Skírnir - 01.01.1976, Blaðsíða 82

80
VÉSTEINN ÓLASON
SKÍRNIR
fræðimenn sem nýlega hafa um hana skrifað færa þó að því
alltraust rök að hún greinist í rauninni í ferkvæð erindi.31
Hluti rímkröníkunnar er undir hætti sem eingöngu er frá-
brugðinn ferskeyttum rímnahætti í því að ljóðstafasetning er
lítil, hrynjandi fremur óregluleg og oftast stígandi (jambísk).32
Þá er árið 1520 skrifað inn í sænskt handrit riddarakvæði um
París og Vienna (sem eru riddari og frú en ekki borgir), og er
þar enn notaður þessi sami bragarháttur.33
Þegar teknar eru saman niðurstöður af þessum athugunum
á hliðstæðum við ýmsa þætti rímnakveðskaparins í evrópskum
kveðskap um og fyrir þann tíma sem rímurnar voru í mótun,
sýnist ekki geta leikið vafi á hvert nýmæli rímnaskáldanna eigi
rætur að rekja. Sú skýring sem oft hefur verið uppi höfð um
erlend álirif á rímnagerðina, að þau hafi borist með sagnadöns-
um, fær engan veginn staðist. Skyldleiki rímnanna við löng evr-
ópsk frásagnarkvæði, eðlisóskyld sagnadönsum, er meiri en svo.
Þessa ályktun má styrkja enn fremur með því að bera saman frá-
sagnaraðferðir og frásagnargerð rímna og sagnadansa en hér
verður ekki lengra farið út í þá sálma. Skyldleiki rímna og drótt-
kvæða er vitaskuld óumdeilanlegur að vissu marki en þó minni
en menn liafa löngum gert ráð fyrir. Þessar kveðskapargreinar
eru sín hvoru megin við þau landamæri sem liggja milli nor-
rænna kveðskaparhefða af germönskum rótum og þeirrar evr-
ópsku hefðar sem rís með trúbadúrum og helst óslitin fram á
okkar daga.
Rímnaskáldin fyrstu komu sér upp aðferð til að segja sögu
sem var íslendingum nýstárleg en reyndist henta vel þeim sam-
félagsháttum og viðhorfum til lífs og listar sem hér mótuðust
eftir lok þjóðveldisaldar, ef marka má langlífi þessarar kvæða-
greinar. Sagan er sögð í bundnu máli, meira að segja rígbundnu,
henni er skipt í þætti sem eru hæfilega langir til að áheyrendur
þreytist ekki um of, og við kaflaskipti gefur sögumaður sér
tíma til að rabba við áheyrendur sína, einkum um ástamál.
Sagan er kveðin og hefur það sjálfsagt ráðið miklu um langlífi
og rótfestu þessarar frásagnaraðferðar.