Morgunblaðið - 24.09.2015, Blaðsíða 56

56 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 24. SEPTEMBER 2015
LÁTTU EKKI HÓSTA
SPILLA SVEFNINUM
Hóstastillandi og mýkjandi
hóstasaft frá Ölpunum
Sími 555 2992 og 698 7999
NÁTTÚRU-
AFURÐ úrselgraslaufum
Hæ sæti,
hvað ert þú að borða?
– fyrir dýrin þín
Bragðgott, hollt
og næringarríkt
Smáralind | Kringlunni | Reykjanesbæ | sími 511-2022
AMH – Akranesi – sími 431-2019 | www.dyrabaer.is
Á íbúafundi í Land-
búnaðarháskólanum
hinn 2. september síð-
astliðinn voru upplýs-
ingar úr skýrslu
KPMG nýttar til
stuðnings ákvörð-
unartöku sveitar-
stjórnar um lokun
Hvanneyrardeildar
Grunnskóla Borg-
arfjarðar (GBF). Þar
kom fram að fjölgun
íbúa í Borgarbyggð frá árinu 1998
til ársins 2015 væri undir
landsmeðaltali. Þar er settur fram
samanburður á milli Borgar-
byggðar í heild á móti þróun á
landsvísu. Einnig voru upplýsingar
um þróun barnafjölda í dreifbýli
þessu til stuðnings.
Miðað við þá þróun
m.a. væri eðlilegt að
grípa til aðgerða í
skólamálum. Lokun á
Hvanneyri væri það
skref sem stíga ætti
fyrst en einnig voru
kynntar sviðsmyndir
sem sýna hvernig
sameina eigi skólann á
Kleppjárnsreykjum og
á Varmalandi í fram-
tíðinni. Vænta mætti
að við svona íþyngj-
andi aðgerð í garð
íbúa byggðarlagsins sé slík þróun
búsetu á svæðinu skoðuð í kjölinn.
Hafi það verið gert er erfitt að
skilja hvers vegna sveitarstjórn
valdi að loka Hvanneyrardeild
GBF. Líklega hefur þurft „góðan
vilja“ í þá átt til að komast að slíkri
niðurstöðu s.s. að skilgreina 300
manna samfélag sem dreifbýli og
fela raunfjölgun þess sama sam-
félags með því að taka fyrir stærra
svæði.
Það er að mörgu leyti rétt að um
allan heim hefur þétting byggðar
staðið í áratugi og hlutfallslega
færri sem búa í dreifbýli. Sam-
kvæmt OECD mun svokölluð
„urbanization“ eða hverfavæðing
stórborga halda áfram út þessa
öld. Hefur þróunin verið í gangi
um langa hríð og aukist verulega
eftir iðnvæðinguna. Spá OECD um
mannfjöldaþróun innan OECD-
ríkja annars vegar og heimsins alls
hins vegar má sjá á mynd 1.
En hvernig er hverfavæðing eða
borgarvæðing skilgreind?
Svæði sem stækkar og þróast,
svæði sem tekur við yfirfallinu frá
borginni. (e. Urbanization is a
word for becoming more like a
city. When populations of people
grow, the population of a place
may spill over from city to nearby
areas.)
Hvernig ætlar Borgarbyggð að
skilgreina byggðarlagið sitt? Er
markmiðið að vera svæði sem tek-
ur við yfirfallinu líkt og Hvera-
gerði, Selfoss, Þorlákshöfn,
Grindavík, Reykjanesbær og Vog-
ar? Ætlum við að selja þeim sem
munu hefja störf á Grundartanga
að Borgarbyggð sé góður staður til
að búa? Ætlum við að selja fjár-
festum að næsta uppbygging í
ferðaiðnaði verði í Borgarbyggð og
á Vesturlandi? Ætlum við að gera
þá kröfu til ríkisins að stofnanir
frá ríkinu verði færðar til Borg-
arbyggðar á meðan meðbyr er með
slíkri tilfærslu? Allar þessar að-
gerðir myndu styðja við flotta upp-
byggingu á svæðinu og ýta undir
verulega fólksfjölgun. Fólksfjölgun
sem styður við samfélagið; fólk
sem mun hafa atvinnu í Borgar-
byggð eða nærsamfélaginu að
Reykjavík meðtalinni.
