Skírnir

Ukioqatigiit
Ataaseq assigiiaat ilaat

Skírnir - 01.01.1982, Qupperneq 213

Skírnir - 01.01.1982, Qupperneq 213
SKÍRNIR RITDÓMAR 211 lesendakannana sem Olafur Jónsson fjallar um í bók sinni: I'ær leiðrétta ranghugmyndir um stéttlausa og óskipta menningarheild á íslandi og auka skiining okkar á breyttu gildi íslenskrar bókmenningar á síðustu tímum. En jafnframt sýna þær óvefengjanlega fram á að bókin skipar óvenju háan sess meðal landsmanna. Hún hefur ekki vikið fyrir öðrum og aðgangsharð- ari fjölmiðlum eins og raun virðist í nágrannalöndum okkar. Hér er enn mikið lesið, bóklestur er almenn siðvenja og bókaeign meiri en gengur og gerist með grönnum okkar. Kannanirnar leiða allar í ljós að íslendingar eru réttnefnd bókapjóð. Hitt er svo annað mál að þeir nota bókmenntir á svip- aðan hátt og gerist annars staðar. íslendingar geta fremur hreykt sér af magni en gæðum. Eins og getur að framan er greinileg fylgni með bókmenntalegri háttsemi og stéttarstöðu, cins og hún verður ráðin af menntun og starfi, í Iesenda- könnunum þeim sem Ólafur fjallar um. Samanburðarathugun hans leiðir þó í Ijós að við einföldunum er hætt. Leshóparnir skara hver annan og vensl þeirra eru flóknari en virðist við fyrstu sýn: Þetta ber að sama brunni sem áður hefur verið sagt, að varasamt sé að mikla fyrir sér smekkmun eða annan mun á leshópum skáld- bókmennta og skemmtibókmennta eins og þeim hefur verið lýst hér. í verki hygg ég að leshóparnir A og B spanni að minnsta kosti fjóra aðgreinilega leshópa, frá tiltölulega vandlátum lesendum ýmislegra viðurkenndra skáldbókmennta til lesenda sem einkum eða einvörð- ungu gefa sig að tiltölulega fábreyttum, einhæfum bókakosti í afþrey- ingarskyni sem að langmestum hluta eru þýddar skáldsögur. (86-87) Athugun Ólafs leiðir í ljós að vandlátir fagurkerar og eindregnir lesendur „fagurbókmennta" eru tiltölulega fáir í leshóp B. Sömuleiðis að á meðal lesenda „skemmtibókmennta" eru tiltölulega fáir sem einungis lesa „úrkast- ið“, þ.e. „sjoppubókmenntir" svokallaðar. Megnið af lesendum virðist sam- kvæmt þessu statt einhvers staðar á milli ,,jaðarhópanna“. Ályktanir Ólafs eru býsna sennilegar og leiða í ljós að allar einfaldar orsakaskýringar eru hæpnar. Eitthvað hefur borið á að menn hafi ímyndað sér vélrænt samhengi á milli stéttarstöðu og bókmenntaneyslu. Samkvæmt því ákvarðar samfélags- legt hlutskipti manna bókaval og lestrarhátt þeirra algerlega: Ómenntað lágstéttarfólk les ómerkar „afþreyingarbókmenntir" til að flýja ömurlegan veruleika í draumheim þar sem óskirnar rætast, millistéttar- og yfirstéttar- fólk les „fagurbókmenntir" sér til þroska og andlegrar nautnar. Hvortveggja er vafalaust fyrir hendi en athugun Ólafs sýnir að lestrarhættir hópanna eru flóknari en sýnist. Því miður staðnæmist hann við ágiskanir einar í þessu efni og fer skammt út í þá sálma að hvaða gagni bóklestur komi lesendum, hver séu raunveruleg samskipti texta og lesanda. Enda gefa kannanirnar kannski ekki tilefni til langs máls þar um. En ritgerð Ólafs gefur vísbendingu um að greining norska fræðimannsins óystein Norengs á mismunandi lestrarháttum eigi að verulegu leyti við hér- lendis. Norðmaðurinn skiptir neyslunni í þrjá neysluhætti en tveir þeirra
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180
Qupperneq 181
Qupperneq 182
Qupperneq 183
Qupperneq 184
Qupperneq 185
Qupperneq 186
Qupperneq 187
Qupperneq 188
Qupperneq 189
Qupperneq 190
Qupperneq 191
Qupperneq 192
Qupperneq 193
Qupperneq 194
Qupperneq 195
Qupperneq 196
Qupperneq 197
Qupperneq 198
Qupperneq 199
Qupperneq 200
Qupperneq 201
Qupperneq 202
Qupperneq 203
Qupperneq 204
Qupperneq 205
Qupperneq 206
Qupperneq 207
Qupperneq 208
Qupperneq 209
Qupperneq 210
Qupperneq 211
Qupperneq 212
Qupperneq 213
Qupperneq 214
Qupperneq 215
Qupperneq 216
Qupperneq 217
Qupperneq 218
Qupperneq 219
Qupperneq 220
Qupperneq 221
Qupperneq 222
Qupperneq 223
Qupperneq 224
Qupperneq 225
Qupperneq 226
Qupperneq 227
Qupperneq 228

x

Skírnir

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Skírnir
https://timarit.is/publication/59

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.