Skírnir - 01.01.1976, Side 218

216 SVEINBJÖRN RAFNSSON SKÍRNIR
hefur komið út í umsjá Ólafs Halldórssonar eftir öllum höfuð-
handritum með viðamiklu lesbrigðasafni árin 1958 og 1961.2
Enn vantar þó eitt bindi þeirrar útgáfu, þar sem gerð verður
grein fyrir skyldleikaafstæðum handrita. Ef útgáfa Ólafs Hall-
dórssonar er athuguð kemur þó í Ijós að Björn M. Ólsen gerði
sér ágæta grein fyrir lielstu handritaflokkum sögunnar þegar
árið 1893.3 Ekki hafa verið hraktar niðurstöður Björns að
Sturlubók og Hauksbók hljóti að draga dám af söguskoðun
þeirri sem skýrast kemur fram í AM 62 fol. og Flateyjarbók og
fjallar um kristni landnámsmanna og hvernig afkomendur þeirra
snerust til lieiðni.4'
Jón Jóliannesson benti á að Laxdæla saga væri háð Ólafs sögu
Gunnlaugs, en í Laxdælu væri þó ekki kunnugt um kristni Auð-
ar djúpúðgu. Taldi Jón það benda til þess að Auður hafi ekki
verið talin kristin í Ólafs sögu Gunnlaugs.5 Þessar ábendingar
Jóns eru léttvægar, Ólafs saga Gunnlaugs þarf alls ekki að hafa
verið notuð til hins ýtrasta í Laxdælu. Röksemdin verður einskis
nýt þegar Jón viðurkennir öðrum þræði að Laxdæla styðjist við
forna Landnámugerð eins og Björn M. Ólsen sýndi fram á.6
Jakob Benediktsson drepur á að orðalag og stílsatriði sem
Björn M. Ólsen benti á og þótti merki um þýðingu úr latínu
séu „næsta valt einkenni til þess að eigna Gunnlaugi ákveðna
texta.“r Rétt er það, enda hefur hvorki Björn M. Ólsen né ég
haldið því fram að latína heyrði Gunnlaugi Leifssyni einum til.
Umræðan um þessi mál er blæbrigðaríkari en svo að einfaldanir
af þessu tagi megi viðgangast í fræðiritum. Það er löngu ljóst
að ritandi íslendingar á tólftu, þrettándu og fjórtándu öld voru
undir latneskum stílsáhrifum þegar þeir rituðu á íslensku, og
því þarf íslenskur texti með latínukeim ekki að vera þýðing
úr latínu.
Hitt er ekki rétt að ég vilji „ekki hafna þeim ályktunum sem
Björn M. Ólsen dró af þvílíkum dæmum", eins og Jakob Bene-
diktsson telur.8 Ég hef t. d. í riti mínu efast um að orðmyndin
„segist“ sé merki um þýðingu á latínunni „dicitur". Þá nefni ég
einnig að margt af því sem Björn telur latínuskotið í frásögn-
inni um Auði djúpúðgu í Sturlubók og Ólafs sögu þurfi ekki
nauðsynlega að vera þannig vegna þýðingar úr latínu. Afstaða