Þjóðmál - 01.06.2009, Blaðsíða 30

28 Þjóðmál SUmAR 2009
í júní . Í Morgunblaðinu 23 . maí sl . er þessi
afstaða sjóðsins skýrð m .a . með því, að
ríkisstjórnin hafi ekki lagt fram áætlun um
niðurskurð ríkisútgjalda . Getur það verið
að hin vinnusama ríkisstjórn jóhönnu Sig-
urðardóttur (hún hefur sjálf lofað mikilli
vinnusemi) vinni svo hægt, að sá hæga gangur sé
farinn að halda uppi háum vöxtum í landinu?
Morgunblaðið segir líka, að það skipti máli
um afstöðu sjóðsins, að það gangi illa að reisa
við bankakerfið . Getur verið að hægagangur
ríkisstjórnar jóhönnu og Steingríms j . við
það verkefni haldi uppi vöxtum? Er skýringin
á því að vextir lækka ekki verulega sem sagt
sú, að ríkiss tjórn in komi litlu í verk? Það er
alvarlegt mál ef svo er .
Svo er auðvitað annað mál, hvort við
eigum að koma okkur í þá stöðu, að Al þjóða
gjaldeyrissjóðurinn geti sagt okkur fyrir
verkum . Eigum við kannski að segja upp
samningum okkar við sjóðinn og láta á það
reyna, hvort við getum staðið á eigin fótum?
Það færist ekkert líf í atvinnustarfsem-
ina fyrr en vextir lækka mjög verulega og
reyndar er vísbending um, að slík róttæk
lækkun vaxta mundi jafnframt leysa önnur
aðkallandi vandamál í efnahagslífi okkar .
jafnvel þótt við værum ekki skuldbundin
til að uppfylla skilyrði Alþjóðagjaldeyris-
sjóðsins þar um kæmist ríkisstjórnin ekki hjá
því að skila árangri í bættri afkomu ríkissjóðs .
átökin um hvaða leiðir skuli fara munu
reyna á þolrifin í stjórnarsamstarfinu . Það er
mikið álitamál hvort hægt er að ganga lengra
í niðurskurði í heilbrigðiskerfinu . Gjaldtaka
af hverjum sjúklingi er þar um talsverð .
Verðlagningarkerfi lyfja er óskilj an legt .
Það er auðvitað spurning, hvort hægt er
að koma á víðtækari tekjutengingu, þannig
að tekjur ráði því í ríkara mæli en nú er,
hvað greitt er fyrir læknisþjónustu og lyf .
Slík víðtæk tekjutenging var prófuð á nýja
Sjálandi á síðasta áratug og kannski ástæða
til að kanna hver reynslan varð af því .
Fólk hefur orðið fyrir svo mikilli
kjaraskerðingu á undanförnum mánuðum,
að það er erfitt að sjá, hvernig hægt er að
skerða bætur almannatrygginga frá því,
sem nú er . Við getum ekki lokað aug un um
fyrir þeim fréttum, sem berast frá félags-
þjónustum sveitarfélaganna að fleiri og
fleiri eigi ekki fyrir mat og að mismunur í
lífs kjörum barna sé orðinn óþolandi .
Þær fréttir, sem berast af stöðu skóla kerfis
okkar samanborið við aðrar þjóðir benda til,
að þar megi ýmislegt betur fara . Þessir þrír
þættir, heilbrigðiskerfið, trygginga kerfið
og skólakerfið vega þyngst á fjárlög um .
Það næst ekki fram tugmilljarða sparnaður
á fjárlögum án þess að snerta við þessum
útgjaldaliðum og það á eftir að valda miklum
deilum innan þingflokka stjórnar flokkanna,
hvernig að því verður staðið . En hvernig
stendur á því, að eftir margra mánaða setu í
stjórnarráðinu hefur enn ekkert komið fram
um það, hvernig ríkisstjórn in ætlar að standa
að þessum niðurskurði?
Hins vegar mun það hjálpa ríkisstjórn inni
að það er enginn grundvallarágreining ur í
samfélaginu eða milli stjórnmálaflokka um
að standa beri vörð um þessa þætti okkar
samfélagsmála .
Einn þekktasti hagfræðingur 20 . aldar-innar, john Maynard Keynes, hélt því
að vísu fram, að á tímum mikils atvinnu-
leysis ættu ríkisstjórnir að skapa eftirspurn
eftir vinnuafli með hallarekstri á ríkissjóði .
En til þess að gera það þurfa viðkomandi
ríki að hafa efni á því . Íslenzka ríkið hefur
tæpast efni á þeirri pólitík nú um stundir . Sá
niðurskurður ríkisútgjalda, sem fyrir dyrum
stendur mun hins vegar auka atvinnuleysið
og þess vegna er þeim mun mikilvægara að
knýja fram stórlækkun vaxta .
Ríkisstjórnin hefur markað athyglisverða
stefnu um launajöfnun, sem áreiðanlega
finnur vissan hljómgrunn meðal fólks
vegna þess að launaþróunin var komin út
um víðan völl áður en bankarnir hrundu .