Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.12.2010, Blaðsíða 63

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 5. tbl. 86. árg. 2010 59
Ritrýnd fræðigrein
NIÐURSTÖÐUR
Þátttakendur voru dregnir í fjóra klasa með klasagreiningu,
út frá spurningunni um hversu oft þeir leituðu upplýsinga
af ásetningi. Aðeins þátttakendur, sem svöruðu spurningum
um allar 22 heimildirnar sem spurt var um, voru hafðir með í
úrvinnslunni, alls 389 einstaklingar. Klasarnir voru kallaðir (1)
óvirkir, fjöldi einstaklinga var 148, (2) miðlungsóvirkir, fjöldi var
52, (3) miðlungsvirkir, fjöldi var 105 og (4) virkir, fjöldi var 84.
Miðað var við greiningu úr fyrri rannsókn frá 2002 en þá leituðu
miðlungsvirkir heldur oftar að upplýsingum en miðlungsóvirkir
(Ágústa Pálsdóttir, 2005; Ágústa Pálsdóttir, 2008). Við greiningu
gagna frá 2007 kom í ljós að miðlungsóvirkir leituðu oftar að
upplýsingum en þar sem eitt af markmiðunum er að bera
niðurstöður úr rannsóknunum saman var ákveðið að nota sömu
heiti fyrir klasana nú og gert var 2002 (Ágústa Pálsdóttir, 2010).
Lýðfræðileg einkenni klasanna eru sýnd í töflu 2.
Konur voru í meirihluta í öllum klösum að undanskildum
óvirka klasanum þar sem karlar voru fleiri. Meira var af yngra
fólki í virka klasanum og miðlungsóvirka klasanum en í óvirka
klasanum og miðlungsvirka klasanum þar sem aldursdreifingin
var jafnari og meira af eldra fólki. Miðlungsóvirki klasinn hafði
mestu menntunina, þar á eftir kom virki klasinn. Óvirki klasinn
hafði minnsta menntun (sjá töflu 2).
Upplýsingahegðun
Tafla 3 sýnir yfirlit yfir heildarmeðaltöl fyrir upplýsingaleit af
ásetningi í fjölmiðlum, heimildum frá sérfræðingum, á interneti
og með persónulegum samskiptum og meðaltöl fyrir hverja
heimild fyrir sig.
Heildarmeðaltöl fyrir upplýsingamiðlana sýna að munur var á
milli klasanna. Virkir leituðu oftast að upplýsingum í fjölmiðlum
og óvirkir leituðu þar sjaldnast, miðlungsvirkir leituðu oftar
en miðlungsóvirkir. Niðurstöður um leit hjá sérfræðingum
sýna að virkir og miðlungsóvirkir leituðu þar oftast, þar á eftir
koma miðlungsvirkir en óvirkir leituðu sjaldnast. Virkir leituðu
upplýsinga oftast á internetinu, þar á eftir koma miðlungsóvirkir.
Ekki var marktækur munur á óvirkum og miðlungsvirkum. Virkir
notuðu persónuleg samskipti oftast til að leita upplýsinga en
óvirkir sjaldnast. Miðlungsóvirkir skera sig ekki marktækt úr
virkum og miðlungsvirkum (sjá töflu 3).
Til að athuga hvort marktækur munur væri á því hversu oft
hver klasi fyrir sig leitaði að upplýsingum í upplýsingamiðlunum
fjórum voru reiknuð 95% öryggisbil í kringum meðaltöl
upplýsingamiðlanna (sjá töflu 4).
Klasarnir notuðu allir persónuleg samskipti oftast til að leita
upplýsinga, en hjá miðlungsvirkum greindist ekki marktækur
munur á persónulegum samskiptum og fjölmiðlum. Óvirkir
notuðu internetið sjaldnast til að leita upplýsinga en ekki var
marktækur munur hjá þeim á fjölmiðlum og sérfræðingum.
Miðlungsóvirkir leituðu oftar hjá sérfræðingum en þeir gerðu í
fjölmiðlum og á internetinu, ekki var marktækur munur á tveimur
síðustu miðlunum. Miðlungsvirkir leituðu oftar að upplýsingum
frá sérfræðingum en á internetinu. Virkir hins vegar leituðu
oftast í fjölmiðlum á eftir persónulegum samskiptum en ekki var
munur á sérfræðingum og internetinu (sjá töflu 4).
