Skírnir - 01.09.2000, Side 106

342
JÓN SIGURÐSSON
SKÍRNIR
„þaninn af innri mótsögnum" og „glóandi ákafur" eins og Hall-
vard Lie kaus að orða það.74 Fróðlegt er að bera Egil saman við
önnur skáld og hefur Bjarni Einarsson fjallað rækilega um sér-
stöðu Egils og Egilssögu meðal skáldasagnanna. Aðrar skáldasög-
ur fjalla um óhamingjusama ást skáldsins á konu sem er öðrum
manni gefin, og skáidið er vingull í lífi sínu. Um sögu Egils og
ástaskáldskap hans gegnir sannarlega allt öðru máli, en dýpt og
hiti tilfinninganna, sálarstríðið og umbrotin eru hreint ekki
minni.75
VL
Svo sem fram hefur komið og margir hafa áður fjallað um skipta
ásýnd, útlit og jafnvel skapbrigði og svipbrigði talsverðu máli í
Egilssögu, jafnt sem almenn tákn með almenna tilvísun og einnig
á sérstæðan hátt í einstökum atvikum í sögunni. Má þar nefna ann-
ars vegar andstæðurnar í ættinni og hins vegar framkomu Egils við
hirðina eftir fall Þórólfs. Hafa verður enn og aftur í huga að rétt
viðurkenning konungs eftir fall Þórólfs og fullar mannbætur skiptu
sköpum fyrir Egil í stöðugri viðleitni hans og fyrir ætt hans, og
kjarni málsins er sá að Egill er stöðugt að berjast fyrir einmitt
þessu.76 Þess vegna er lýsingin í 55. kafla á Agli eftir fall Þórólfs ef
til vill þungamiðjan - kjarninn í allri Egilssögu - jafnvel ekki síð-
ur mikilvæg en Höfuðlausn, Sonatorrek og elliskeiðið. Með lýs-
ingunni í 55. kafla verða þau skil í sögunni miðri að Egill tekur alla
athyglina sem aðalhetja sögunnar. Þetta orðar Peter Hallberg
þannig að „Egill gengur fram í öllum áhrifamætti sínum albúinn
loks til að beina að sér allri athyglinni í verkinu.“77
Varðandi útlit Egils hafa menn sérstaklega vikið að tengingu
Kveld-Úlfsættarinnar við úlfinn, dýrið sem tákn með nafninu.78
Almennt var talið að skaplyndi og manngerðir, samfélagsstaða og
breytni ættu sér hliðstæður og tilvísanir í dýraríkinu. Eru mörg
74 Sigurður Nordal 1924 (útg. 1942): 115-17. Hallvard Lie 1956: 521-22.
75 Bjarni Einarsson 1961, 1975. McTurk 1997.
76 Wallén, Grotvedt og Magnús Már Lárusson 1956.
77 Peter Hallberg 1969: 68.
78 Hermann Pálsson 1994 a. Einar Ól. Sveinsson 1965: 152-54.