Þjóðmál - 01.06.2009, Qupperneq 79

Þjóðmál SUmAR 2009 77
Fyrst var skrifað um lánalínu í Morgun­
blaðinu í júní 1997 þegar sagt var frá því að
fjármálafyrirtæki hefði fengið leyfi viðskipta-
ráðherra til að starfa sem fjár festingarbanki .
Í sama mánuði voru kúlulán nefnd í dag-
blöðum, en í Íslenskri orðabók á Snöru er þetta
sagt tákna eingreiðslulán, lán
sem greidd eru upp í einu lagi í
lok lánstíma .
Stýrivextir voru kynntir til
sögunnar á ársfundi Seðla-
bankans í apríl 1998 og útskýrt
að átt væri við þá ávöxtun sem
bankinn beitti „í endurhverfum
viðskiptum við lánastofnanir“ .
langt er síðan farið var að
fjalla um gengi sem væri miðað
við fleiri en einn gjaldmiðil
eða svonefnda myntkörfu .
Þetta var meðal annars nefnt í
Vísbend ingu í nóvember 1983 .
Orðið myntk örfu lán er aftur á móti mun
yngra í málinu og kemur einna fyrst fyrir í
Morgunblaðinu í nóvember 1998 .
„nýr kippur virðist hafa komið í útgáfu er-
lendra skuldabréfa í íslenskum krónum, sem
samkvæmt Vegvísi Landsbankans virðast ganga
undir nafninu jöklabréf (e . glacier bonds)
erlendis .“ Frá þessu sagði Morgunblaðið um
miðjan desember 2005 . Hálfum mánuði síðar
sagði í sama blaði að þessi nafngift væri ekki
rétt vegna þess að áhuginn á bréfunum byggð-
ist á þenslu í kerfinu, jafnvel ofhitnun . Því væri
betra að kenna bréfin við Heklu eða Geysi .
Þeir sem voru hvað atkvæðamestir í útrás
Íslendinga (sem orðabókin segir að þýði „sókn
til þátttöku í atvinnulífi og viðskiptum utan
landsteinanna“) hafa síðustu mánuði verið
nefndir útrásarvíkingar . Ekki er hægt að finna
eldri heimild um það orð en í bak þönk um
Þráins bertelssonar í Fréttablaðinu í nóv em-
ber 2006 . Skyldi hann vera orðasmiðurinn?
Í Viðskiptablaði Morgunblaðsins í september
2007 skrifaði Útherji um að fjármálamark aðir
heimsins hefðu „titrað eins og lauf í vindi“
vegna vissrar tegundar húsnæðislána í banda-
ríkjunum til þeirra sem að öllu jöfnu myndu
ekki fá lán til fasteignakaupa . Þar sagði að
blaðamenn hefðu talað um áhættusöm lán,
ótrygg lán eða lággæðaskuldabréfavafninga
en greiningardeild Kaupþings
hefði notað orðið und ir málslán .
Greinarhöfundur segir síðan:
„Þeir sem þau taka eru þá vænt-
an lega annars flokks borg arar
eða undirmálsfólk .“ Þessi tegund
lána mun hafa átt stóran þátt í
fjár mála kreppu heimsins .
nú er farið að nota árið
2007 sem viðmiðun varðandi
góðæri og hugsunarleysi í fjár-
málum . Halda mætti að þetta
hefði fyrst komið til umræðu
eft ir bankahrunið haustið 2008,
en svo er ekki . Finna má heim-
ild fyrir þessu strax í byrj un ársins 2008 í
Frétta blað inu – að sjálfsögðu í tískuþætti: „æ,
þetta er svo 2007 .“ Í febrúar 2008 er þessi
viðmiðun í fyrirsögn auglýsingar frá Iceland
Express í Mark aðin um: „Einkaþotur eru svo
2007 . . .“ . bendir þetta til þess að sumir hafi
þá þegar verið farnir að átta sig á að farið væri
að halla und an fæti . En því er ekki að neita að
eftir hrunið ber meira á þessu orðalagi en áður
og einkum í sambandinu „þetta er eitthvað svo
2007“ .
En hvað á byltingin að heita? Eitt orð hefur
verið meira notað en önnur síðustu vikur,
en það er búsáhaldabyltingin. Karl jónsson
bloggari skrifaði á blog .is 22 . janúar 2009:
„janúarbyltingin hvað? Flauelsbylting hvað?
Við höfum hafið okkar eigin byltingu, bús-
áhaldabyltinguna, þar sem Íslendingar lemja í
potta og pönnur með sleifum og ausum!“ Þessi
nafngift, sem hugsanlega er frá Karli komin,
hlaut strax góðan hljómgrunn í blogg heim um .
Daginn eftir var nafnið notað í Fréttablað inu
og er síðan farið að festast í málinu .
Hluti úr auglýsingu frá
Iceland Express í Mark­
aðinum í febrúar 2008.