Marktækur munur var á því hversu oft klasarnir rákust á
upplýsingar í fjölmiðlum og hjá sérfræðingum (sjá töflu 5).
Dreifing breytunnar „rekast á upplýsingar á internetinu“ var
skekkt, var henni breytt í tvíkostabreytu og veldisvísagreining
notuð. Óvirki klasinn var notaður sem samanburðarhópur sem
hinir klasarnir voru bornir saman við. Gildi hærri en 1 á Exp(B)
gefur til kynna að líkurnar á að rekast á upplýsingar aukist eftir
því sem gildi óháðu breytunnar hækkar. Gildi lægri en 0 gefa
til kynna að líkur á að rekast á upplýsingar lækki eftir því sem
gildi óháðu breytunnar lækkar. Niðurstöðurnar eru sýndar í
formi meðaltala í töflu 5.
Af klösunum rákust óvirkir sjaldnast á upplýsingar bæði í
fjölmiðlum og hjá sérfræðingum. Virkir rákust oftar á upplýsingar
í fjölmiðlum en miðlungsóvirkir en ekki var marktækur munur
á virkum og miðlungsvirkum. Virkir og miðlungsóvirkir rákust
oftar á upplýsingar frá sérfræðingum en miðlungsvirkir (Tukey,
p<0,05). Niðurstöður um internetið sýna að marktækur munur
var á milli óvirkra og virkra, Exp (B) er 29,5 (p<0,001), og á milli
óvirkra og miðlungsóvirkra, Exp (B) er 5,7 (p<0,001). Virkir og
miðlungsóvirkir rákust oftar á upplýsingar á internetinu en óvirkir
og miðlungsvirkir. Ekki var marktækur munur á milli óvirkra og
miðlungsvirkra, Exp (B) er 0,817 (p=0,442) (sjá töflu 5).
Athugað var hvort marktækur munur væri á því hversu oft
hver klasi fyrir sig rakst á upplýsingar í upplýsingamiðlunum
þremur (sjá töflu 4). Óvirkir og miðlungsvirkir rákust oftast
á upplýsingar í fjölmiðlum og því næst hjá sérfræðingum
en sjaldnast á internetinu. Miðlungsóvirkir rákust sjaldnast
á upplýsingar á internetinu, ekki var marktækur munur á
fjölmiðlum og sérfræðingum. Virkir rákust oftast á upplýsingar í
fjölmiðlum, ekki var munur á sérfræðingum og interneti.
Eins og kemur fram í töflu 6 var marktækur munur á klösunum
varðandi mat á gagnsemi og áreiðanleika upplýsinga, að
undanskildu mati á gagnsemi upplýsinga á internetinu þar sem
ekki mældist marktækur munur á þeim.
Virkir og miðlungsvirkir töldu gagnsemi upplýsinga í fjölmiðlum
vera meiri en óvirkir og miðlungsóvirkir (Tukey, p<0,05).
Miðlungsóvirkir töldu gagnsemi upplýsinga frá sérfræðingum
meiri en óvirkir. Virkir og miðlungsvirkir skáru sig ekki marktækt
úr hinum klösunum tveimur (Tukey, p<0,05). Óvirkir og
miðlungsóvirkir töldu upplýsingar í fjölmiðum síður áreiðanlegar
en virkir og miðlungsvirkir (Tukey, p<0,05). Óvirkir töldu
upplýsingar frá sérfræðingum síður áreiðanlegar en hinir
klasarnir (Tukey, p<0,05). Einnig töldu óvirkir upplýsingar á
internetinu síður áreiðanlegar en virkir. Miðlungsóvirkir og
miðlungsvirkir skáru sig ekki marktækt úr hinum klösunum
tveimur (Tukey, p<0,5).
Allir klasarnir töldu upplýsingar frá sérfræðingum vera bæði
gagnlegastar og áreiðanlegastar. Jafnframt kom í ljós, hjá