Skírnir

Ukioqatigiit
Ataaseq assigiiaat ilaat

Skírnir - 01.01.1982, Qupperneq 215

Skírnir - 01.01.1982, Qupperneq 215
SKÍRNIR RITDÓMAR 213 inu. Fyrr en þá var í rauninni engum höfundi auðið að gefa sig að leik- ritun sem aðalviðfangsefni í skáldskap. En að vísu er það ræktarleysi í meira lagi við helsta leikritaskáld samtímans, hinar nýju leikbókmenntir og við leikhúsið sjálft, ef ekki verður brátt undinn bugur að því að gera lesendum leikrit Jökuls Jakobssonar aðgengileg og varðveita þau í varan- legri mynd sinni í bókum. Það er vitað um Jökul að hann lagði einatt mikið traust á vinnuna í leik- húsinu að leikritum sínum. Að minnsta kosti sum þeirra tóku verulegum breytingum, fengu varanlegt mót á tefingum þeirra í samvinnu við leik- stjóra og leikhópinn hverju sinni. Aftur á móti virðist hann ekki hafa hirt um að halda leikritunum til haga í endanlegri gerð. Af því leiðir að minnsta kosti sum leikrit hans, og þar á meðal einhver hin helstu, eins og SumariÖ 37, Klukkustrengir og Sonur skóarans og dóttir bakarans, hafa ekki varð- veist nema í misjafnlega frágengnum leikhúshandritum, og orkar þá margt tvímælis um endanlega gerð textans, orðræðunnar sjálfrar og sviðs- og leik- lýsinga. Það má sjá í formála Fríðu Sigurðardóttur fyrir bók hennar um leikrit Jökuls að hún hefur haft ærið erfiði að komast yfir og gera sér grein fyrir „réttum texta" leikritanna (7—8). Þeim mun undarlegar horfir við, nú þegar leikrit Jökuls Jakobssonar eru tekin til rækilegrar rannsókn- ar, að af bókinni verður ekki ráðið að höfundur hennar hafi sjálf séð eitt einasta þeirra á leiksviði. Fríða Sigurðardóttir tekur það að vísu skýrt fram í fyrsta kafla bókar sinnar að hún sé ekki að fjalla um leikritin sem leiksviðsverk sér í lagi heldur sem hver önnur skáldrit, bókmenntir: „Hér er ekki verið að skrifa um sýningar þessara leikrita, heldur fyrst og fremst um texta þcirra sem leikrænna skáldverka, merkingu þeirra og hugmyndir og þá lífssýn, sem þau birta,“ segir hún (14). En það er annar handleggur, sem Frxða ræðir ekki, hvort unnt sé með hægu móti að gera slíkan greinarmun leikrits og leik- sýningar þar sem fjalla skal um leikbókmenntir. Ræðst ekki merking, hug- myndir, lífsýn leikritanna beinlínis af leikrænum möguleikum og úrkost- um sem textinn jafnharðan geymir og tekur á sig endanlega mynd fyrir sjónum okkar á sviðinu? Eða í huga okkar á meðan við lesum. Er ekki bók- menntalegt og leikrænt gildi í meginatriðum samt og jafnt? Litlu fyrr í inngangskaflanum gerir Fríða Sigurðardóttir grein fyrir skoð- un sinni á greinarmun skáldsögu og leikrits og þar með eðli leikbókmennta. Hún segir: Skáldsagnahöfundur hefur mun frjálsari hendur við samningu verks síns en leikritahöfundurinn, sem verður að afmarka efni sitt við ákveðinn flutnings- eða sýningartíma verksins og þá möguleika, sem leiksviðið gefur. Hinn epíski sögumaður er horfinn úr leikritinu líkt og í skáldsögu, þar sem svonefndri hlutlægri frásagnaraðferð er beitt. Slík frásagnaraðferð er einnig nefnd epísk-dramatísk frásögn, þar eð höfundur leitast við að sýna söguna með því að láta persón- ur hennar birtast í gegnum orð og gerðir, en reynir að hverfa sjálf-
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180
Qupperneq 181
Qupperneq 182
Qupperneq 183
Qupperneq 184
Qupperneq 185
Qupperneq 186
Qupperneq 187
Qupperneq 188
Qupperneq 189
Qupperneq 190
Qupperneq 191
Qupperneq 192
Qupperneq 193
Qupperneq 194
Qupperneq 195
Qupperneq 196
Qupperneq 197
Qupperneq 198
Qupperneq 199
Qupperneq 200
Qupperneq 201
Qupperneq 202
Qupperneq 203
Qupperneq 204
Qupperneq 205
Qupperneq 206
Qupperneq 207
Qupperneq 208
Qupperneq 209
Qupperneq 210
Qupperneq 211
Qupperneq 212
Qupperneq 213
Qupperneq 214
Qupperneq 215
Qupperneq 216
Qupperneq 217
Qupperneq 218
Qupperneq 219
Qupperneq 220
Qupperneq 221
Qupperneq 222
Qupperneq 223
Qupperneq 224
Qupperneq 225
Qupperneq 226
Qupperneq 227
Qupperneq 228

x

Skírnir

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Skírnir
https://timarit.is/publication/59

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.