Bændablaðið - 03.04.2014, Blaðsíða 24

24 Bændablaðið | Fimmtudagur 3. apríl 2014
Lagning jarðstrengja í Noregi og
Danmörku er sögð 5-10 sinnum
dýrari á 400 kV spennu en
lagning hefðbundinna loftlína.
Það kom fram í erindum sem
þau Tanja Midtsian frá norsku
orkustofnuninni, NVE, og Jens
Möller Birkebæk frá Energinet.dk
fluttu á almennum kynningarfundi
sem nýverið fór fram samhliða
aðalfundi Landsnets.
Hlærri spenna, hærra verð
Talsvert hefur verið fjallað um
jarðstrengsmál í Bændablaðinu á
liðnum misserum Þar hefur m.a.
komið fram að reynsla Frakka af
lagningu 225 kílóvolta strengja
sýni að þeir væru síst dýrari kostur
en loftlínur. Hefur lagning slíkra
strengja í Frakklandi margfaldast
frá 2007. Er þá miðað við eðlilegan
afskriftartíma og sparnað vegna
viðhalds. Í þeirri umfjöllun hefur
líka komið fram að 400 kílóvolta
línurnar væru talsvert dýrari, en
tækniþróun minnkaði þó stöðugt
þann mun.
Á kynningarfundi Landsnets
kom líka fram að sveiflur í kostnaði
við lagningu jarðstrengja í Noregi
og Danmörku ráðist einkum af
þrennu; spennustigi strengjanna,
jarðfræði viðkomandi landsvæðis og
umhverfisáhrifum af framkvæmdum.
Tanja Midtsian sagði í erindi
sínu að verkefni NVE fælist fyrst
og fremst í því að meta kosti
loftlína og jarðstrengi út frá þeirri
forsendu hvað teldist ásættanlegur
kostnaður við framkvæmdina.
Ekki aðeins frá fjárhagslegu
sjónarmiði heldur einnig með tilliti
til umhverfissjónarmiða.
Neytendur borga brúsann
Í Noregi hefur aðallega verið horft
til loftlína en jarðstrengir hafa helst
komið þar til álita innan þéttbýlis
eða þar sem aðstæður eru mjög
erfiðar. Midtsian sagði ástæðuna
fyrir vali loftlína einnig taka mið af
því að neytendur þyrftu á endanum
að greiða fyrir framkvæmdina í
orkuverði.
Loftlínur hafa líka galla
en eru ódýrari
Í máli Midtsian kom einnig fram
að jarðstrengur væri 5-10 sinnum
dýrari kostur, allt eftir spennustigi
og fleiri þáttum. Loftlínur hefðu
vissulega sína galla þótt þær væru
ódýrari. Þær væru berskjaldaðar
fyrir óveðri en bilanir væri hins
vegar auðvelt að finna. Þessu væri
þveröfugt farið með jarðstrengi. Þeir
væru óháðir veðri en bilanaleit væri
seinleg. Í Noregi eru um 48% raflína
á lægri spennu lagðar í jörð en ekki
nema 3-7% af strengjum með hærri
spennu.
Léttvæg áskorun Dana
Jens Möller Birkebæk vakti í
upphafi erindis síns máls á því að
áskorun Dana í þessum málum væri
léttvæg í samanburði við aðstæður
í Noregi og á Íslandi. Flatlendi og
mjúkur jarðvegur í Danmörku væru
ákjósanlegar aðstæður fyrir lagningu
jarðstrengja. Engu að síður væri
kostnaðurinn 5-6 sinnum hærri en
við lagningu hefðbundinna loftlína.
Danska þingið afgreiddi með
afgerandi meirihluta árið 2008
áætlun í raforkumálum, þar sem
er kveðið á um að allir nýir 400
kV strengir skulu lagðir í jörð.
Þingið stóð þá frammi fyrir þeirri
kostnaðaráætlun að lagning allra
400 kV strengja í landinu í jörð
kostaði danskt samfélag 6,4 milljarða
evra. Niðurstaðan varð fyrrgreind
málamiðlun sem metið er að kosti 2,3
milljarða evra í framkvæmd, eða sem
nemur um 360 milljörðum íslenskra
króna.
