Skírnir - 01.09.2000, Qupperneq 231

SKÍRNIR
AÐ SJÁ KVIKMYND
467
Kannski finnst áhorfendum Truman ekki vera raunverulegur maður
og til marks um það er sena þar sem maður klappar risavaxinni skjá-
mynd af sofandi andliti Trumans [birt er mynd af þessum manni á
spássíu]. Á myndinni minnir Truman á sofandi hval, nokkurs konar
Keikó. Áhorfendur eru veruleikasljóir þar sem þeir eru ónæmir fyrir
eymd Trumans. (272)
En atriðið sem Sigríður tilgreinir hér er augljóslega ekki til marks um
neitt af þessu. „Maðurinn", sem hún vísar á en nafngreinir ekki, er enginn
annar en Christof (Ed Harris), sjálfur skapari þáttaraðarinnar! Það er
hann sem leggur hönd sína að andlitsmynd Trumans og virðist þannig tjá
ástúð sína á honum28 og auðvitað efast hann ekki um raunveruleika
Trumans: Hann leggur áherslu á að Truman sé ósvikinn („there is nothing
faked about Truman himself"). Auk þess eru áhorfendur ekki veru-
leikasljóir í þeim skilningi að þeir séu ónæmir fyrir eymd Trumans: Þeir
standa á öndinni af samúð.29
Að mínum dómi hafa höfundar The Truman Show engar áhyggjur af
hinu heimspekilega vandamáli hvort myndir fangi raunveruleikann eða
hinn sanna heim. Sigríður er hins vegar svo upptekin af þessu vandamáli
að hún sér ekki kvikmyndina. Sigríður spyr:
Truman tekst að fletta ofan af blekkingu tilveru sinnar. En finnur
hann hinn sanna heim? Christof segir við hann: „Það er ekki meiri
sannleikur þarna úti en í heiminum sem ég hef skapað handa þér.“
Með þessari staðhæfingu gerist Christof málsvari kenninga Virilios,
sem segir að atburðir eigi sér ekki stað, við fáum einungis myndir af
þeim. Christof játar skilyrðislaust að myndir séu tilbúningur, túlkan-
ir og þar af leiðandi tálsýnir og því muni Truman ekki finna meiri
sannleika þarna hinum megin en í sýndarheimi Seahaven. Munurinn á
Christof og Virilo [svo] er sá að Virilo [svo] er bölsýnn vegna þessa
ástands en Christof vill notfæra sér það út í æsar. (272)
Vandinn við þetta er sá að Christof minnist ekki einu aukateknu orði á
myndir, hvað þá að hann játi skilyrðislaust að myndir séu tilbúningur. Og
hann segir ekkert um túlkanir eða tálsýnir. Þegar hann segir við Truman
að það sé ekki meiri sannleikur þarna úti en í heiminum sem hann hafi
28 f þau þrjú skipti sem einhver snertir skjámynd af Truman (Christof tvisvar og
Sylvía einu sinni) er það gert til að tjá ástúð.
29 Sigríður sjálf er nýbúin að benda á að þeir finni til með Truman. Það eru orð að
sönnu. En hún bendir á að „enginn nema Sylvia reynir að leysa hann úr álög-
um [...]“ (271-72). Þetta er ekki rétt. í myndinni er stutt samantekt um þá sem
reynt hafa að frelsa hann í áranna rás og einnig má skoða endurkomu pabba
hans á sviðið í því ljósi.