Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1991, Side 22

20
MÚLAÞING
að í öllum handritum sögunnar standi að Hrafnkell hafi riðið upp eftir
Fljótsdalshéraði, en, segir Jón Jóhannesson og vísar til Safns til sögu
íslands: Hrafnkell gat ei sé dalinn úr héraðinu. (ÍF XI, 98). Hann bætir
við: Sama villa kemur víðar fyrir í handritunum og mun sprottin af því,
að rangt hefir verið lesið úr skammstöfuninni Fljótsdalsh. Leiðrétt-
ingin getur varla orkað tvímælis, með því að síðar sést að höf. hefir
kunnað góð skil á heiðinni. (ÍF XI, 98).
í Safni til sögu íslands segir Sigurður Gunnarsson um þetta atriði: úr
héraðinu gat hann hvergi séð Hrafnkelsdal, nema söguritarinn telji
heiðina með héraðinu. (SG 1886, 454). Mér virðist í þessu tilviki lang-
líklegast að höfundur sögunnar telji heiðina með héraðinu, enda eðli-
legt að þar á milli séu ekki gerð skýr mörk á þeim tíma er byggð teygð-
ist inn um öll öræfi. Það virðist því of mikil smámunasemi að breyta
texta af þeim sökum að Hrafnkell hafi ekki getað séð dalinn úr hérað-
inu, heldur aðeins af heiðinni. En einnig þessi breyting er á vanþekk-
ingu byggð. Sé smámunaseminni haldið, vita staðkunnugir menn að
Hrafnkelsdalur sést ekki heldur af Fljótsdalsheiði. Nokkurn veg þarf
að fara eftir að hinni eiginlegu Fljótsdalsheiði sleppir, um Rana og
Vaðbrekkuheiði, uns sést niður í Hrafnkelsdal.
í öðrum kapítula sögunnar segir á þessa leið samkvæmt útgáfu
íslenzkra fornrita:
Fljótsdalsheiðr er yfirferðarill, grýtt mjök ok blaut, en þó riðu þeir
feðgar jafnan hvárir til annarra, því at gott var í frændsemi þeira. Hall-
freði þótti sú leið torsótt ok leitaði sér leiðar fyrir ofan fell þau, er
standa í Fljótsdalsheiði. Fekk hann þar þurrari leið ok lengri, ok heitir
þar Hallfreðargata. Þessa leið fara þeir einir, er kunnugastir eru um
Fljótsdalsheiði. (ÍF XI, 99).
í athugagrein segir Jón Jóhannesson: í þessum kafla frá greinar-
skilum nefna öll handrit alls staðar Fljótsdalshérað, en af frásögninni
á 128-129 bls. sést, að hér hlýtur að vera átt við Fljótsdalsheiði og er
textinn leiðréttur eftir því, enda kemur lýsingin þá betur heim við stað-
hætti. Hin torsótta leið, sem hér er nefnd, er auðsælega Bessagötur.
Nafnið Hallfreðargata hefir eigi varðveitzt, en hún hefir legið ofar (c:
innar) yfir heiðina, e.t.v. upp frá Kleif. Fellin munu vera Eyvindar-
fjöll, og eru þau eigi nafngreind hér, af því að þau fengu ekki nafn fyrr
en síðar að tali sögunnar, (ÍF XI, 99).
Frásögnin á bls. 128-129 sem útgefandi vitnar til segir frá för
Eyvindar Bjarnasonar yfir Fljótsdalsheiði og er á þessa leið:
Þá er fyrir þeim önnur mýrr, er heitir Oxamýrr. Hon er grösug