Til samanburðar má nefna að
hjá Landsneti er nú verið að miða
við 3-5 sinnum hærri kostnað við
jarðstrengi en loftlínur á 220 kV
spennu. Jafnframt er áréttað að erfitt
sé að alhæfa um slíkt og meta verði
muninn á þessum tveimur lausnum
í hverju tilviki fyrir sig.
www.VBL.is
REYKJAVÍK Sími: 414-0000 /// AKUREYRI Sími: 464-8600 /// www.VBL.is
DRIFSKÖFT OG
DRIFSKAFTAEFNI
GOTT ÚRVAL
DRIFSKAFTAHLÍFAR Á
MJÖG HAGSTÆÐU VERÐI
REYKJAVÍK
Krókháls 5F
110 Reykjavík
Sími: 414-0000
AKUREYRI
Baldursnes 2
603 Akureyri
Sími: 464-8600
Orkumál
Almennur kynningarfundur Landsnets:
Jarðstrengir umtalsvert dýrari en
loftlínur í Danmörku og Noregi
– sögðu fulltrúar orkufyrirtækja í Noregi og Danmörku um lagningu á 400 kílóvolta strengjum í erindum sínum á fundinum
Tanja Midtsian frá norsku orku-
stofnuninni, NVE.
Frá lagningu jarðstrengja í
Frakklandi.
Olía á betra verði fyrir bændur
Motul á Íslandi Gleráreyrum 3 600 Akureyri sími 462-4600 - motul@motulisland.is
Hringið í síma 462-4600
eða í 893-7917 (Birkir)
Motul er akureyst fyrirtæki sem er sérhæft í
gæða smurolíum, vökvakerfisolíum, kælivökvum
smurfeitum og fl.
Olíur fyrir bændur á betra verði
Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur hefur eftirlit með upprunamerkingum grænmetis í Reykjavík
Athugasemdir og úrbótakröfur skráðar og sendar viðkomandi fyrirtæki
– en ekki er til samræmt yfirlit eða samantekt um þessi atriði úr eftirlitsskýrslum
Í síðasta Bændablaði var
viðtal við Bjarna Jónsson,
framkvæmdastjóra Sambands
garðyrkjubænda, þar sem hann
gagnrýndi hvernig staðið er að
eftirliti með upprunamerkingum
grænmetis í matvöruverslunum.
Sagðist hann hafa ítrekað þrýst á
eftirlitsaðila að sinna skyldu sinni,
því sjálfstæðar úttektir hans hafi
leitt í ljós að misbrestir væru á að
verslanir fylgdu reglum.
Hjá Hei lbr igðiseftirliti
Reykjavíkur fengust þær upplýsingar
að í reglubundnu matvælaeftirliti
í matvöruverslunum í Reykjavík
séu upprunamerkingar matjurta
skoðaðar eins og aðrar merkingar
matvæla. Ef tilefni eru til,
eru viðeigandi athugasemdir
gerðar. Óskar Ísfeld Sigurðsson,
deildarstjóri hjá Heilbrigðiseftirliti
Reykjavíkurborgar, segir í svari
við fyrirspurn Bændablaðsins að
athugasemdir og úrbótakröfur vegna
vöntunar á upprunamerkingum
matjurta séu skráðar í eftirlitsskýrslu,
eins og aðrar athugasemdir og
úrbótakröfur, eftir eðli mála og þær
sendar viðkomandi fyrirtæki.“
Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur
hefur þó ekki, að sögn Óskars,
tekið saman yfirlit yfir þær
athugasemdir og úrbótakröfur sem
gerðar hafa verið í eftirlitsúttektum,
vegna upprunamerkinga matjurta.
Blaðamaður fékk þó að sjá dæmi
um athugasemdir í eftirlitsskýrslum
og getur þannig staðfest að eitthvað
eftirlit hafi farið fram. Óskar segir
að ekki standi til að draga saman
athugasemdir og úrbótakröfur
úr eftirlitsskýrslum liðinna ára,
en áréttar það sem fram kom í
síðasta Bændablaði að í gangi
sé samræmt eftirlitsverkefni
allra heilbrigðiseftirlitssvæða, í
umsjón Matvælastofnunar, um
upprunamerkingar innpakkaðra og
óinnpakkaðra matjurta. Niðurstöður
úr því verkefni, sem lýkur í næsta
mánuði, ætti að gefa glögga mynd
af núverandi ástandi.
Þá áréttar hann að ábyrgð á
merkingum matvara, þar með
talið merkingum um upprunaland
ákveðinna matjurta, sé alltaf hjá
viðkomandi matvælafyrirtæki og
matvöruverslun. /smh
Sýnishorn úr eftirlitsskýrslu.