Lifandi vísindi - 11.01.2016, Blaðsíða 9

Grasbítar Kjötætur
NÆRING
FO
RM
S
JÁ
AL
DU
RS

Lá
ré
tt

Ló
ðr
ét
t
Dýr á ferli um næ
tur
Dýr á ferli á dagin
n
8 Lifandi vísindi . 01/2016
DÝRAFRÆÐI Sagt er að augað sé gluggi
sálarinnar. Og ný rannsókn bendir til að
augun geti sagt okkur eitt og annað um
dýrin. Augað getur í mörgum tilvikum af-
hjúpað hvort dýrið sé rándýr eða bráð.
Vísindamenn við University of California,
Berkeley í BNA, hafa í samvinnu við kollega
sína við breska Durham-háskólann rannsak-
að augun hjá 200 landdýrum í viðleitni til
þess að ráða í hvort form sjáaldranna sé til
vitnis um stöðu dýranna í fæðukeðjunni.
Vísindamennirnir uppgötvuðu að dýr
með mjó lóðrétt sjáöldur – eins og t.d. refir,
krókódílar og slöngur – eru að jafnaði rándýr,
meðan dýr með lárétt sjáöldur – t.d. eins og
kindur og geitur – eru jafnan grasbítar og
möguleg bráð.
Það að rándýr séu yfirleitt með lóðrétt
sjáöldur stafar samkvæmt tölvulíkani sér-
fræðinganna af því að þetta bætir getu
dýrsins til að sjá í myrkri og eins að meta
fjarlægðir með nákvæmni, án þess að dýrið
þurfi að hreyfa höfuðið og þar með eiga á
hættu að afhjúpa nærveru sína.
Lárétt sjáöldur hafa einnig sitthvað til
síns ágætis: Þau gera grasbítunum kleift að
sjá mun breiðara sjónsvið. Þar með eru dýrin
fær um að vakta langtum stærra svæði og
fylgjast með því hvort rándýr sé að finna í
nágrenninu.
Ný bók hreinsar skítugt vatn
TÆKNI Hún líkist venjulegri bók en er langtum meira en það.
Hver síða í The Drinkable Book – drekkanlegu bókinni – er sía
sem hægt er að rífa út og hreinsa allt að 100 lítra af skítugu og
menguðu vatni svo það verði hreint og drykkjarhæft.
Bókin er afrakstur sérfræðinga við Carnegie Melon
University í Pittsburgh, BNA. Síurnar innihalda
nanóagnir úr silfri eða kopar sem drepa gerla þegar
vatnið er síað. Einfaldar leiðbeiningar eru prentaðar
á hverja síðu í bókinni sem eru ætlaðar íbúum í þró-
unarlöndum þar sem aðgangur að hreinu drykkj-
arvatni er af skornum skammti.
Þegar óhreinu vatni er hellt
yfir blaðsíðu í bakka síast
bakteríur burt.
Lóðrétt sjáöldur
veiða um nætur
Vísindamenn hafa dag og
nótt rannsakað 214 ólíkar
tegundir í dýragörðum og
í náttúrulegu umhverfi
þeirra og fundið skýrt
samhengi milli forms sjá-
aldra og stöðu dýrsins í
vistkerfinu.
LÓÐRÉTT
SJÁÖLDUR:
Er jafnan að finna hjá
rándýrum sem eru á
ferli bæði daga og
nætur, eins og t.d.
gaupunni.
LÁRÉTT
SJÁÖLDUR:
Er jafnan að finna hjá
grasbítum, eins og t.d.
kindum. Sjónsvið
þeirra breikkar svo að
dýrið geti frekar greint
rándýr út undan sér.
Augað afhjúpar innra eðli dýrsins
Formið á sjáaldri sýnir hvort dýrið er rándýr eða bráð.
Krókódíllinn hefur, líkt
og mörg rándýr, þröngt
og lóðrétt sjáaldur.
SHUTTERSTOCK
SH
U
TTERSTO
CK
PA
G
ED
RIN
KIN
G
PA
PER
NÝ ÞEKKING
Otrivin Comp, nefúði, lausn. Innihaldslýsing: Xýlómetazólínhýdróklóríð 0,5 mg/ml og ipratrópíumbrómíð. Ábendingar: Einkenni nefstíflu (þrútinnar nefslímhúðar) og nefrennslis af völdum kvefs. Skammtar og lyfjagjöf fyrir
fullorðna eldri en 18 ára: 1 úðun í hvora nös allt að þrisvar á sólarhring. Milli tveggja skammta skulu líða að minnsta kosti 6 klukkutímar. Ekki nota fleiri en þrjár úðanir í hvora nös á sólarhring. Meðferð skal ekki vara
lengur en í 7 daga. Til að draga úr líkum á aukaverkunum er mælt með því að meðferð sé hætt þegar dregið hefur úr einkennum og einnig áður en 7 sólarhringar eru liðnir. Ekki er mælt með notkun Otrivin Comp fyrir
börn og unglinga yngri en 18 ára. Takmarkaðar upplýsingar liggja fyrir um notkun hjá sjúklingum eldri en 70 ára. Fyrir fyrstu notkun þarf að virkja úðadæluna með því að úða 4 sinnum út í loftið. Eftir það er úðadælan
jafnan tilbúin til notkunar. Ef úðadælan úðar ekki þegar þrýst er á hana, eða ef lyfið hefur ekki verið notað lengur en í 6 sólarhringa, þá þarf að virkja hana að nýju eins og lýst er að framan. Ekki má nota lyfið ef þú ert
með ofnæmi fyrir einhverju innihaldsefnanna, ofnæmi fyrir atrópíni eða svipuðum efnum (t.d. hýoscýamíni eða skópólamíni), ef þú hefur gengist undir aðgerð í gegnum nefið eða munninn, kvef með óeðlilega þurri
nefslímhúð hjá sjúklingum (rhinitis sicca) eða ert með gláku. Ráðfærðu þig við lækni áður en lyfið er notað ef þú ert: Þunguð, með barn á brjósti, næmur fyrir adrenvirkum efnum, hjarta- eða æðasjúkdóm, skjaldvakaóhóf,
sykursýki, háþrýsting, erfiðleika við þvaglát (stækkaðan blöðruhálskirtil), æxli í nýrnahettum, ef þú færð oft blóðnasir (t.d. aldraðir), ert með þarmalömun eða slímseigjusjúkdóm. Forðast skal notkun í eða nálægt augum.
Geymið þar sem börn hvorki ná til né sjá. Lesið allan fylgiseðilinn vandlega áður en byrjað er að nota lyfið. Sjá notkunarleiðbeiningar í fylgiseðli. Markaðsleyfishafi:Novartis Healthcare.
Umboð á Íslandi: Artasan ehf., Suðurhrauni 12a, 210 Garðabæ.
Otrivin Comp bæði gegn
nefstíflu og nefrennsli
Andaðu með nefinu
Tvíþætt áhrif gegn
nefstíflu og nefrennsli
Inniheldur ekki
rotvarnarefni og veldur
því síður ertingu í nefi
Nýjar
umbúðir!
Otrivin-CompNEW-A4 copy.pdf 1 02/03/15 13:39