Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1991, Page 75

MÚLAÞING
73
Um verslun Örum og Wulff, sem starfaði á Vopnafirði í rúma öld,
mætti margt segja, en á fátt eitt verður hér drepið. Hún var svo að
segja einvöld um alla verslun á Vopnafirði mestan hluta 19. aldarinn-
ar. Að vísu sigldu lausakaupmenn (spekulantar) til Vopnafjarðar að
sumrinu og versluðu í skipum sínum á höfninni og þótti oft gott við þá
að versla, en sú verslun var þó hverfandi lítil.
Seint á 19. öld hófu tveir kaupmenn verslun á Vopnafirði, þeir
Jakob Helgason, sem seinna varð pöntunarfélagsstjóri á Vopnafirði og
Vigfús Sigfússon frá Sunnudal. Þetta voru vinsælir og dugandi menn,
og versluðu nokkuð, þó þeir hefðu ekki fasta viðskiptamenn. Þeir
höfðu ekki aðstöðu til að taka á móti sláturfé á haustin, þess vegna
gætti þeirra fremur lítið. Verslunarstjórar Örum og Wulffs voru þeim
líka þungir í skauti, sérstaklega varð Jakob Helgason fyrir barðinu á
Valdimar Davíðssyni. Jakob vildi fá útmælda lóð til verslunar yst á lóð
Örum og Wulffs, en sú verslun átti alla lóð, sem lá að sjó í kauptúninu,
en var neitað um það. Jakob krafðist þá, að sýslumaður N-Múlasýslu
mældi sér út umbeðna lóð og byggði kröfu sína á landshöfðingjabréfi
dags. 20. 12. 1883. Einar Thorlacius sýslumaður varð við þessari kröfu
Jakobs, og 25. 4. 1884 mældi hann út 20 álnir af lóð Örum og Wulffs,
og skyldi Jakob greiða versluninni 30- kr. á ári í lóðargjald.
Þessari útmælingargjörð mótmælti Valdimar Davíðsson f.h. verslun-
arinnar. Lagði hann málið undir dómsúrskurð í héraði og krafðist
þess, að Jakobi Helgasyni yrðu óheimiluð öll afnot af hinu útmælda
svæði, ennfremur yrði Jakob látinn greiða skaðabætur eftir óvilhallra
mati ásamt málskostnaði. Valdimar byggði kröfu sína á því, að versl-
unin þyrfti að nota þetta svæði, til að byggja þar fiskihús og fiskireit til
fiskþurrkunar.
í aukarétti N-Múlasýslu, 29.8. 1885, var kveðinn upp svohljóðandi
dómur í þessu máli:
Því dæmdist rétt vera:
Hinn stefndi, Jakob Helgason kaupmaður, á að hafa rétt til að halda
grunni þeim til verslunarafnota sem honum með útmælingu gjörðri 25.
4. 1884 var úrskurðaður af lóð verslunarfélagsins Örum og Wulffs á
Vopnafirði, en án allrar tryggingar framvegis. Að öðru leyti eiga máls-
partar hvor fyrir annarra kærum sýknir að vera. Málskostnaður falli
niður.
Þessum héraðsdómi áfrýjaði Valdimar Davíðsson f.h. Örum og
Wullfs á Vopnafirði til Landsyfirréttarins í Reykjavík, og var héraðs-
dómurinn dæmdur ógildur þann 8. 4. 1887.