlg, sem SS vinnur
með, þá eru danskir holdagripir að
skila að jafnaði 300 kg fallþyngd á
12 mánaða elditíma með þrískiptri
fóðrun. Það er svipuð fallþyngd
og meðalþyngdin er í úrvalsflokki
holdablendinga úr 24 mánaða eldi.
Óskað er eftir fimm bændum sem
vilja taka þátt í þessari rannsókn.
Rannsóknin verður með þeim hætti
að hver bóndi þarf að geta haft
aðskilda hópa með fimm til tíu
kálfum sem eru fæddir á svipuðum
tíma. Öllum gripunum verður slátrað
að loknu 12 til 14 mánaða eldi. Með
þessum hætti má fá samanburð og
reikna ávinning af kjarnfóðurgjöf
ef ávinningur kemur fram. Jafnframt
sést hvernig íslenskir nautkálfar
vaxa í samanburði við erlend
holdakyn. Bændum sem hafa áhuga
á að taka þátt í þessari tilraun er
bent á að senda tölvupóst til Elíasar
Hartmanns Hreinssonar deildarstjóra
búvörudeildar SS í netfangið elias@
ss.is. /smh