Bændablaðið - 03.04.2014, Blaðsíða 26

26 Bændablaðið | Fimmtudagur 3. apríl 2014
Íslandspóstur var rekinn með 119 milljóna króna tapi á síðasta ári. Fyrirséð er að áfram verði hallarekstur á fyrirtækinu ef ekki fæst heimild til að hækka póstburðargjöld á bréfapósti og fækka
útburðardögum í dreifbýli, segir Ingimundur Sigurpálsson, forstjóri Íslandspósts. Nauðsynlegt sé að taka ákvarðanir um framtíðarskipulag póstþjónustu á landinu í náinni framtíð.
Hækka þarf gjaldskrá, fækka dreifingardögum og loka pósthúsum:
Ofþjónusta rekin í póstdreifingu á Íslandi
– að mati Ingimundar Sigurpálssonar forstjóra Íslandspósts
Rekstur Íslandspósts stendur og
fellur með því að leyfi fáist til að
hækka gjaldskrá á bréfapósti og
fækka útburðardögum í dreifbýli.
Jafnframt er nauðsynlegt að
halda áfram á þeirri braut að
loka póstafgreiðslum, en boðað
hefur verið að loka eigi tveimur
slíkum á árinu. Búast má við því
að framhald verði á þó ekki hafi
verið teknar um það ákvarðanir
að svo komnu máli. Ef ekki verður
ráðist í þessar aðgerðir verður
Íslandspóstur áfram rekinn með
halla en á síðasta ári nam tap á
rekstri fyrirtækisins 119 milljónum
króna.
Þetta er mat Ingimunds Sigurpáls-
sonar, forstjóra Íslandspósts.
–Íslandspóstur er hlutafélag
í eigu ríkisins, stofnað árið 1998
þegar Póstur og sími voru aðskilin,
og heldur á einkarétti ríkisins vegna
póstdreifingar á pósti upp að 50
grömmum. Nú er unnið að því að
afnema þann einkarétt í samræmi
við Evrópusambandstilskipun.
Ingimundur segir að í sínum huga
komi vel til greina að einkavæða
fyrirtækið þegar einkaréttur þess
á bréfapósti fellur niður. Það sé
pólitísk ákvörðun en eftir sem áður
verði ríkið að tryggja landsmönnum
póstdreifingu. En hverju breytir það
fyrir Íslandspóst þegar einkaréttur
fyrirtækisins verður afnuminn?
„Samkvæmt pósttilskipun ESB
stóð til að einkaleyfið félli niður
2011 og með því reiknuðum við hér
hjá fyrirtækinu. Það var hins vegar
andstaða við málið í Noregi og Ísland
fylgdi þeirri afstöðu innan EES. Nú
hefur orðið breyting á og ég veit ekki
betur en að það standi til að afnema
einkaleyfið, án þess að vita hvenær
af því verður. Þegar einkaleyfið fellur
niður munu væntanlega fleiri aðilar
hefja dreifingu á þessum bréfum
og þar með verður Íslandspóstur
kominn í samkeppnisrekstur á öllum
sviðum póstþjónustu. Magnið sem
fyrirtækið er með í bréfadreifingu
mun því minnka enn frekar, en það
hefur dregist saman undanfarin ár.
Þó losar þessi dreifing 40 prósent af
tekjum fyrirtækisins í dag.“
Ríkið verður að tryggja
póstdreifingu
– Nú er Íslandspósti skylt að veita
alþjónustu í pósti. Hvaða áhrif hefur
það á rekstur fyrirtækisins?
„Á sama tíma og við höfum haft
einkarétt á dreifingu þessa bréfapósts
hafa verið lagðar skyldur á okkar
herðar, að veita svokallaða alþjónustu
í pósti. Á þeim vettvangi er talsverð
samkeppni milli fyrirtækja en það af
þessari dreifingu sem hefur í för með
sér meiri kostnað en tekjur liggur
hjá Íslandspósti. Stóra spurningin er
því hvernig ríkið ætlar að tryggja
þá dreifingu eftir að einkarétturinn
verður afnuminn.“
– Með öðrum orðum, það verður
að tryggja dreifingu á pósti á þeim
svæðum þar sem ekki eru taldar
markaðslegar forsendur til að
fyrirtæki í samkeppnisrekstri standi
í póstdreifingu. Með hvaða hætti sérð
þú það fyrir þér?
