Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1991, Page 124

122
MÚLAÞING
greinir einnig „þingin Eiða“ og Tungu
kringvafða vötnum.
Enn er því ósvarað hvenær hætt var
að nota nafnið Útmannasveit og
Hjaltastaða(r)þinghá tekur við, en til
bráðabirgða mætti hugsa sér að það
hefði að lokum sigrað vegna þess að
það var ótvíræðara og þrengra en
Útmannasveit, var sveitar- eða
hreppsnafn.
Líka er því ósvarað hvenær farið
var að kalla „þingin Eiða“ Eiðaþing-
há.
Skyldu þessi nöfn ekki hafa tekið
við um það leyti sem hinum forna
Vallnahreppi var skipt — um 1700? —
Á.H.
„Rauða“-Jónserfi
-Páll skáld Ólafsson orti níð um Jón
Jóhannesson látinn. Móðir hans bað
mig um svar eða frændur hins látna —
og eftirmæli. Orti ég það í anda
móður Jóns.
Óþarft sýnist af honum Páli
að yrkja níð um dána menn.
Þótt hann tíðum margt vel máli,
maðurinn hefur efni tvenn.
Hrifinn grimmu heiftar báli
hreyfir hann svarta litnum enn.
„Rauða-Jóni“ reistan varða
rekkurinn hefur ljótan þó.
Eftir mæðu- hérvist harða
hvíla fékk hann loks í ró.
Er á hausti hann áður jarða
öldur náðu í djúpum sjó.
Lengi hann af lygum rauður
lastaður af mörgum var.
Hrakinn, níddur, hæddur, snauður,
hann það eftir mætti bar.
Hví má ’ann þá ei hvíla dauður
hér án dóms í köldum mar?
Ólst hann upp við óréttlæti
allt of litla vinsemd fann.
Ýmsir við honum ypptu fæti
ei þó mjög til saka vann.
Er þá von þau atlot bæti
ungan mann og fáráðan?
S.S.
Höfundur þessa ljóðs og inngangs-
orða er Sigfús Sigfússon þjóðsagnarit-
ari. Um Rauða-Jón og „eftirmæli"
Páls Ólafssonar um hann er grein í
Múlaþingi 16 bls. 215. — Á.H.
Spaug frá 19. öld
úr syrpum Sigmundar Longs
„Fullgott handa Klúku-Manga. “
í tíð séra Páls Magnússonar, sem
var prestur á Valþjófsstað frá 1760-
1788, var unglingsmaður í Klúku, sem
Magnús hét og í daglegu tali kallaður
Klúku-Mangi. Hann var málhvatur og
ókærinn ef svo bar undir. Oft kom
hann að Valþjófsstað og sat stundum
inni hjá prófastinum og á tali við
hann. Einu sinni á laugardaginn fyrir
páska er Magnús sem oftar staddur á
Valþjófsstað og inni hjá séra Páli.
Sátu þeir sinn hvorum megin við mat-
borð og voru eitthvað að tala saman.
Þetta var um miðdagsmatartíma, og
var borinn inn matur handa prófast-
inum og settur hér um bil á mitt
borðið. Það var nýsoðið hangiket og
pottbrauð með fleiru. Prestur fór ekki