Skírnir - 01.09.2000, Side 220

456
RÓBERT H. HARALDSSON
SKÍRNIR
niðri sigrar sjálft karlmennskuhlutverkið og vestræn fjölskyldugerð.
Þegar það hefur gerst getur ofbeldinu lokið og hetjurnar tvær gengið
saman inn í sólarlagið. (396)
Hér er margt fullyrt og stóru orðin ekki spöruð. Mikið vantar þó á að Jón
Yngvi hafi sýnt það sem hann vonast til að hafa sýnt. Eg sé t.d. ekki
hvernig þessi kvikmynd staðfestir gagnkynhneigð (eða staðfestir gagn-
kynhneigð) og ekki fæ ég heldur séð að Jón Yngvi hafi sýnt fram á það.
Hann virðist hér hafa í huga vinskap félaganna Joes (Bruce Willis) og Dix
(Damon Wayans) sem eflist eftir því sem þeir rata í erfiðari mannraunir; í
neðanmálsgrein vísar hann a.m.k. til þeirrar skoðunar „að heimur félaga-
myndanna byggir ekki síst á afneitun samkynhneigðar [svo] þrár“ (392).
Þetta er langsótt og reyfaralegt. E.t.v. hefði þó mátt rökstyðja þetta með
greiningu á myndinni; Joe spyr Dix t.d. hvort hann sé hommi þegar Dix
lýsir því að Joe hafi rétt vaxtarlag fyrir iðkun bandarísks fótbolta.24 Jón
Yngvi nefnir þetta ekki en leggur hins vegar mikið upp tir lokaatriðinu
sem hann segir að innsigli bræðralag Joes og Dix með því að afmarka þá
frá öðrum sem læriföður og lærisvein, leggja áherslu á hollustu og siða-
lögmál skáta (ávallt viðbúinn):
Þetta er morgunljóst þegar þeir ganga á brott leið hinnar einmana
hetju inn í sólarlagið. Þeir syngja ekki: „Ég er einmana kúreki fjarri
heimabyggð," heldur fara með sameiginlegan svardaga um að vera
ávallt viðbúnir. Kjörorð skáta er síðasta setningin í myndinni og sú
síðasta í samtalinu. (392)
Vandinn við þessa greiningu er ekki eingöngu sá hversu langur röklegur
vegur er frá henni yfir í ályktunina um afneitun samkynhneigðar (og stað-
festingar gagnkynhneigðar), heldur og hitt hversu ónákvæm hún er. Það
er t.d. ekki ljóst að Dix ætli sér að gerast lærisveinn Joes. Hann segir ber-
um orðum að hann hafi ekkert vit á slíku starfi; auk þess langar hann
greinilega aftur í bandaríska fótboltann og er það áréttað í lokaatriðinu
þar sem hann heldur á fótbolta. Félagarnir fara heldur ekki með sameig-
inlegan svardaga um að vera ávallt viðbúnir. Eins og sjá má ef samtal
þeirra er skoðað - Jón Yngvi birtir það raunar á öðrum stað - er það ein-
ungis Joe sem segir þetta og segir að þetta séu sín einkunnarorð. Ýmislegt
annað er ónákvæmt í stuttri lýsingu Jóns Yngva á myndinni. Lítið dæmi:
„I fyrsta sinn sem [Joe] Hallenbeck birtist okkur er hann í gervi útigangs-
24 Vitaskuld væri þetta langsótt en þó a.m.k. tilraun. Spyrja má hvort myndin
hafni ekki líka mökum með því sem dautt er og dýrum úr því að Joe hendir
gaman að kynlífi með dauða íkornanum en fer síðan til konunnar sem er lifandi
homo sapiens.