Skírnir

Volume

Skírnir - 01.01.1982, Page 166

Skírnir - 01.01.1982, Page 166
164 ÞÓR WHITEHEAD SKÍRNIR ekki frá okkur Þórarni komið, en spyrja má, livort Gunnar hefði getað óskað eftir trausti, fulltingi, samúð og vináttu stjórnvalda, sem hann var fullkom- lega andsnúinn? Grein Gunnars í Þjóðinni er einmitt besta heimildin um tvíbenta afstöðu hans og mig furðar að Sigurður skuli ekki koma auga á það. „Vináttu-sambúð" Islendinga við Þýskaland átti að áliti Gunnars að hvíla á þjóðernishyggju og andstöðu við kommúnista. Þetta voru þær „taug- ar“ sem hann sjálfur lét ráða afstöðu sinni til þýskra nasista samkvæmt Þjóðargreininni. Sigurði hefði verið nær að vísa til þess, að Gunnar hefði misskilið utanríkisstefnu nasista, eins og margir lýðræðissinnar höfðu gert fram að átökunum um Tékkóslóvakíu. Gunnar hélt, að þýskir nasistar væru í krossferð gegn alþjóðlegum kommúnisma og sá „þátturinn í baráttu Þýska- lands" væri „miklu sterkari heldur en einræðiskenningar þess og andstaðan gegn lýðræðinu“.lO Hann leit á einræðiskenningu nasista sem heimilisböl Þjóðverja og óviðkomandi samskiptum þeirra við önnur ríki. A þessum for- sendum lagði hann til, að Islendingar leituðu verndar hjá Þjóðverjum gegn sameiginlegum fjendum, bolsum og sósíalistum. Með því hafði hann ekki lagt blessun sína yfir stjórnarfar nasista í Þýskalandi. A það er engin dul dregin í bók minni, þótt annað megi skilja á skrifum Sigurðar Líndals. í bókinni segir: Aftur á móti hafnaði Gunnar algjörlega nasismanum í grein sinni, með því að íslendingar ættu ekki til „þann hernaðaranda, þá blindu hlýðni og löngun til að láta skipa oss og segja fyrir verkum, sem er undanfari og frumskilyrði einræðisins". Tillaga hans um, að Islendingar styddust jöfnum höndum við stórveldin tvö, var sett fram í anda „raunsæis“. Valdahlutföllin í álfunni höfðu breyst, og Þjóðverjar stóðu nú jafn- fætis Bretum. Af þeim sökum taldi Gunnar eflaust óvarlegt að mis- muna rnjög stórveldunum. Tryggast væri að láta þau bæði ábyrgjast sjálfstæði Islands.il Þannig voru aðstæður 1938—39. Hitler hafði raskað valdajafnvæginu og ógnaði öllum ríkjum álfunnar stórum og smáum. Sá var vandi íslendinga jafnt og annarra þjóða, þótt Sigurður leiði það hjá sér, þegar hann ræðir hlut þeirra Gunnars Thoroddsens, Páls Torfasonar og Werners Gerlachs, sem ekkert eiga annað sameiginlegt en það að koma við sögu í Ófriði í aðsigi. Allir þeir, sem vilja sjá, geta séð, hve byltingarkennt það var að ætla að leita „trausts og fulltingis" hjá ríkisstjórn Adolfs Hitlers í árslok 1938. Nas- istar höfðu þá hertekið tvö nágrannaríki Þýskalands og voru á góðri leið með að draga álfuna inn í nýtt ófriðarbál með yfirgangi sínum. Á þessum tímamótum hvatti Gunnar Thoroddsen til þess, að þjóðin yrði sér úti um „aukna tryggingu" fyrir sjálfstæði landsins, leitaði til þeirra afla, sem friðn- um ógnuðu, og bæði þau um að vernda fullveldið með Bretum. Sigurður Líndal segist ekki sjá, að neinn „marktækur munur" hafi verið á afstöðu Gunnars og annarra forvígismanna lýðræðisflokkanna. Hann þykist ekki greina þann reginmun, sem var á því að gæta hófs í blaðaskrifum um þýska nasista og leita til þeirra um að verja fullveldið og bjóðast til að miða
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164
Page 165
Page 166
Page 167
Page 168
Page 169
Page 170
Page 171
Page 172
Page 173
Page 174
Page 175
Page 176
Page 177
Page 178
Page 179
Page 180
Page 181
Page 182
Page 183
Page 184
Page 185
Page 186
Page 187
Page 188
Page 189
Page 190
Page 191
Page 192
Page 193
Page 194
Page 195
Page 196
Page 197
Page 198
Page 199
Page 200
Page 201
Page 202
Page 203
Page 204
Page 205
Page 206
Page 207
Page 208
Page 209
Page 210
Page 211
Page 212
Page 213
Page 214
Page 215
Page 216
Page 217
Page 218
Page 219
Page 220
Page 221
Page 222
Page 223
Page 224
Page 225
Page 226
Page 227
Page 228

x

Skírnir

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Skírnir
https://timarit.is/publication/59

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.