„Ein leið gæti verið að nýta
jöfnunarsjóð alþjónustu, sem er til
staðar, til þess. Önnur leið gæti verið
að meta kostnaðinn við dreifingu af
þessu tagi og greiða hann bara af
fjárlögum.“
– Myndi fyrirtækið vilja losna
undan þessari alþjónustuskyldu?
„Við höfum í stefnumótunarvinnu
hér sett okkur þau markmið að
skila fyrirtækinu með hagnaði
og auka verðmæti þess og hluti
af því er auðvitað að það sé
vöxtur í starfseminni. Út frá þeim
sjónarmiðum tel ég að það væri
kostur fyrir fyrirtækið að sinna
þessari þjónustu og það sem mestri
af henni. Stóra spurningin er hins
vegar hvernig verður greitt fyrir
það. Það fylgir þessari þjónustu
kostnaður sem þarf að greiða.
Ríkinu ber skylda til að veita þessa
alþjónustu og ég gef mér því að ríkið
verði með einhverjum hætti að sjá
til þess að hún verði rekin áfram.
Það verður ekki gert öðruvísi en með
samningum um að greitt verði fyrir
hana. Megin vandamálið liggur í
minnkandi bréfamagni vegna þess
að einkaréttarhlutinn hefur staðið
undir kostnaði við alþjónustuna,
ekki að öllu leyti en að vissu marki.
Verðlagningin á bréfapósti hefur því
ansi mikið um það að segja hvort að
þetta er rekið réttu megin við strikið
eða ekki. Þar höfum við ekki fullt
verðlagningarvald, það liggur hjá
Póst- og fjarskiptastofnun að heimila
það.“
Hækkun á póstburðargjöldum í
pípunum
– Verð á póstþjónustu var hækkað
um síðustu áramót, um 9 prósent
á sendingum sem vega allt að 50
grömmum. Að ykkar mati þyrfti að
hækka verð um 15 prósent til viðbótar
en Póst- og fjarskiptastofnun hafnaði
þeirri umleitan. Munuð þið sækja
það aftur á þessu ári að hækka verð
á bréfapósti?
„Já, við munum gera það og
höfum gert það nú þegar.“
- Hvernig samrýmast þessar
hækkanir ákvæðum um alþjónustu
þar sem sagt er að verðlagning
skuli „vera almenningi viðráðanleg
og tryggja aðgang hans að
þjónustunni“?
„Það er alltaf matsatriði hvað
er viðráðanlegt. Við horfum til
verðlagningar á póstþjónustu
í nágrannalöndum okkar og
verðlagning á póstþjónustu hér
er með því lægsta sem þekkist á
Norðurlöndum. Samkvæmt síðustu
samanburðartölum erum við um
miðbik þess sem þekkist í Evrópu. Út
frá þessu má svo sem draga ályktanir
en ég ætla ekki að dæma um hvað
er viðráðanlegt. Stóra atriðið er að
okkur er skylt samkvæmt lögum að
halda úti ákveðinni þjónustu og hún
kostar ákveðnar fjárhæðir. Við höfum
ekki fengið sérstaka gagnrýni á okkur
fyrir bruðl og teljum að hagkvæmni
í rekstrinum sé nálægt því að vera
eins og best verður á kosið þó alltaf
sé hægt að gera betur og við séum
stöðugt að vinna að því. Hins vegar
gengur þetta ekki upp nema að tekjur
standi undir kostnaði eða að dregið
verði úr þjónustu. Það er kannski
spurning sem menn verða að fara
að leita svara við, erum við að standa
fyrir ofþjónustu í póstdreifingu? Það
er margt sem bendir til að svo sé.“
Of mikil dreifingarþjónusta
– Þú hefur bent á að krafa neytenda
um tíðni póstsendinga sé ofmetin,
ekki satt?
„Já, það eru niðurstöður
kannana sem gerðar hafa verið á
Vesturlöndum. Þær niðurstöður
benda til að þörf fyrir dreifingu á
pósti miðist við tvo, í mesta lagi þrjá,
daga í viku. Þetta er svipað og kom út
úr könnun sem innanríkisráðuneytið
lét gera fyrir um tveimur árum síðan.
Við höfum verið að dreifa pósti fimm
daga vikunnar og það er ljóst að það
er frekar hátt dreifingarstig. Við
verðum líka vör við að það er mikil
ásókn hjá póstsendendum að senda
svokallaðan b-póst, sem dreift er á
tveimur til fimm dögum, einfaldlega
vegna þess að það er ódýrara.“
Hægt að einkavæða Íslandspóst
– Af og til hefur komið upp
umræða um að Íslandspóstur verði