Lifandi vísindi - 11.01.2016, Blaðsíða 52

Print: lof Status: 750 - Sprog godkendt Layout:LO
F Red.sek:LN
I
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
þeir geta lagt á sig nánast óendanlega
langar geimferðir án þess að þurfa að
nota mikið af fæðu og súrefni á leiðinni.
Geimfararnir munu þurfa afar takmarkað
rými, því þeir geta legið í eins konar
geymsluskúffu sem ver þá gegn skaðleg-
um geimgeislum og sömuleiðis verður
ekki hætta á beinþynningu, vöðvarýrnun
né öðrum skaða af völdum þyngdarleys-
isins. Kæling geimfara myndi að sama
skapi leysa mörg forða- og heilsufars-
vandamál í geimferðum sem standa yfir
skemur en eitt ár, svo sem til Mars.
lífefnafræðileg ferli geti átt sér stað. Þegar
sjúklingar eru kældir niður í tíu gráður eru
dauðaferlin hins vegar sett í bið.
Samuel Tisherman hefur þegar gert til-
raunir með aðgerðina á hundum. Árið 2008
tókst honum að sýna fram á að unnt væri
að kæla stóra hunda niður í átta gráður í
þrjár klukkustundir og hita þá síðan upp í
eðlilegan líkamshita án þess að heilinn bæri
skaða af. Skurðlæknirinn gerði tilraunir
með ýmsar aðferðir og sú sem þótti heppn-
ast hvað best var fólgin í því að kæla dýrin
niður með því að sprauta ískaldri saltmett-
aðri saltlausn með glúkósa í æðar þeirra.
Aðferð þessi var reynd á alls sex hundum
án þess að alvarlegra heilaskemmda yrði
vart. Tveir hundanna voru alveg eðlilegir að
þessu loknu. Samuel hefur nú í hyggju að
beita sömu aðferð á sjúklinga sína. Þó svo
að hann bindi að sjálfsögðu vonir við enn
betri árangur, þá er árangurinn engu að síð-
ur mjög vænlegur þegar haft er í huga að
sjúklingarnir voru raun látnir fyrir.
Gagnast sjúklingum í hjartastoppi
Ef aðferðin reynist bera góðan árangur má
búast við að hún muni skipta sköpum í
meðhöndlun fólks sem er hársbreidd frá því
að deyja af völdum hjartastopps eftir alvar-
legar blæðingar eða blóðtappa í hjarta. Sem
stendur lifa aðeins tíu prósent af
hjartastopp, þó svo að takist að hnoða
marga og að gefa þeim súrefni. Í Evrópu-
sambandslöndunum einum deyja um
160.000 manns af völdum hjartastopps á ári
hverju.
Hugsast getur að aðferðin sem felst í því
að kæla fólk niður í sjö gráður sé einungis
upphafið og að enn fleiri tækifæri séu innan
seilingar. Í Arizóna í Bandaríkjunum hefur
fyrirtækið Alcor þegar tekið forskot á sæl-
una en þeir frysta gegn greiðslu nýlátið fólk
niður í 196 gráðu frost í fljótandi köfnunar-
efni og varðveita gaddfreðna líkamana um
ókomna tíð. Enginn veit fyrir víst hver örlög
þeirra 139 kvenna og karla sem þegar hafa
verið fryst verða. Vonir standa til að unnt
verði að þíða líkamana og endurlífga þá eft-
ir nokkur ár þegar vísindamönnum hefur
lærst að lækna þá sjúkdóma sem lögðu fólk
þetta að velli á sínum tíma.
er meðallíkamshiti trjáfroska
þegar þeir grafa sig niður og liggja
í dvala á ísköldum vetrum í
Alaska.
-6,3
gráður
Kældir geimfarar geta
lagt undir sig geiminn
Vísindamenn verða að finna nýjar
lausnir áður en unnt verður að senda
geimfara langt út í geiminn – og láta
þá snúa aftur til jarðar. Geimfarið
New Horizons var rösklega níu ár á
leið sinni til Plútó í útjaðri sólkerfisins
og miðað við þá tækni sem við nú
búum yfir má búast við að ferðir til
næsta sólkerfis muni taka 80.000 ár.
Í fjarlægri framtíð
H
EN
N
IN
G
D
A
LH
O
FF
Unnt væri að senda
geimfara í dvala í
margra ára leið-
angra til Mars.
Fylgst er grannt með nýju tækninni í Alcor í Banda-
ríkjunum en þar eru varðveitt fryst lík sjúklinga
sem hugsanlega verður unnt að vekja til lífsins.
TO
D
D
H
EI
SL
ER
/T
H
E
N
EW
Y
O
RK
T
IM
ES
/S
C
A
N
PI
X
SHUTTERSTOCK
Verði hins vegar unnt að kæla geimfarana
niður í eins konar dvala, þar sem efna-
skiptin svo gott sem stöðvast, þá munu