Það viðmiðunartímabil sem valið
var til stuðnings ákvörðuninni þ.e.
frá 1998-2015 var fólksfjölgun á
Hvanneyri í samanburði við Borg-
arbyggð í heild annars vegar og
landsmeðaltalið hins vegar eins og
sjá má á mynd 2.
Fjölgun á þessum árum hefur
verið langt umfram landsmeðaltal
á Hvanneyri eða um 65%. Slík
fjölgun á landsvísu jafnast út á að
fjölgað hefði um 175 þúsund manns
á landinu frá árinu 1998 í stað
fjölgunar upp á tæp 57 þúsund sem
varð. Það var því ríflega þreföld
fjölgun á Hvanneyri miðað við á
landsvísu á þessu tímabili. Af þeim
280 sem fjölgað hefur um í Borg-
arbyggð allri eru 112 á Hvanneyri.
Eftir erfið ár frá hrunárinu 2008
þar sem fækkað hafði á svæðinu til
ársins 2012 hefur þetta snúist við
aftur, síðan þá hefur fjölgun átt
sér stað, sjá mynd 3.
Meðalfjölgun frá árinu 2012 er
nálægt 6% á Hvanneyri en 2-3% í
Borgarbyggð og á landsvísu. Út
frá þessum tölum um fjölgun má
ætla að mest þörf sé fyrir upp-
byggingu á Hvanneyri til að taka á
móti áframhaldandi aukningu.
Líklegt er að aukin tækifæri á
svæðinu ýti undir fjölgun umfram
aðra staði. Áhrifaþættirnir eru að-
allega uppbygging eða nálægð við
atvinnutækifæri fyrir þá staði þar
sem mest fjölgun á sér stað í gegn-
um tíðina eins og sjá má á mynd-
um 4 og 5. Hvanneyri er á topp tíu-
listanum á landsvísu yfir hlutfalls-
lega fjölgun frá árinu 1998 til 2015
og var í topp þremur fram til 2008.
Tækifæri eru til að byggja enn
betur upp með því að markaðs-
setja Borgarbyggð sem sveitarfé-
lag með fjölbreyttan búsetuvalkost
nálægt Reykjavík með sveitaróm-
antíkina og landslagið í forgrunni.
Það er mikilvægt að horfa á
tækifærin í nálægðinni við borg-
ina. Fólk utan af landi sem hyggst
sækja vinnu til borgarinnar eða
nágrennis mun horfa á bæina í
kring. Með því að auka atvinnu-
tækifæri og fjölbreytni með kröfu
á ríkið um að fá starfsemi hingað,
ná til þeirra sem munu starfa á
Grundartanga og fjölbreyttari
ferðamennsku mun lífið glæðast á
svæðinu. Ofan á allt þetta eru hér
tveir háskólar sem bjóða upp á
fjölbreytt nám og spennandi tæki-
færi fyrir fólk með markmið.
Framtíðin getur verið björt með
réttum vinnubrögðum og góðum
krafti.
Hver er stefna sveitarstjórnar
varðandi uppbyggingu og skil-
greiningu Borgarbyggðar sem hef-
ur upp á svo margt að bjóða?
Gefur íbúaþróun tilefni til að
draga úr grunnþjónustu á Hvann-
eyri?
Íbúaþróun – er tilefni til að draga
úr grunnþjónustu á Hvanneyri?
Eftir Birgittu
Sigþórsdóttur » Framtíðin getur
verið björt með
réttum vinnubrögðum
og góðum krafti.
Birgitta
Sigþórsdóttir
Höfundur er stjórnarmeðlimur íbúa-
samtaka Hvanneyrar og nágrennis.
Íbúaþróun, spá OECD
Mynd 1
Heimurinn þéttbýliHeimurinn dreifbýli
OECD dreifbýli OECD þéttbýli
Uppsöfnuð hlutfallsleg fjölgun
Mynd 2
Landið í heild Borgarbyggð Hvanneyri
Uppsöfnuð fjölgun
Mynd 3
Landið í heild Borgarbyggð Hvanneyri
Mest hlutfallsleg fjölgun íbúa á landsvísu 1998–2015
Mynd 5
Fjölgun frá 1998–2015
Mest hlutfallsleg fjölgun íbúa á landsvísu 1998–2008
Mynd 4
Fjölgun frá 1998–2008