Lifandi vísindi - 11.01.2016, Blaðsíða 51

3
4
50 Lifandi vísindi . 01/2016
Hundar kældir niður í átta gráður
Hugmyndin um að bjarga mannslífum með
því að kæla líkamann svo mikið niður að
öll lífsstarfsemi stöðvist er í raun rökrétt, því
maðurinn þarf að vera lifandi til að geta
dáið, ef þannig má að orði komast. Þegar
hjartað hættir að slá á eðlilegan hátt og súr-
efni berst ekki lengur til heilans er í raun-
inni ekki um það að ræða að heilafrumurn-
ar kafni af völdum súrefnisskorts.
Súrefnisskorturinn leysir hins vegar úr læð-
ingi ýmis lífefnafræðileg ferli í heilavefnum
sem hafa það meðal annars í för með sér að
það myndast eitruð úrgangsefni í formi
sindurefna, vökvauppsöfnun gerir vart við
sig, sundrandi ensím losna og blóðheila-
tálminn, sem að öllu jöfnu ver heilann,
skerðist. Þessar skemmdir deyða
heilafrumurnar en skemmdanna verður
aðeins vart ef líkamshitinn er nægur til að
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
Þegar aðgerðinni er lokið er sjúklingurinn tengdur við
hjarta- og lungnavél. Blóð leysir af hólmi kalda vökvann
og er það blandað súrefni og hitað upp. Þegar líkams-
hitinn kemst upp í 18 gráður er hjartað sett aftur í gang.
Þegar líkamshitinn að einum til tveimur tímum liðnum
er kominn upp í 34 gráður er hjartslátturinn orðinn
stöðugur og líkamsstarfsemi verður eðlileg á nýjan leik.
Sjúklingurinn er fluttur yfir í
sjúkrarúm, vafinn inn í teppi og
honum gefnir heitir drykkir til
þess að líkamshitinn komist
upp í 37 stiga hita á tveimur til
þremur dögum. Lífsnauðsyn-
legt er að þessi upphitun eigi
sér stað mjög hægt til að líf-
efnafræðileg ferli verði sam-
stillt, svo að t.d. úrgangsefni
verði losuð jafnóðum og þau
myndast.
Hjarta- og
lungnavé
l leysir
smám sam
an kalda v
ökvann
af hólmi m
eð blóði.

Sjúklingur
inn er vak
inn til
lífsins og á
tveimur ti
l þremur
sólarhring
um er hita
stigið
hækkað u
pp í 37 grá
ður.

Sjúklingurinn er hitaður upp
smám saman í vöknunarstofu.
Hjarta- og lungnavél
dælir blóðinu út í blóðrás
sjúklingsins og svonefnt
gervilunga blandar súr-
efni í blóðið.
Við reynum
að stöðva
tímann til að geta
gert aðgerð.
Samuel Tisherman,
skurðlæknir við Pittsburgh háskóla.
RO
BERT LISA
K
EICK/A
G
E/SC
A
N
PIX
RT A
M
ERIC
A