Þjóðmál - 01.12.2008, Blaðsíða 64

62 Þjóðmál VETUR 2008
Tryggvi Páll Friðriksson
Hvað á að gera við
listaverkaeign bankanna?
Eftir einkavæðingu bankanna á sínum tíma kom upp umræða um listaverkaeign
þeirra . Margir töldu að hugsanlega hefði
verið rétt að taka verkin eða hluta þeirra út úr
bönkunum fyrir sölu þeirra . Nær hefði verið
að afhenda Listasafni Íslands verkin til eignar
og varðveislu . Við fall bankanna þriggja hefur
aftur komið upp umræða um hvað verði um
listaverkaeign þeirra .
Ljóst er að um veruleg verðmæti, bæði pen-
ingaleg og menningarleg, er að ræða og að
máli skiptir hvað gert verður . Alls munu vera
um fjögurþúsund verk í eigu bankanna og
eins og gefur að skilja eru þau af ýmsum toga .
Hugsanlega má halda því fram að fjórðungur
verkanna sé þess eðlis að þau teljist „safnaverk“,
annar fjórðungur sé þar á mörkunum en
afgangurinn af blönduðum gæðum og fæst
stórmerkilegt . Hluta verkanna er ekki hægt að
flytja úr húsakynnum bankanna vegna þess að
þau eru einfaldlega hluti af byggingunum .
Nú er ágætt að skoða málið í samhengi .
Hvað hefur orðið um listaverkin, hvernig
hefur almenningur átt kost á að njóta þeirra,
hefur eigninni verið haldið við, aukið við hana,
eða hefur hún rýrnað? Svo má spyrja hvað
Listasafn Íslands hefði gert eða getað gert?
Fyrst er rétt að spyrja; hvað hefði Listasafn Íslands gert við þessi verk? Því er svo sem
ekki hægt að svara öðruvísi en svo að langflest
þeirra hefðu lent í geymslum safnsins og aldrei
komið fyrir augu almennings . Sjálfsagt hefði
verið haldin sýning á einstökum verkum,
jafnvel samantekt úr safni bankanna, en svo
ekki söguna meir . Að auki er Listasafnið ekki
í stakk búið til að taka við öllum þessum
verkum . Sýninga- og geymsluaðstaða safnsins
er ófullnægjandi, eins og margoft hefur verið
bent á í Listapóstinum . Þá er ljóst að í eigu
bankanna voru og eru alls konar verk sem
ekki er á færi eða í verkahring listasafnsins að
varðveita .
Þá er rétt að skoða hvernig söfnunum reiddi af í eigu bankanna . Þegar Landsbankinn
var einkavæddur voru um 1 .200 verk í eigu
hans . Á sex árum, sem liðin eru síðan, festi
bankinn kaup á 400–500 verkum til viðbótar,
mörgum hreinum perlum . Þessi kaup voru í
mörgum tilfellum ómetanlegur stuðningur
við myndlistarfólk í landinu . Nú á bankinn
um 1 .700 verk . Mikil áhersla var lögð á að
listaverkin væru aðgengileg almenningi og
var mikill hluti þeirra sýnilegur í bankanum