Jón á Bægisá - 01.12.2006, Blaðsíða 101

Tójralaknirinn Francisco Martín
að innfæddir myndu birtast morguninn eftir ásamt fjölda stríðsindíána og
drepa þá alla. Var það ekki einmitt á þessum slóðum sem innfæddir höfðu
fyrirkomið þremur Spánverjum úr flokki Vascuna nokkrum vikum fyrr?
Smám saman lét meirihluti Spánverjanna sannfærast um að óskynsamlegt
væri að álykta að frumbyggjar gætu verið góðlyndir og örlátir, færir um að
leggja á sig erfiði til þess eins að afla matar fyrir þá kristnu, án þess að illt
byggi þar undir. Þeir töldu líklegt að sjálfir hefðu þeir komið indíánunum
að óvörum og þeir gert sér upp góðvilja með það fyrir augum að drepa þá
við betra tækifæri.
Forsprakki hópsins lagði til „að binda indíánana sjö og hafa þá sem
matföng á ferðalaginu, til þess að þeir sem von var á dræpu ekki þá sjálfa
og legðu sér til munns“.9 Varla hafði hann sleppt orðinu en þeir gerðu sig
líklega að ganga til verks — bannið við mannakjötsáti hafði þegar verið brot-
ið og var þar með merkingarlaust.
En þeir voru of máttfarnir til að handsama hina ólánsömu frumbyggja.
Þeir náðu aðeins einum en þeim sem sneggri voru tókst að komast undan
sultarærðum mönnunum. Að því búnu héldu hermennirnir upp á hæð það-
an sem útsýni var yfir ársprænuna og biðu þess að innfæddir kæmu til baka
með matfongin eins og þeir höfðu lofað.
Þarna biðu þeir árangurslaust í fjórar stundir. Að öllum líkindum hafði
þeim sjö sem náðu að flýja gefist tími til að vara félaga sína við áformum
Spánverja. Þótti þeim síðarnefndu þá einsýnt að grunur þeirra ætti við rök
að styðjast og mölvuðu því vopnin sem indíánar höfðu skilið eftir og héldu
síðan niður að ársprænunni. Þar drápu þeir indíánann, skáru hann í stykki,
glóðarsteiktu og slógu upp veislu. Þetta kvöld urðu allir mettir10 og féllu í
djúpan svefn að einum undanskildum sem gat ekki sofið fyrir kvölum. Tvö
sársaukafull kýli höfðu blásið upp á annarri il Franciscos Martín og héldu
ekki aðeins fyrir honum vöku, heldur gerðu hann einnig ófæran til gangs.
Hann vissi mætavel hvaða örlög biðu hans. Næsta morgun, þegar flokkur-
inn hélt af stað, var hann skilinn eftir á lækjarbakkanum.
Honum tókst að skríða inn í skugga af tré þar sem hann beið þess
að verða hungurmorða, eða þá að innfæddir kæmu til að hefna sín vegna
9 Sama rit.
10 Trúlega hafa hugmyndir Spánverja á þessum tíma auðveldað þeim mannakjötsátið.
Margir þeirra álitu að indíánar væru ekki mannlegar verur, heldur tegund miðja vegu milli
manns og skepnu. Eftirfarandi athugasemd sleppur frá sjálfúm skrásetjaranum Gonzalo
Fernández de Oviedo í frásögn hans af ferðum Alfingers / Venesúela: „Þar tóku þeir fáeina
indíána, létu þá ganga á undan og bera gullið og aðra muni, því mikil þörf var á skepnum,
og sökum þess að hvorki voru þeir drepnir né kristnaðir né heldur gefið frelsi, voru þeir
teknir og skyldu notast sem burðardýr eða múlasnar og bera ránsfenginn og vegna þessa
voru þeir teknir...“
ö/ — í DAG HEYRA SÖNGGYÐJURNAR TIL ÞIN
99